Nederlands 
007, 0031, Stoute Russen en een hoop vragen
007, 0031, stoute Russen en een hoop vragen
door Peter-Vincent Schuld
Nieuws van donderdag 4 oktober 2018:
De Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD verstoort een
cyberhack-operatie van Russische spionnen bij de Organisatie voor het Verbod op
Chemische Wapens, het OPCW in Den Haag.
cyberhack-operatie van Russische spionnen bij de Organisatie voor het Verbod op
Chemische Wapens, het OPCW in Den Haag.
Het is net een spannend verhaal uit een film. Sterker het is gewoon een
spannend verhaal.
spannend verhaal.
Maar het is zeldzaam dat details uit een operatie van de Nederlandse Militaire
Inlichtingen- en Veiligheidsdienst MIVD zo naar buiten worden gebracht door de
dienst en de bevoegde minister zelf.
Inlichtingen- en Veiligheidsdienst MIVD zo naar buiten worden gebracht door de
dienst en de bevoegde minister zelf.
Waar operaties normaal in de heimelijke sfeer plaatsvinden en waar de
uitkomsten van operaties niet worden gedeeld is hier ditmaal wel voor gekozen.
uitkomsten van operaties niet worden gedeeld is hier ditmaal wel voor gekozen.
De relaties met Rusland en het westen zijn op dit moment al zeer gespannen.
Met het openbaar maken van deze operatie zullen de spanningen zeker niet
afnemen.
afnemen.
Integendeel. Het openbaar maken heeft dus duidelijk een politiek doel.
Wat de MIVD vandaag openbaar gemaakt heeft is natuurlijk niet het hele verhaal.
de MIVD kan ook niet het hele verhaal vertellen.
Het zou namelijk de werking van de Nederlandse militaire inlichtingendienst en
haar contraspionage-activiteiten teveel in de openbaarheid brengen.
haar contraspionage-activiteiten teveel in de openbaarheid brengen.
Toch veroorzaken de heimelijke operatie van de Russen en het ingrijpen van de
Nederlanders na een tip van hun Britse collega’s veel vragen.
Nederlanders na een tip van hun Britse collega’s veel vragen.
de OPCW aan de Johan de Wittlaan in Den Haag met rechts in beeld de
Russische vlag. foto © Peter-Vincent Schuld
Het gebouw van het OPCW is gelegen aan de Haagse Johan de Wittlaan 32,
gelegen in een buurt waar veel internationale organisaties hun stek hebben.
Als je voor het gebouw staat ligt links het Mariott Hotel waar vanuit de
Russen actief zijn geweest.
Ik verbleef ooit in het zelfde hotel. Achter het OPCW ligt het gebouw van de
Europese politie-organisatie Europol. Rechts naast het gebouw ligt het World
Economic Forum en het Novotel. Deze “venue” was plaats van handeling van de
Nucleaire veiligheidstop in 2014 waar tal van wereldleiders waaronder Barack
Obama namens de VS en Sergej Lavrov, minister van Buitenlandse Zaken van Rusland
aan deelnamen.
Europese politie-organisatie Europol. Rechts naast het gebouw ligt het World
Economic Forum en het Novotel. Deze “venue” was plaats van handeling van de
Nucleaire veiligheidstop in 2014 waar tal van wereldleiders waaronder Barack
Obama namens de VS en Sergej Lavrov, minister van Buitenlandse Zaken van Rusland
aan deelnamen.
Tegenover het OPCW ligt het Catshuis, de formele ambtswoning van de
Minister-President.
Minister-President.
Op enkele honderden meters rechts van het OPCW staat het gebouw waar het
Joegoslavië Tribunaal zetelde met tegenover het gebouw van Eurojust, de EU
samenwerkingsorganisatie van de Europese Openbare Ministeries.
Joegoslavië Tribunaal zetelde met tegenover het gebouw van Eurojust, de EU
samenwerkingsorganisatie van de Europese Openbare Ministeries.
Al met al op een gebied van slechts duizenden vierkante meters, over een lengte
van amper een kilometer werd en wordt er geschiedenis en wereldnieuws gemaakt en
geschreven.
van amper een kilometer werd en wordt er geschiedenis en wereldnieuws gemaakt en
geschreven.
Tal van kantoorgebouwen met muren en ramen waar achter iets gebeurt. Waar
mogendheden en andere belanghebbenden maar al te graag zouden willen weten wat
er zich afspeelt.
mogendheden en andere belanghebbenden maar al te graag zouden willen weten wat
er zich afspeelt.
Op het moment dat onze redactie het nieuws bereikte dat er iets speelde wat zou
resulteren in een persconferentie trok dit direct onze aandacht. Een
persconferentie gegeven door de directeur van de MIVD, Onno Eichelsheim, de
Minister van Defensie, Ank Bijleveld en de Britse ambassadeur. Onze eerste
reactie was er eentje van verwondering over het feit dat de MIVD in de
openbaarheid stapte.
resulteren in een persconferentie trok dit direct onze aandacht. Een
persconferentie gegeven door de directeur van de MIVD, Onno Eichelsheim, de
Minister van Defensie, Ank Bijleveld en de Britse ambassadeur. Onze eerste
reactie was er eentje van verwondering over het feit dat de MIVD in de
openbaarheid stapte.
Wie de persconferentie goed bekeek en de gezichten van generaal Eichelsheim en
minister Bijleveld goed bestudeerde zal het opgevallen zijn dat de letterlijke
grijns van succes amper onderdrukt kon worden. Ogen die fonkelden van victorie.
minister Bijleveld goed bestudeerde zal het opgevallen zijn dat de letterlijke
grijns van succes amper onderdrukt kon worden. Ogen die fonkelden van victorie.
De generaal die droog opmerkt dat hij ook beschikt over vier telefoons in
reactie op het feit dat er bij de Russische spionnen een hoop mobieltjes zijn
aangetroffen.
reactie op het feit dat er bij de Russische spionnen een hoop mobieltjes zijn
aangetroffen.
Er lijkt op sommige momenten enige mate van (gespeelde ??) collegialiteit naar
de Russische tegenstrevers in de woorden van Eichelsheim te bespeuren met een
ondertoon die toch iets had van “wij zijn allemaal inlichtingenjongens, maar dit
schaakspel hebben wij gewonnen, lekker puh”. Generaal Eichelsheim, met de
statuur van een generaal, vlijmscherp maar met een licht nonchalante houding van
een kwajongen die trots is op de streken die zijn dienst en zijn mensen de
Russen geleverd hebben. Authenticiteit kan generaal Eichelsheim zeker niet
ontzegd worden.
de Russische tegenstrevers in de woorden van Eichelsheim te bespeuren met een
ondertoon die toch iets had van “wij zijn allemaal inlichtingenjongens, maar dit
schaakspel hebben wij gewonnen, lekker puh”. Generaal Eichelsheim, met de
statuur van een generaal, vlijmscherp maar met een licht nonchalante houding van
een kwajongen die trots is op de streken die zijn dienst en zijn mensen de
Russen geleverd hebben. Authenticiteit kan generaal Eichelsheim zeker niet
ontzegd worden.
Maar de persconferentie roept ook vragen op, veel vragen.
De vraag waarom de vier Russische spionnen niet zijn aangehouden kan denk ik
het beste verklaard worden door het feit dat de vier op een diplomatiek paspoort
reisden en dus op grond van het Verdrag van Wenen immuniteit genieten. Simpel
gezegd, het is niet toegestaan diplomaten te arresteren. Je kunt ze alleen
uitwijzen.
het beste verklaard worden door het feit dat de vier op een diplomatiek paspoort
reisden en dus op grond van het Verdrag van Wenen immuniteit genieten. Simpel
gezegd, het is niet toegestaan diplomaten te arresteren. Je kunt ze alleen
uitwijzen.
De ambtenaren van de MIVD hebben de operatie verstoord zoals er werd
meegedeeld. De Russen hebben hun spullen achtergelaten. De vraag is of ze deze
zaken vrijwillig hebben achtergelaten of onder dwang? Hoe is dit gebeurd?
Immers de ambtenaren van de MIVD hebben namelijk geen bevoegdheid tot het
opsporen van strafbare feiten. Dus zijn de telefoons en contanten die zijn
aangetroffen op de lichamen gevonden van betrokken inlichtingenofficieren of
aangetroffen in hun goederen?
meegedeeld. De Russen hebben hun spullen achtergelaten. De vraag is of ze deze
zaken vrijwillig hebben achtergelaten of onder dwang? Hoe is dit gebeurd?
Immers de ambtenaren van de MIVD hebben namelijk geen bevoegdheid tot het
opsporen van strafbare feiten. Dus zijn de telefoons en contanten die zijn
aangetroffen op de lichamen gevonden van betrokken inlichtingenofficieren of
aangetroffen in hun goederen?
Wettelijk gezien hebben de ambtenaren van de MIVD ook niet de bevoegdheid tot
het controleren van de identiteit van de vier onderschepte Russische
inlichtingenofficieren. Dus welke opsporingsambtenaren van welke dienst hebben
de feitelijke identiteit van de vier mannen vastgesteld en hoe is dit gebeurd?
het controleren van de identiteit van de vier onderschepte Russische
inlichtingenofficieren. Dus welke opsporingsambtenaren van welke dienst hebben
de feitelijke identiteit van de vier mannen vastgesteld en hoe is dit gebeurd?
Hoe is de “encounter” met de Russische spionnen feitelijk verlopen? Volgens
Eichelsheim heeft justitie geen rol gespeeld in de affaire. Wat met de huurauto,
een Citroën C3?
Eichelsheim heeft justitie geen rol gespeeld in de affaire. Wat met de huurauto,
een Citroën C3?
Het voertuig is gehuurd voor een bepaalde duur, maar ik kan mij zo
inbeelden dat er een bepaalde tijd nodig is geweest om het voertuig te
onderzoeken vooraleer het voertuig aan de verhuurder is geretourneerd.
inbeelden dat er een bepaalde tijd nodig is geweest om het voertuig te
onderzoeken vooraleer het voertuig aan de verhuurder is geretourneerd.
Is het voertuig formeel in beslag genomen?
Zo ja is daar formeel proces-verbaal van opgemaakt?
Wie heeft de auto afgesleept en in wiens opdracht?
Is er forensisch onderzoek gepleegd op de auto en op wat er allemaal in het
voertuig gevonden werd?
voertuig gevonden werd?
Op alle goederen in het betrokken voertuig kunnen vingerafdrukken en DNA-sporen
bevinden die niet per definitie van de vier betrokken spionnen hoeven te zijn.
bevinden die niet per definitie van de vier betrokken spionnen hoeven te zijn.
Dan nog de vragen over het uitgeleide doen cq de begeleiding van de vier
spionnen. Hoe is dat gelopen?
spionnen. Hoe is dat gelopen?
Was er een formeel bevel tot uitwijzing?
Onder welke vorm van dwang zijn de vier het land uitgezet?
Hoe moeten we dat begeleiden van de vier inlichtingenofficieren feitelijk zien?
Hoe en en met welke eventuele vlucht hebben de vier mannen Nederland verlaten?
Als ik het relaas zo hoor en als ik de bevindingen lees die ons zijn overlegd
dan bespeur ik op het eerste gezicht een hoop klungelwerk bij de betrokken
spionnen van de Russische militaire geheime dienst GRU. Een taxibonnetje van de
GRU-kazerne naar het vliegveld. Sporen op een computer van eerdere operaties. De
werkwijze is niet brutaal, maar getuigt eerder van domheid en laksheid. Het
heeft er op zijn minst de schijn van dat de operatie niet erg professioneel
verliep op het meenemen van de blikjes en ander afval in een Aldi-tas na. Dat
weet ik nog wel dat je persoonlijke rommel niet moet achterlaten in sommige
situaties.
dan bespeur ik op het eerste gezicht een hoop klungelwerk bij de betrokken
spionnen van de Russische militaire geheime dienst GRU. Een taxibonnetje van de
GRU-kazerne naar het vliegveld. Sporen op een computer van eerdere operaties. De
werkwijze is niet brutaal, maar getuigt eerder van domheid en laksheid. Het
heeft er op zijn minst de schijn van dat de operatie niet erg professioneel
verliep op het meenemen van de blikjes en ander afval in een Aldi-tas na. Dat
weet ik nog wel dat je persoonlijke rommel niet moet achterlaten in sommige
situaties.
Het is slechts een deel van de hoeveelheid vragen die er gerezen zijn. Wordt
vervolgd.
vervolgd.
