door Peter-Vincent Schuld

Het bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan het Europees Parlement en de Europese Raad (gedurende de Eurotop van de EU staats- en regeringsleiders) van afgelopen donderdag was op zijn minst opmerkelijk te noemen. Het bezoek werd aanvankelijk in het diepste geheim voorbereid, maar al snel was de redactie op de hoogte. In dit soort gevallen kiezen we voor om de veiligheid van betrokkenen op geen enkele manier in gevaar te brengen en dus hielden ook wij het stil.

De ontvangsten van Zelensky in het Europees Parlement en in de Europese Raad waren heroïsch. Een ticker tape parade met confetti en slingers ontbrak er nog net aan, daar in de Europese wijk in Brussel.

Maar het is in Europa geen Amerika, of misschien toch een beetje. Immers de VS en Canada zoals we dat nu en heden ten dage kennen, is wel gesticht door Europeanen. In die zin hebben we een bloedband met Noord-Amerika. Onze voorouders gingen daar naartoe om een nieuw leven op te bouwen als pioniers en immigranten. Of dat in de loop der eeuwen allemaal zo netjes is verlopen is vraag twee en een volstrekt ander verhaal. Je kunt de geschiedenis niet terugdraaien. Niet de geschiedenis van 200 jaar terug, niet die van een miljoen jaar terug, maar ook de geschiedenis van een jaar of die van gisteren en daarmee leren we dat “het nu, het heden en vandaag” voorzien van de dynamiek per seconde, minuut en uur de realiteit van morgen bepaalt en dus de geschiedenis van gisteren weer heeft ingehaald. We kunnen zaken dus niet terugdraaien, maar we kunnen wel leren en analyseren.

Volodomir Zelensky, hij heeft lak aan protocollen en muisgrijze pakken met stropdas en colberts. Dit is Zelensky, met legergroene broek en trui en daar kan iedereen het mee doen. Laten we eerlijk zijn, het heeft ook wel wat zo’n David tegen Goliath. Mediageniek? Zeker? Inhoudelijk sterk? Ja! Volodomir Zelensky is geen domme man en hem kan een stuk lef en de nodige moed niet ontzegd worden. In korte tijd heeft hij zich weten te ontwikkelen tot een staatsman die respect en waardering heeft weten te genereren.

Zelensky wil aansluiting bij het Europa van de Europese Unie en zo het zich laat aanzien wil hij via de kandidatuur voor het lidmaatschap van de EU en de voorwaarden die daaraan gesteld worden zijn land opschonen, de corruptie aanpakken en bekampen. Want corruptie is er ontegenzeggelijk. Of dit de juiste en de geijkte weg is, de intentie lijkt me redelijk of het 100% realistisch, dat is nog even een ander verhaal.

Terug naar Stalin?

Maar de soevereiniteit van een land, zoals deze volkenrechtelijk geregeld is, geven Oekraïne en haar bevolking het recht om zelf haar toekomst te bepalen. Het heeft er veel van weg dat Rusland onder het huidige regime die in de huidige staat verkeert een “vijandbeeld” nodig heeft om haar eigen bestaan te legitimeren. Deze politiek van isolationisme gaat ook ten koste, en niet in de laatste plaats, van haar eigen bevolkingen en ik zeg met nadruk bevolkingen omdat de Russische Federatie de multiculturele staat bij uitstek is hetgeen de binnenlandse stabiliteit niet ten goede komt. Onder de inwoners zijn er ook mensen die een hang hebben naar het verleden waarbij misdadiger Jozef Stalin zelfs wordt verheerlijkt. Wat is dat met die Russen. Een man die zich de “metaal agent” noemt en met zijn vrouw oud ijzer opgraaft plaatst zichzelf trots in videobeelden met een T-shirt van Stalin. Wat willen de Russen nu echt en feitelijk?

De Russische autonome islamistische deelrepubliek Tsjetsjenië heeft via de president Kadyrov laten weten dat na de Donbas, Cherson, Odessa en zelfs Polen aan de beurt zouden zijn. Waar begint het en waar eindigt het?  Is het een opzetje om het westelijk gedeelte van Europa angst aan te jagen en te destabiliseren? Een uiterst riskante situatie. In dat geval hebben wij de Oekraïense president Zelensky hard nodig om te bufferen en de eventuele verdere Russische militaire aspiraties in toom te houden. Kortom is het een boekenkast vol mogelijke scenario’s waarvan het ene er nog schrikbarender uitziet dan het andere. In zo’n situatie hebben Oekraïne en het westen een wederzijdse bondgenoot nodig.

De vraag van Zelensky om meer wapens waaronder F-16 straaljagers is volledig gerechtvaardigd. Immers zijn land wordt onder de voet gelopen en moet worden verdedigd. De vraag die de EU-lidstaten en de NAVO-lidstaten aan zichzelf en elkaar stellen of het verstandig is om aan die vraag te voldoen is evenzeer gerechtvaardigd. Immers een verdere escalatie van deze proxy-oorlog waarbij we feitelijk in oorlog zijn met Rusland zonder dat we elkaar formeel de oorlog hebben verklaard is ook niet gewenst. Daar tegenover kun je weer stellen dat de invasie in Oekraiïne van 24 februari van het afgelopen jaar op zich al een escalatie was die niet nodig was geweest. Ieder mensenleven dat valt in deze orgie van geweld is er eentje teveel.

Het is echt nog geen uitgemaakte zaak dat de Krim en de door Rusland geannexeerde gebieden terug in Oekraïense handen komen. Het is geen uitgemaakte zaak dat Oekraïne de oorlog op het slagveld zal winnen, al is dat bezien vanuit het perspectief van de Europese Unie, de NAVO en uiteraard Oekraïne wel te hopen. Maar dat gaat inspanningen vergen.
De door diverse actoren uitgesproken steunbetuiging die de woorden bevatten “We blijven Oekraïne steunen zolang als het nodig is en ongeacht wat nodig is” levert een nieuwe vraag op. Bestaat er een kans dat Europese en Amerikaanse politici op termijn, wanneer de strijd te lang duurt, terug gaan komen op deze heilige belofte? En wat dan? Hebben we er dan een gefrustreerd land bij, dat uit frustraties gaat handelen als de EU en de NAVO zeggen “nu is het genoeg geweest”? Ook dit is een van de donkere scenario’s waarover we na moeten denken.

Zelensky on Tour was een geweldig succes. Zelensky vraagt, Zelensky krijgt. Maar samen met Zelensky moeten we tegelijkertijd gaan praten waar de grenzen liggen aan deze mensonterende oorlog. Een van de weinige staatslieden in Europa die enige intellectuele bagage heeft en een redelijke en vaderlijke invloed heeft op Zelensky en deze ook gebruikt, is Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad (van staats- en regeringsleiders). Deze voormalige Belgische premier weet wat “interne  conflicten zijn, hij hoeft in zijn thuisland alleen maar even te kijken naar het Waals-Vlaamse probleem. Maar er is nog meer dat Charles Michel blijk doet geven van een intelligent man te zijn. Hij refereerde in een recentelijk instagram-bericht aan de “founding fathers” van de Europese Unie. Die founding fathers, de grondleggers in de personen van Jean Monnet, Robert Schuman, Konrad Adenauer en Alcide de Gasperi hadden nog één ding met elkaar gemeen, het zoeken naar wegen tot verzoening toen Europa na de Tweede Wereldoorlog herleid was tot schroot, puin en ontzielde lichamen.  Er komt ooit een dag aan dat er verzoening met de Russen zal gaan plaatsvinden. Er zijn slechts 3 factoren die bepalen hoe die verzoening er uit gaat zien. Te weten menselijkheid, redelijkheid en een wil tot verzoening. Zelensky heeft aan Charles Michel dus een goede leermeester en een mentor.

Dit gewapend conflict had mogelijk voorkomen kunnen worden als het Westen in had gezet op een betere relatie met Rusland. Dat is niet zo. We zitten nu met de realiteit, de hel en de waanzin van de dag. Poetin en de zijnen, zijn verantwoordelijk voor hun eigen daden. De bevolking lijdt en dat moet stoppen met alle middelen die voorhanden zijn. Dus hulp is gerechtvaardigd maar niet zonder visie op termijn die leidt tot een langdurige stabiliteit.

Vraag nog maar even aan uw groot- of overgrootouders hoe het leven in eigen land was gedurende de Tweede Wereldoorlog.