door Jan Schils

Een haaranalyse bij 44 Europarlementsleden en journalisten heeft aangetoond dat
maar liefst 91 procent van hen gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden) in het
lichaam had opgenomen. De pesticiden kunnen het lichaam op verschillende
manieren binnengedrongen zijn: via het drinkwater of de voeding, via de
ademhaling of contact met de huid. Het was de niet-gouvernementele organisatie
Pollinis die in juni van dit jaar in het Europees Parlement de haaranalyse
uitvoerde

Het Franse laboratorium IRES-Kudzu onderzocht vervolgens de stalen op de
aanwezigheid van 62 pesticiden en kwam tot de conclusie dat 40 van de 44
onderzochte personen residuen in het lichaam hadden. Van de 27 verschillende
pesticiden die ontdekt werden, mag meer dan de helft (55 procent) al geruime
tijd niet meer in de Europese landbouw worden gebruikt. Het laboratorium trof
als meest aanwezige in de lichamen van de proefkonijnen de insecticide DDT aan,
die al sinds 1978 verboden is in de EU.

Ook lidstaten hebben boter op het hoofd

Deze spectaculaire bevindingen tonen eens te meer aan dat de controle door de
Europese Commissie en de EU-lidstaten op het gebruik van deze illegale en voor
de gezondheid schadelijke (toxische) stoffen veel te wensen overlaat, om niet te
zeggen zo goed als onbestaande is. Volgens het Belgische persbureau BELGA , dat
als eerste gewag maakte van het onderzoek, heeft professor Pieter Spanoghe,
specialist gewasbeschermingsmiddelen bij de universiteit van Gent, een aantal
bedenkingen bij het onderzoek en de conclusies daarvan: Wat vertelt de
aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen in het haar over de hoeveelheid in het
lichaam? Hoe zijn ze daar gekomen. Via blootstelling door de voeding of via de
omgeving? Spanoghe: “Om iets te vertellen over de impact van
bestrijdingsmiddelen op de gezondheid, moeten we weten hoeveel van het
bestrijdingsmiddel in ons lichaam aanwezig is en op welk orgaan het inwerkt. Het
haar kan ons dat niet vertellen.”

Het onderzoek heeft ook aangetoond dat een aantal van de aangetroffen schadelijke
stoffen al tientallen jaren  geleden uit de landbouw werden gebannen. Toch komen
ze momenteel nog voor in het milieu en in de mens. Zo kunnen ze van moeder op
kind via de moedermelk worden doorgegeven. Bekend is al langer dat organische
moleculen na verloop van tijd verdwijnen. Zoals kleuren afbreken in fel
zonlicht, breekt dit soort van chemische stoffen geleidelijk aan ook af. Voor
een aantal middelen duurt de afbraak wel zeer lang. Vandaar dat zij mettertijd
verboden werden, aldus Spanoghe.

De  Gentse prof merkt op dat de verboden gewasbeschermingsmiddelen ook via andere
routes in het lichaam en het haar van de proefpersonen belandden: “Waar gaan
Europarlementsleden op vakantie? Ethiopië gebruikte bijvoorbeeld een paar jaar
geleden nog volop DDT voor de bestrijding van muggen die malaria verspreiden.
Als het gaat over landbouw, dan zijn we alleen zeker over lokale voeding van bij
ons. Die is gecontroleerd en veilig.”

Het derde meest gevonden bestrijdingsmiddel is het insecticide transfluthrin.
Spanoghe: “Transfluthrin wordt niet als gewasbeschermingsmiddel in de landbouw
gebruikt. Het is een biocide. Het werkt tegen muggen en vliegen en blijkbaar
spuiten die parlementariërs er bij hen thuis wel op los of komen zij er mee in
contact door het betreden van behandelde ruimtes. “Dit lijkt wat in strijd met
hun publieke bezorgdheid”, merkt Spanoghe fijntjes op. Wat de hervorming van de
wetgeving rond chemische stoffen (REACH) betreft, maakt de Europese Commissie
alles behalve haast. Ze heeft onlangs toegezegd, dat die hervorming pas in het
laatste kwartaal van 2024 ter sprake zal komen binnen de EU. Dit betekent dat de
Commissie de blootstelling aan gezondheidsrisico’s door pesticiden en aan andere
toxische stoffen gewoon op de lange baan schuift. Of (om het wat krachtiger te
formuleren) schaamteloos aan haar laars lapt. Maar ook de EU-lidstaten hebben
boter op hoofd door gebrekkige controles op gewasbeschermingsmiddelen.