door Peter-Vincent Schuld

Ondanks dat op de Europese top van staats- en regeringsleiders via
videoconferentie van j.l. 23 april de exitstrategie op de agenda stond hoorden
we formeel daar geen uitkomsten over.

Waar je normaal persconferenties van staats- en regeringsleiders hebt na afloop
van een conferentiedag (tussenstand) of na de top zelf was het hier echt
behelpen om de juiste informatie te vergaren.

Waar je normaal even bij een andere regeringsleider kunt binnenstappen om te
horen of er geen meerdere interpretaties worden gegeven aan de conclusies
(uitkomsten) van een Europese top is dit thans absoluut onmogelijk.

De Corona-crisis is in elke vorm een draak voor de democratische rechtsstaten en
de controle daarop.

Binnen de geografische grenzen van Europa, maar net buiten de Europese Unie
ligt Bosnië-Herzegovina. Het hooggerechtshof oordeelde dat het verbod in
Sarajevo (en elders) voor bejaarden en minderjarigen om zich op straat te
begeven gedurende de Bosnische lockdown een onrechtmatig karakter heeft. Het
Bosnische Hof haalde een streep door deze maatregel.

Hiermee geeft het Bosnisch Hooggerechtshof een signaal af dat Bosnië zich heeft
te voegen naar Europese waarden en normen. Bosnië is weliswaar geen lid van de
Europese Unie, maar zij is wel lid van de Raad van Europa en heeft het Europees
verdrag voor de Rechten en de fundamentele vrijheden van de mens getekend
(EVRM).

In 2016 diende Bosnië-Herzegovina een aanvraag in om lid te kunnen worden van de
Europese Unie. Het land voldoet onder meer nog niet aan de sociaal-economische
criteria, dus van lidmaatschap is thans geen sprake.

Bosnië-Herzegovina is echter wel een buurland van de Europese Unie, en derhalve
heeft de Europese Commissie een steunpakket opgesteld om een aantal buurlanden
van hulp te voorzien. Het geld dat hiervoor beschikbaar is gesteld zat reeds in
het budget, zeg de maar de bestaande portemonnee van de Europese Commissie.

Ook andere landen als Georgië en Oekraïne krijgen financiële hulp.

Naast het menselijk drama veroorzaakt door het Corona-virus zelf is het
economisch ook een ramp van ongekende omvang.

Naast de directe economische schade kennen we ook nog de gevolgschade. Hoe deze
zal uitpakken is op dit moment puur koffiedik kijken. Vrijwel niemand weet hoe
hij of zij uiteindelijk uit deze catastrofe zal komen.

Wat evenwel vaststaat is dat onze samenleving en onze economie er fiks anders
gaan uitzien.

Zoals we eerder in andere stukken schreven is de luchtvaartsector de
primaire “branche” die indicaties geeft. De wereld is nu zo goed als op slot.
Geen korte reizen, geen verre reizen. Het is eigenlijk allemaal niet goed te
beseffen. Helemaal niet voor mensen die gewend zijn om de ene week in land X en
de andere week in land Y te verblijven, dat reizen nu zo goed als onmogelijk is.

Naast de breuklijn tussen de mensen die de volksgezondheid primair stellen en
mensen die de economie voorop stellen zie je ook de breuklijn tussen mensen die
gewend zijn om, oneerbiedig gezegd, op de vierkante kilometer leven en de
geroutineerde (zaken)reiziger voor wie de vierkante kilometer een hel is.

Maar het is even zoals het is en de komende weken zal het duidelijk worden hoe,
wanneer en of het dagelijks leven zich zal herpakken.

Maar zijn zaken allemaal zo zeker als ze voor deze crisis bleken te zijn? Neen,
allerminst.

Het Financieele Dagblad, Nederland’s belangrijkste zakenkrant bracht een verhaal
dat het huwelijk tussen KLM en Air France scheuren kent. Er werd al openlijk de
vraag gesteld of het Nederlands-Franse huwelijk wel bestendig zou zijn vanwege
de verschillen in bedrijfscultuur.

Links en rechts gaan nu al stemmen op om het huwelijk tussen de twee
luchtvaartgiganten te ontbinden en eventueel een nieuw huwelijk aan te gaan met
het Duitse Lufthansa. We lijken in een soap verzeild geraakt van de roddelbladen
die schrijven over de haperende huwelijken van de sterren.

Ook de meest noordelijke luchtvaartmaatschappijen van het Europees
continent worden op de been gehouden. Het Deens-Zweedse SAS maar ook het Finse
Finnair liggen aan het staatsinfuus.

Niet alleen luchtvaartmaatschappijen hebben het zwaar. De klappen zijn ook
te voelen bij de producenten van vliegtuigen.

Boeing en de Braziliaanse vliegtuigbouwer Embrear zijn in een heftig gevecht
verzeild geraakt nadat Boeing de deal afblies waarin zijn 80% van de civiele tak
van Embrear zou overnemen. Embrear is furieus, heeft een schadeclaim van
ongeveer 100 miljoen dollar bij Boeing neergelegd en heeft Boeing gedaagd in een
arbitrageprocedure.

Maar het transport via de lucht is één. Het transport over het spoor is weer een
ander verhaal. Deutsche Bahn maakte vandaag bekend dat het de stroom van
passagiers wil gaan sturen en monitoren via slimme camera’s om zo een betere
verdeling te krijgen van het publiek dat gebruik maakt van de Duitse
spoorwegmaatschappij.

Hoe gaat het er allemaal uitzien in de toekomst? Hoe zit het met de horeca? De
komende tijd zal een koffie of een biertje drinken op een terrasje er nog niet
inzitten. Bierbrouwer Heineken die tal van panden verhuurt en onderverhuurt aan
kroegeigenaren maakte afgelopen week bekend dat het twee maanden geen huur zal
incasseren van de toch al geplaagde kroeguitbaters.

Toch is er een morgen, een overmorgen en een volgende week en een volgend
jaar. Hoezeer deze crisis ook het gevoel geeft van een “definitief anders”, het
ligt in de lijn der verwachtingen dat er ooit weer een moment komt dat alles
weer op enige wijze normaal zal draaien.

In dat licht moeten we ook de overeenkomst zien die bierbrouwer Grolsch in
Enschede afsloot met afvalverwerkingsmaatschappij Twence in Hengelo. Grolsch
gaat haar verbruik van aardgas terugbrengen en wil CO2 neutraal worden.

Daarvoor sloot Grolsch een overeenkomst met Twence die er in voorziet dat warmte
afkomstig uit de verbrandingsinstallatie van biomassa (hout dat van bouw-,
sloop- en verbouwingswerken afkomt en niet meer herbruikbaar is) via een
pijpleiding getransporteerd gaat worden naar de Grolsch brouwerijen. Medio 2021
wil men aanvangen met de aanleg, medio 2022 willen de partijen het project
gefinaliseerd hebben.