Afgelopen week produceerde een team van Facts Found de volgende reportage die we
u vandaag brengen.

door Peter-Vincent Schuld

Ergens aan de Moezel komen drie landen bijeen. Luxemburg, Duitsland en Frankrijk.
Spilpunt? Het plaatsje Schengen. In dit Luxemburgse Schengen zag op 15 juni 1985
het befaamde verdrag van Schengen het licht. Intussen zijn 22 landen van de
Europese Unie en 4 landen buiten de Europese Unie tot het Akkoord toegetreden en
hebben samen besloten geen onderlinge grenscontroles meer uit te voeren.

Juist in het jaar waarin het akkoord haar 35 jarige bestaan viert gingen de
grenzen vanwege de Corona-crisis weer op slot

Strenge en rigide grenscontroles werden weer ingevoerd. Met het (on)nodige
machtsvertoon werden de grenzen bewaakt en niet altijd op de meest vriendelijke
wijze. Europa anno 2020. Een team van Facts Found vertrok met de reportagewagen
vanuit Spanje.

In Spanje? Nergens controle, ondanks dat deze met regelmaat op matrixborden
werden aangekondigd.

Spaans-Franse grens. Bij het eerste tolhuisje in Frankrijk stonden er twee rijen.
We pakten de meest rechtse rij. “Piep” zei het tolkastje in de auto.
We
reden rustig door. Aan het linker tolpoortje werd iedereen uitgebreid
gecontroleerd. Voor ons? Geen stopteken, geen controle.

Toch moet wel gezegd worden dat wij als journalisten tot de vitale beroepen
behoren die grenzen mogen en kunnen overschrijden.

Oké, we waren in Frankrijk. Eerste hobbel gepasseerd zonder de hobbel te hebben
ondervonden. Op naar het noorden om onze verhalen te gaan maken en te voorzien
in de productie van archiefbeeld dat hard nodig is voor de verhalen die in de
komende maanden online komen.  In Zuid-Frankrijk nemen we onze intrek in het
eerste hotel om goed uitgerust de route door Frankrijk te kunnen aanvangen en om
scherp genoeg te zijn om alles waar te nemen en vast te leggen wat nodig is.

Het eerste echt doelwit? Schengen. Dat ene dorpje waar onder het Luxemburgs
voorzitterschap van de Europese Unie het befaamde verdrag van Schengen getekend
werd. Eens kijken hoe vrij het verkeer van personen op de dag van vandaag zou
zijn. Niemand in kennis gesteld. Onaangekondigd. Tussen Metz en Thionville nemen
we de afslag richting het Duitse Trier en via de Franse afgelegen binnenwegen,
komen we het Luxemburgse Schengen binnen gereden. De grens over, geen agent te
zien. Wel een fikse hoosbui dat zowat elk zicht en de mogelijkheid tot
fotograferen ons ontneemt.

Hotel? Het eerste hotel dat we vinden is gesloten. De honger slaat toe, de
vermoeidheid idem en dus wordt het dus het eerste het beste hotel dat we
waarnemen. Het Mondorf Parc Hotel. Een luxe vier sterren thermenhotel waar amper
gasten verblijven.

Tijd voor deze geneugten des levens ontbreekt. Eten, werken en slapen. Rond de 40
gasten maken deze dagen gebruik van de thermen, de spa’s en de zwembaden.
Normaal rond de duizend volgens de staf van het hotel. Het ligt er allemaal
verlaten maar goed onderhouden bij. Maar het hotel kreunt onder de crisis.

Via een nutteloze omleiding, er is zowat geen enkele gast, konden wij ons begeven
naar het restaurant. Regels zijn regels. En dus nemen we het gevoel op van een
totaal nutteloze exercitie van een omleidende toer naar het buiten gelegen
restaurant alwaar een vriendelijke bewaker aanwijzingen moet geven aan mensen
die er niet zijn.

Een nieuwe dag breekt aan en opnieuw stevige regenbuien. We verlaten
Mondorf en verplaatsen ons naar het  8 kilometer verderop gelegen dorpje
Schengen.

Het in het groen gehuld rustig en typisch Luxemburgs dorpje met diverse
tankstations die de Duitse en de Franse buren goedkoop van brandstof, drank en
sigaretten voorzien is het rustig. Zullen we het nog eens proberen? We slaan af
en passeren de grens tussen Luxemburg en Frankrijk. Opnieuw geen sprake van wat
voor grenscontrole dan ook.

Wat apart…..er staat buiten het dorpje, 4 kilometer verderop een bord dat meldt
dat de grensovergang vanuit Schengen naar de Franse grens afgesloten is en dat
er een omleiding gevolgd moet worden.

Omrijden en omleiden, het zit niet echt in het karakter van uw verslaggever.

Snel een beeldje maken van de Franse grensbord met de blauwe achtergrond en gele
sterren en zo ook aan de andere zijde van de grens, Luxemburg inkomende.

Weer de grens gepasseerd zonder enige controle. Maar waar is dat monument dat
herinnert aan de ondertekening van het gedenkwaardig verdrag? De Franse
grenspolitie is in geen velden of wegen te bekennen. Omleidingsborden zijn
geduldig en soms is enige functionele of gespeelde blindheid gerechtvaardigd.

We vragen het even bij een tankstation. De bediende van dienst meldde ons
dat doorgang door Schengen zelf vergeten kan worden. Controle der autoriteiten?
Welnee, verre van dat, als we even doorrijden stuiten we op werkzaamheden aan de
weg die al zo’n 2,5 jaar blijken te duren.

De enige oplossing is volgende de man bij het tankstation om “illegaal” de grens
over te steken. Nou dan gaan we dat maar doen. Alles voor het verhaal. Stiekem
rijden we Frankrijk weer in en in het eerste dorpje stuiten we op een
T-splitsing. Het advies luidde “links af slaan”. Voor deze ene keer gaan we maar
eens naar links.

We passeren op het Franse grondgebied talloze voertuigen met Luxemburgse
kentekens, pittoreske boerderijtjes en komen vervolgens op een weggetje dat
steeds smaller wordt en ons het dorpje leidt. Voor we het weten zitten we aan de
rand van de Franse bossen en landerijen en rechts doemt de rivier de Moezel op.
Niet veel later zal menig zoete wijnliefhebber een staat van trance bereiken.
Naast ons doemen de wijnranken op en het weggetje wordt nog smaller en slechter
van staat.

Na enkele bochten die met voorzichtigheid en zonder de consumptie van de
Moezel-wijn genomen genomen dienen te worden rijden we de heuvels af belanden we
op de doorgaande weg die Frankrijk weer met het aan de rivier gelegen deel van
het Luxemburgse dorpje Schengen verbindt.

Grenscontrole? Waar? Hoezo? Waarom? We hebben niks gezien en we weten nergens
van. Covid? Iedereen heeft wel eens een kuchje.  En zo brengt de grensweg ons
bij het gedenkpunt waar het verdrag 35 jaar geleden werd ondertekend.

Een memorabel punt. Een Duits koppel dat toerisme per fiets over de grens
smokkelt, staat bij een zuil waaraan slotjes gehangen kunnen worden. Elk land
dat het Akkoord van Schengen heeft ondertekend staat aangegeven op de metalen
roestkleurige zuil.

Het Duitse paar van middelbare middelbare leeftijd heeft iets met het Europa
zonder grenzen en met Europa in het algemeen, zo bleek uit een kort gesprekje.
De tijdelijk gesloten grenzen vinden ze maar niets.

Enkele meters verderop staan de op de grond geplaatste masten en vlaggen van de
landen die zich hebben aangesloten bij het Schengen Akkoord, er maar troosteloos
bij.

De regen heeft ze tijdelijk tot verwaterde stoffen lappen gemaakt. De huidige
situatie lijkt de fierheid van open binnengrenzen te hebben vervangen door de
vlaggen spreekwoordelijk te doen laten verworden tot doorweekte doeken staande
tussen zuilen waarvan de betekenis een verworvenheid was en weldra weer zal
worden.

Was u niet gewend om makkelijk de grens over te komen?
We vervolgen onze
route. Terwijl het nieuws nog volop rept over gesloten grenzen, rijden wij
zonder enige controle of hinder het volgende land in. Geen politie te zien.
Opeens krijgen we het idee dat deze grenzeloze gatenkaas eerder een politiek
verhaal lijkt dan een “hermetisch verhaal omwille van de volksgezondheid”. We
verliezen opeens het gevoel van nieuwssmokkelaars te zijn.

We vervolgen onze reis, op naar het volgend verhaal. Waar gaan we verder? Wat zal
ons de tijd brengen en waar gaan we oponthoud ondervinden? De tijd zal het
leren.