door Peter-Vincent Schuld en Koos van Houdt m.m.v. Christel Dubos

Als er een gevestigde partij is in Nederland die in de afgelopen jaren intern er
een complete bende van heeft weten te maken, dan is dit het CDA wel. Terwijl in
andere landen rond Nederland en in de Europese Unie de christen-democraten
gevestigde waarden zijn gebleven, heeft het CDA weten te presteren om zich weten
te decimeren tot een partij die er steeds minder toe doet. Slechts drie zetels
zo weten de peilingen voor de komende verkiezingen te melden.

De verkiezingen voor de Provinciale Staten verliepen voor het CDA
dramatisch, in de peilingen voor de Tweede Kamer verkiezingen, op 22 november
aanstaande lijkt de partij ook in de Tweede Kamer verder te decimeren. Kortom
het CDA verbrokkelt, splijt, en gestoken dolken in ruggen lijken nu te
veranderen in scherpe boemerangs.

De eens gevestigde waarde lijkt nog één vorm van een waardetransport te
hebben en dat richting Brussel. Dit in de persoon van Wopke Hoekstra die door
Nederland is voorgedragen als kandidaat voor de post van Europees Commissaris
ter opvolging van Frans Timmermans, die uit Brussel vertrekt en in Nederland als
lijsttrekker kandidaat-premier de verkiezingen ingaat voor de lijstverbinding
van enerzijds de socialisten (PvdA) en een samen geraapte club van radicalen,
pacifisten en communisten (GroenLinks). Nederland mag het hebben, mocht het
zover komen.

Maar het plan is, en dat plan lijkt te gaan slagen, om Wopke Hoekstra in Brussel
neer te zetten.  Hoekstra voelt zichzelf meer een bestuurder en minder een
politicus zo stelde hij recentelijk in een interview met De Telegraaf. Dat is
een heftig contrast ten opzichte van zijn landgenoot Frans Timmermans, die meer
een theater bedrijvende politicus is dan een bestuurder. Waar Timmermans
aanhoudende zorgde voor polemieken polarisatie wordt eigenlijk van Hoekstra
verwacht dat hij in Brussel weer “rust in de tent” gaat brengen.

Het was de vraag of Wopke Hoekstra deze week de informele vergadering van de
Europese ministers van Buitenlandse Zaken in het Spaanse Toledo nog zou
halen. Voor het zelfde geld had Hoekstra al verhuizing naar Brussel in werking
gezet.

In de brief die het kabinet schreef ter voorbereiding van het halfjaarlijkse
informele beraad van de Europese ministers van buitenlandse zaken stond: “de
minister van Buitenlandse Zaken is voornemens dit beraad bij te wonen”. Niets
bijzonders, het is een standaardzin. Zij het dat niet alle ministers zich daar
steeds aan houden.

Maar sinds Wopke Hoekstra die brief aan de Tweede Kamer schreef, is hij dus
voorgedragen voor het lidmaatschap van de Europese Commissie. Daarover is niet
alleen in politiek Den Haag reuring ontstaan. Ook de meer linkse fracties in het
Europees Parlement slijpen hun politieke messen tegen hem. Zij zien in deze
voordracht politieke erkenning voor het, sinds kort, felle verzet van de
Europese christendemocratische fractie tegen de laatste voorstellen voor
wetgeving, die Frans Timmermans indiende in het kader van de Europese Green
Deal.  De klimaat-dromen op links worden inhoudelijk steeds meer aan diggelen
geslagen.  

Maar, terug naar Wopke Hoekstra. De kogel is formeel nog niet door de
christendemocratische kerk en dus verscheen Hoekstra, weliswaar “low profile”
ten tonele in Toledo, waar twee zaken primair op de agenda stonden. De oorlog in
Oekraïne en de staatsgrepen in twee voormalige Franse kolonies in West-Afrika,
Niger en Gabon.

Wat bewoog Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie? Zij was
steunpilaar voor Frans Timmermans, tot ook zij de politieke steun vanuit haar
thuisstaat Duitsland voelde wegvallen voor haar beleid. Zij schijnt op haar
beurt weer de kandidatuur van Wopke Hoekstra te hebben bepleit bij de
Nederlandse minister-president Mark Rutte. Boze tongen beweren dat het politiek
gezien al enige tijd niet meer boterde tussen Von der Leyen en Timmermans. In
deze is het weer wachten op de memoires van beiden om op enige manier zicht te
krijgen op de feitelijke waarheid, mits beiden er een actieve en
waarheidsgetrouwe herinnering aan hebben.

We zeggen weleens “gelegenheid maakt de dief”.  Ook demissionair premier Rutte
zag en voelde de steun binnen Europa voor Timmermans zienderogen afbrokkelen.
Over wat hij als persoon en/of politicus zelf werkelijk dacht over  het
functioneren Timmermans weten we feitelijk niet. Maar het lijkt erop dat ook
Rutte niet opgezet was met de manier van politiek bedrijven door Timmermans. De
persoonlijke verhoudingen met Sigrid Kaag van D66 waren, opnieuw, mede ingegeven
door de val van het kabinet, zodanig verziekt dat Rutte, D66 en zeker haar
gevallen boegbeeld Sigrid Kaag,  geen positie in Brussel gunde. Dus was Wopke
Hoekstra ook voor Rutte een topkandidaat, al is het dan maar voor ongeveer een
jaar. Want na de Europese verkiezingen in 2024 volgt er een nieuwe samenstelling
van de Europese Commissie en dan is het afwachten of Hoekstra terugkeert in de
nieuwe Europese Commissie. De vraag van Von der Leyen om Wopke Hoekstra binnen
te halen speelt ook in haar eigen politieke voordeel in eigen land. Immers
Hoekstra is qua klimaat een stuk gematigder dan Timmermans, en daarmee zou voor
Von der Leyen het zo kunnen zijn dat zij minder voorwerp van harde kritiek wordt
in eigen land en eigen partij, de Duitse christendemocraten.

Hugo de Jonge, ministerieel dakloos, aanstonds politiek
werkloos

Over het bestuurlijk behoorlijk en politiek integer functioneren van CDA’er Hugo
de Jonge gedurende de coronacrisis zijn er nog steeds veel vragen. Zeker na het
voor De Jonge vernietigende rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid die
inhoudelijk het beleid van De Jonge achteraf onderuit schopte en absolute
klaarheid over de mondkapjesdeal met Siewertje is er ook nog steeds niet. Ook in
zijn ambtsperiode als minister van Wonen op het departement Binnenlandse Zaken
was De Jonge een weggepromoveerd geval. De door De Jonge bedachte verplichting
tot installeren van een warmtepomp of op zijn minst een hybride  installatie bij
vervanging van uw CV-installatie vanaf 2026 om het aardgasverbruik te
verminderen, kon ook niet rekenen op brede steun in de samenleving. De hoge
vervangingskosten rijzen de pan uit, met een voordeel voor de overheid. Immers
de BTW-heffing is 21%.  Dus op de meerprijs ten opzichte van een conventionele
CV-installatie betaalt u dan ook 21% BTW. Voor diegenen die het niet “handje
contantje” kunnen betalen en toch een huis bezitten, rest niets anders dan naar
de bank te stappen en dus maak je mensen afhankelijk van leningen. De Jonge wist
wel de wurggreep op mensen hun keel te zetten, of het nu gedurende de
coronacrisis was of gedurende zijn ambtsperiode als woon-minister. De Jonge
verlaat de Haagse politiek naar eigen zeggen.  Al dan niet onder politieke druk
heeft De Jonge zichzelf weggepompt als water dat in een ondergelopen kelder
staat en wordt daarmee op eigen initiatief ministerieel dakloos.

Omtzigt, het Nieuw Sociaal Contract en het Van Buitenen-effect

Pieter Omtzigt verliet al eerder de CDA-fractie in de Tweede Kamer na affaire
waarbij Omtzigt politiek onschadelijk gemaakt moest worden en waarin zowel het
CDA zelf als verkenners voor de samenstelling van de nu reeds demissionaire
regering Annemarie Jorritsma en Kasja Ollongren een zeer dubieuze rol speelden.
Toenmalig fractielid voor het CDA Omtzigt bracht samen met Rense van der Leyten
de bal politiek gezien aan het rollen inzake de toeslagenaffaire. Het was een
bende schorriemorrie bij de Nederlandse fiscus waar de rechterlijke macht
vrolijk in meeging.  Omtzigt had al eerder zijn gevoel voor rechtvaardigheid ten
tonele gespreid als parlementair afgevaardigde in de Raad van Europa (geen EU)
instelling en bracht aan het licht dat tot in de hoogste regionen van de
regering van Malta er een hand was die een rol had gespeeld in de moord op een
kritische journaliste die de waarheid over door en door corrupt gedrag naar
boven haalde.

Omtzigt en het CDA namen afscheid van elkaar en Omtzigt, zo werd afgelopen
week bekend, startte een nieuwe partij “Nieuw Sociaal Contract” waarmee hij
electoraal denkt te kunnen vissen in de vijvers van het CDA als wel in de
partijen die op de linker en rechter uiteinden van het politieke spectrum actief
zijn. Een heuse website werd in de lucht geslingerd met daarop een filmpje van
Omtzigt gemaakt door de campagnecrew van Omtzigt. Het ziet er weliswaar allemaal
mooi uit maar er stelt zich een vraag. Is betrokkenheid wel het enige criterium
waar een goed politicus aan moet voldoen. Vanuit het perspectief van Omtzigt
gezien, denkt hij, gelet op de peilingen diverse partijen te kunnen verscheuren.
Maar kan Omtzigt het ook wel waarmaken?  Wie trekt hij aan als kaderleden van
zijn partij? 

Omtzigt stelt zelf geen premier te willen worden, maar de kans bestaat dat
Omtzigt zich zelf zal verbranden zoals dat ook het geval was met
EU-klokkenluider Paul van Buitenen die als EU-ambtenaar een reeks van misstanden
aan het licht bracht binnen de Europese Commissie onder leiding van Santer
(1999), maar nadien helaas afgleed en het soms leek of Van Buitenen met alle
goede bedoelingen van dien op spoken aan het jagen was. Omtzigt is een
hypergevoelige man en daarmee een vogel voor de politieke kat. Is hij mentaal in
staat om de zware politieke last te dragen en regie te houden over zijn
beweging?  Een deel van zijn kiezerspotentieel schoffeerde hij reeds afgelopen
week door samenwerking met de PVV en het FvD uit te sluiten. Daarmee strijkt hij
een deel van zijn potentiële kiezers die deze partijen eerder hun stem gunden
tegen de haren in. Waar Omtzigt werkelijk voor staat is alles behalve bekend.
Een partijnaam “Nieuw Sociaal Contract”, daarmee kun je alle kanten uit.

De wraak van de Jonkvrouw der Palingvissers, Mona Keijzer

De partij BBB, die bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten het CDA
beconcurreerde en verder decimeerde, wordt in de Tweede Kamer geleid door een
interessante dame genaamd Caroline van der Plas, die niet van vliegen en hoge
hakken houdt. De kritiek die zij en haar partij geven op de huidige Nederlandse
regering en het Europese circus is niet onterecht. Integendeel. Maar je moet wel
de ins en outs van de Brusselse realiteit, de beginselen van het Europees Recht
en de gesloten verdragen kennen om je zowel tactisch als strategisch politieke
klappen te kunnen uitdelen. Zonder de persoonlijke betrokkenheid en integriteit
van Caroline van der Plas ook maar voor een millimeter in vraag te stellen, en
daar was Van der Plas zichzelf ook van bewust, is het een gegeven dat zij niet
de meest geschikte kandidaat is om premier te worden. Gedurende de coronacrisis
uitte de Volendamse Mona Keijzer, als lid van de regering stevige kritiek op het
coronabeleid hetgeen haar op ontslag op staande voet door premier Rutte kwam te
staan. Haar eigen partij het CDA liet haar vallen als een baksteen. Niet netjes.

Vraag het aan Mona, maar er kwam geen nee of  welk geluid dan ook geluid als
antwoord. Totdat deze week bekend werd dat Mona Keijzer het tweede kopstuk werd
bij een eventuele verkiezingswinst van de BBB. Mona Keijzer is zowel jurist,
maar ook bekend met de Europese instellingen, poorten en achterpoorten.  Dat
maakt BBB weer tot een club die inhoudelijk wat meer gewicht in de schaal kan
leggen. Keijzer geeft hiermee een  dolksteek terug aan haar “oude” CDA die deze
als eerste aan Mona Keijzer uitdeelde. Oog om oog, tand om tand.

Europees Parlement

Vandaag werd bekend dat Esther de Lange, fractielid voor het CDA in het Europees
Parlement, niet de lijsttrekker bij de Europese Verkiezingen gaat worden. Drie
termijnen is in regel de maximale duur binnen christendemocratische gelederen om
te zetelen binnen dit parlement. Toch was ze enige tijd de beoogde 
lijsttrekker. 

Ze leek , na eerst “Ja en amen” te hebben geknikt, tegen de wetsvoorstellen van
Timmermans, totdat de christendemocratische fractie in het Europees Parlement
uit de slaapstand kwam en begon te realiseren wat voor effecten de plannen
zouden hebben op de burger, boeren en het bedrijfsleven. Vanaf dat moment is De
Lange pas uit haar slaapstand gekomen en van leer is gegaan tegen de plannen van
Timmermans speelde ze zich inhoudelijke in de kijker Maar vragen die
Facts-collega Jan Schils aan haar stelde werden steeds beantwoord met zinnen
waarvan je vlees noch vis kon maken, de kern omzeilend. Daar kun je niks mee.

Het CDA schuift de relatief onbekende Tom Berendsen (40) naar voren als
kandidaat-lijsttrekker voor de Europese Verkiezingen. Hij werkte de afgelopen
jaren op de CDA-fractie in het Europees Parlement en misschien kent een enkeling
hem nog wel als verkoper van “duurzaamheid”. Een woord wat redacteur Peter in
ieder geval zijn strot uit komt.

Terug naar Wopke Hoekstra, Wopke de Zwijger

Hoekstra was als minister persoonlijk erg betrokken bij het lijden in Oekraïne,
zeker na de door de Russen gepleegde gruwelijke moordpartij in Boetjsa. Hoekstra
is wat betreft de oorlog in Oekraïne een van de belangrijkste draagbalken van
het Nederlands en Europees beleid geweest. Voor het overige hield
Hoekstra gedurende zijn ministerschap op Buitenlandse Zaken in regel zijn lippen
stijf op elkaar,  en heeft Hoekstra uitgeblonken door niets te zeggen. Dat bleek
ook vorige week, toen hem in Den Haag werd gevraagd waarom hij geschikt zou zijn
voor het lidmaatschap van de Europese Commissie. Hoekstra gaat voor de methoden
en technieken. Niet voor de inhoud van het beleid.

Zijn antwoord was een illustratie daarvan: “Ik heb ervaring opgedaan in de
internationale diplomatie”. Alweer een technocratisch antwoord. Daarmee heeft
hij het CDA wellicht verder aan de rand van  afgrond gebracht.  Redacteur Koos
stelt zich de vraag of Hoekstra ook zichzelf daarmee niet dichter aan de rand
van de politieke afgrond brengt. Redacteur Peter stelt vervolgens “Misschien
goed dat er even tijd en ruimte is om te inventariseren en diplomatie om
zodoende op adem te komen en een transitiefase in te bouwen naar de 
samenstelling  van de nieuwe Europese Commissie”. “De Europese Commissie in de
huidige samenstelling heeft zich sterker gewaand dan de natuur, en dat is
waanzin” aldus redacteur Peter.

Twee verschillende visies (door Christel Dubos)
Hier
botsen in alle kameraadschappelijkheid twee meningen van de auteurs van dit
verhaal. Redacteur Koos dicht de Europese Commissie bovenal een politieke rol
toe binnen Europa. Redacteur Peter is de mening toegedaan dat de Europese
Commissie zich zou moeten beperken tot een bestuurlijke rol  met een zwaarder en
directer democratisch gehalte zonder het recht van initiatief tot wetgeving,
iets wat de Europese Commissie nu wel heeft. Die rol zou volgens Peter beter
passen bij louter het Europees Parlement waardoor we meer mogen verwachten en
kwaliteit mogen eisen van datzelfde Europees Parlement. De twee heren zijn het
met regelmaat wel en niet met elkaar eens. Maar wat bindt  die twee dan?  Naast
een diepe vriendschap een hart hebben voor de burger in Europa en ondanks dat ze
op sommige terreinen, tegengestelde opvattingen hebben, zijn ze beiden mateloos
gefascineerd door wat er leeft en speelt in Europa en beiden zijn wars van
nodeloos bloedvergieten in Europa. Dat hebben we de afgelopen 1000 jaar al meer
dan genoeg gezien.