door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos (met medewerking van Jonathan Salminen en Koos van Houdt)

Deze middag van de 26e net voor het online gaan, hebben we dit verhaal voor de 5e keer moeten terugtrekken en aanpassen wegens nieuwe ontwikkelingen en voortschrijdende inzichten. De Zweedse marine maakte bekend met 2 mijnbestrijdingsvaartuigen verder onderzoek te plegen op de plek waar de Nord Stream-leidingen in de Zweedse exclusieve economische zone van de Baltische Zee werden opgeblazen. Het is een serieuze zaak daar in de Baltische Zee.

We gingen op de radar kijken en we troffen inderdaad de twee aangekondigde vaartuigen aan, die later werden vervoegd door een derde vaartuig van de Zweedse marine plus een sleepboot nadat afgelopen week de onder meer Duitse marine al zeer actief was in het speuren onder water.

In zuidoostelijke richting van de Baltische Zee is er de nadrukkelijk zichtbare aanwezigheid ter afschrikking en verzekering van het NAVO-grondgebied door middel van het opstomen van een deel vloot van de Standing Nato Maritime Group 1 waarin vandaag Deense, Noorse en Nederlandse marineschepen presentie gaven met in de nabijheid een Amerikaans bevoorradingsschip met onder meer grote hoeveelheden brandstof aan boord.

Donker water, koud water. Een man in een glimmend duikpak dat er uitziet als een smoking, bevindt zich onder water. Hij houdt het stuur vast van een onbekend eenpersoons onderwatervaartuig.  Op de achtergrond hoor je het gemurmel en het afkeurend commentaar van schaars geklede zeemeerminnen en een school (bak)vissen. Een voorbij zwemmende walvis bemerkt de vreemdeling op en overweegt voortaan FvD te gaan stemmen. Iet wat irritant klinkt het deuntje van de niet te stoppen filmreeks over 007,5.  De stoere man kijkt in de camera en zegt “Mijn naam is BØND, James BØND. Euhh met een O en een slash er door? Korte tijd later zie je de man in voornoemde “latex- outfit” iets plakken op een buis daar op de bodem van die zee. Een schone wulpse zeemeermin vervoegt hem  en ze maken tussen de krabben en de kreeft kennis.  Inderdaad, James BØND. U spreekt het in het Deens en het Noors uit als “James Beunt”.  Korte tijd later volgen er vier heftige explosies. Bijbeunen voor een scene uit de film ” Don’t die for a Nord Stream“.  Zo ging het dus niet! Maar de aanslagen op de Nord stream zijn wel net een scene uit de Bond-cyclus. Heel die regio is de afgelopen tijd aanhoudend het toneel van lieden die zich, zo ze denken, onopgemerkt bezig houden met de belangen van de staat waarvoor ze werkzaam zijn. Het is toch nog redelijk weer, wij hoeven omwille van meteorologische redenen de inlichtingenmensen niet zelf hen in hun hemd te zetten. De interesse in elkaar is wederzijds.

Een aantal uren voordat de explosieven fikse gaten sloegen in de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en Nord Stream 2 in het zuidelijke deel van de Baltische zee (ook wel Oostzee genoemd), steeg een vliegtuig van Norwegian op vanaf de luchthaven Arlanda nabij Stockholm. Aan boord bevonden zich twee leden van de reportageploeg van Facts Found die ook dit verhaal schrijven. Neen! Zij hebben de aanslagen op de Nord Stream niet op hun geweten.

Maar na enige tijd in het noorden van Duitsland en in Zweden te hebben verbleven was er een voorgevoel dat zei “hier speelt iets”.  De Nord Stream heeft al geruime tijd de aandacht van onze redactie. De gasbuizen zijn  ingebed in de bodem van de zee die eeuwenlang ook onderdeel was van de handelsroutes binnen de Hanze . Vanaf het het begin, voordat  er ook maar sprake was van de aanleg, werden de gasleidingen de inzet van een geopolitiek spel dat hoog gespeeld werd tussen de VS enerzijds en Europa en de Russen anderzijds. Het werd een object van mondiale spionage en het vergaren van strategische inlichtingen. Tal van bedrijven en personen die meewerken aan de aanleg van de pijpleiding konden rekenen op zware sancties van de VS. Als we eerlijk zijn was de Nord Stream een soort van moderne Hanze per pijpleiding.

Nord Stream doorn in het oog VS

De Europese energie-afhankelijkheid van Rusland was en is een doorn in het oog van de VS. Maar dat zou betekenen dat de VS zich mengen in de Europese economische soevereiniteit. Toch moeten we aan de andere kant ook de visie van de VS leren begrijpen, ongeacht of we de visie of mening van de VS delen. Net zo goed als we de visies moeten begrijpen en leren te begrijpen van de Russen en Oekraïners. Immers als je de oorsprong van het denken correct begrijpt, dan en dan alleen, kun je werken aan een oplossing van de problematiek ten gronde. Daarvoor zul je over je eigen je eigen aangenomen vijandbeeld moeten heenstappen. Dit alles zonder dat er emoties aan te pas komen. Je moet een scherpe snede maken in het denken van de ander. Pas als die sneden en analyses zijn gemaakt, dan pas kun je weer terugkeren in het denken vanuit het vijandbeeld om een passend, tactisch en strategisch antwoord te formuleren. Begrijpen is het verstandelijk kunnen verklaren, er “begrip voor hebben” is in deze niet aan de orde, dat is een gevoelsmatige kwestie. Niet relevant in deze.

Maar wat zien we nu eigenlijk?

We zien dat er zich vier ontploffingen hebben voorgedaan in het zuidelijk deel van de pijpleidingen ter zee in de exclusieve economische zones van Zweden en Denemarken en gelegen tussen de twee landen. Een exclusieve economische zone is een gebied ter zee tot 200 zeemijlen vanaf de kustlijn waar een land exclusieve economische rechten kan uitoefenen zoals bijvoorbeeld de winning olie en gas en visserij of de opslag van C02. 

Wat betreft Denemarken betreft het hier het meest oostelijk gelegen eiland van het land Denemarken genaamd Bornholm waar dagelijks ferry’s aankomen en vertrekken vanuit onder meer de Deense hoofdstad Kopenhagen. Overigens, het ferry-verkeer tussen de eilanden en het vasteland van Duitsland, Denemarken en Zweden, maar ook naar Finland is hier uiterst intensief te noemen.

Dat betekent dat de aanslagen weliswaar primair tegen een economische asset zijn gericht en niet tegen burgers, maar wat  niet wegneemt dat er geen gevaar zou zijn geweest voor bemanning en of passagiers van de scheepvaart en in het bijzonder het ferry-verkeer . Er is doelbewust een bepaald risico genomen dat geheel anders had kunnen uitpakken. Daar gaat een aanzienlijk deel van dit verhaal ook over.

Recentelijk heeft een onderwatercamera die was ingehuurd door het Zweedse dagblad Expressen de schade aan de Nord Stream in beeld gebracht. Daarvoor moest men de verboden zone van 5 mijl die was ingesteld door de Zweedse en Deense autoriteiten negeren. We gaan dit beeld met u bespreken. Wat zien we?  Inderdaad schade. Maar het vrijgegeven beeld laat aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een makkelijk foutief te interpreteren beeld zien. We zien een scherpe snede, een “clean cut” door het staal heen. Dat is geen resultaat van de explosie maar het resultaat van het wegnemen van een deel van de pijpleiding voor forensisch onderzoek.

We spreken met een marineofficier die een uitgebreide staat van dienst heeft en over oceanografische kennis van de Baltische Zee beschikt. Hij legt uit; “Hier lijken kneedbare explosieven te zijn aangebracht zoals semtex, ook bekend onder de naam C4”. “Deze moeten zijn aangebracht met behulp van een onderwatervaartuig” vervolgt onze deskundige. “De brandbare en de explosieve inhoud van de pijpleiding is het bestanddeel methaan in het aardgas”. Dat er niet direct na de explosie een vuurbal is ontstaan is volgens de marineofficier die wij spraken te verklaren door het gebrek aan zuurstof op de bodem van de zee, immers voor vuur heb je zuurstof nodig.

Absurde duiding van gevaar, alsof ze water zien branden

De klimaatfanatici beginnen direct aan het uitkramen allerhande kretologie inzake de schade die het overigens snel vervliegend methaan wel niet voor het klimaat zou hebben. Maar als methaan aan de oppervlakte komt en zich vermengt met zuurstof krijg je dus primair een letterlijk brandbare en explosieve situatie. Deze stelling wordt bevestigd door de marineofficier die wij spraken. Daarom werd er een 5 mijlzone ingesteld rond de plekken waar de explosies hebben plaatsgevonden en waar het methaan aan de zee-oppervlakte kwam. Nogmaals neem even in gedachten dat er rond de plek van de explosies er een zeer dicht ferry-verkeer is dat elke dag tal van passagiers overzet. Een explosie aan de pijpleiding is 1, maar een explosie op het water is verhaal 2 en is veel ernstiger. Er hoeft ergens maar een vonkje of iets van gelijke aard in de bubble met methaan terecht te komen en je hebt “het hangen”.

Het zijn overigens niet alleen ferry’s die intensief varen, maar ook tal van andere schepen die actief zijn in de offshore branche, de visserij en de reguliere handelsvaart. De Hanze mag dan in zekere zin verleden tijd zijn, maar deze is in een andere vorm min of meer wedergekeerd. Men blijft via scheepvaart, kabels en gaspijpleidingen verbindingen met elkaar leggen. Dus een enkel vonkje had een gigantische scheepsramp tot gevolg kunnen hebben en dat op maar liefst vier plekken.

Het echte gevaar

Diegenen die verantwoordelijk zijn hebben doelbewust het risico genomen dat er bij een explosie waarbij een vaartuig zoals een ferry betrokken zou raken er sprake zou zijn van talloze slachtoffers. Nu liggen er overal langs de kust reddingsstations en reddingsboten, zowel aan Deense, Zweedse als aan Duitse zijde, maar eer dat iedereen ter plaatse is om de reddingsacties op touw te zetten, zijn we toch een kostbare hoeveelheid aan tijd verder en zolang er methaan uit de pijpleiding ontsnapt  met of zonder open vuur, zijn reddingsacties ook niet zonder gevaar.

Hoe dan ook we zouden te maken hebben gekregen met een substantieel aantal slachtoffers die reeds het leven zouden hebben gelaten op het moment van een explosie op het wateroppervlak.

Geen of weinig aandacht

Wat opvalt is dat er over dit scenario amper geschreven of gesproken wordt. Wij deden dat dus wel en  omwille van het feit dat de betrokken landen buiten Rusland, allemaal EU lidstaten zijn, en het gaat dus over maritieme veiligheid gaan we eens lastig doen. Enfin, tijd om eens contact te leggen met het European Maritime Safety Agency (EMSA) in Lissabon. We stelden een reeks met vragen met betrekking tot de maritieme veiligheid en hulpverlening  aan Ann Macpherson, woordvoerder van het EMSA. In een eerste reactie deelde Ann MacPherson ons mee dat het gaat om een “alarmerende”  situatie en deelde ons mee dat zij de vragen had uitgezet bij de diverse personen.

Aan aanvankelijke wil tot medewerking geen enkel gebrek. Toch kregen we kort daarop een email van Ann Macpherson die ons toch weer doorverwees naar de woordvoerders van de Europese Commissie Klimaat en Energie van de Europese Commissie, te weten Tim Mcphie en Giulia Bedini. We krijgen de indruk dat Ann McPherson van het EMSA oprecht alles op alles wilde zetten om de taken van haar agentschap uit de verf te laten komen, maar dat Ann min of meer gekortwiekt werd door de Europese Commissie in Brussel.

Op vragen over uw veiligheid op zee komen er geen antwoorden

Op onze mails gericht aan Tim Mcphie woordvoerder van Europese Commissie, werd niet gereageerd. Dan maar eens bellen met zijn collega Giulia. Ook wij aan onze kant bij de redactie beseffen dat de materie erg gevoelig ligt, zeker wat betreft de veiligheid en het laatste dat wij willen is mensenlevens in gevaar brengen of de veiligheid in het algemeen op wat voor wijze dan ook compromitteren. Dit laten wij ook expliciet weten aan alle betrokken woordvoerders van zowel het EMSA als deze van de Europese Commissie.

Maar is sprake van een dubbele gevoeligheid op het DG Energie waar Europees commissaris voor Energie Kadri Simson voortdurend met communicatie en gebral voor de voeten wordt gelopen door Europees klimaatcommissaris Frans Timmermans De klimaat-goeroe opent al dan niet samen met commissie-voorzitter Ursula von der Leyen telkenmale zijn grote snavel op totaal ongepaste momenten die mevrouw Simson doen overstemmen.  We krijgen de indruk dat Timmermans en Von der Leyen Kadri Simson behandelen als een Europees Commissaris van de 2e rang, wat zij in feite zeker niet is. Maar de hiërarchie en de ego’s binnen de Europese Commissie, met name die van Timmermans en Von der Leyen lijken het woord van, en de ruimte voor, Kadri Simson voortdurend te ontnemen. Zeker in dit soort situaties is dat uitermate en onacceptabel irritant. Maar ook van de zijde van de woordvoerders van Kadri Simson komen we niet veel verder dan het doorgestuurd krijgen van een tweetal weinig zeggende persbriefings die zich voor het grootste deel beperken tot de vermeende milieuschade vanwege het vrijgekomen methaan  en de zogenaamde “stresstests” voor vitale infrastructuur, energie inbegrepen.

Maar op de vragen inzake de fysieke veiligheid van scheepvaartverkeer inclusief bemanning en passagiers wordt op geen enkele manier gereageerd door de Europese Commissie. Hiervan nemen wij akte en stellen vast dat een vermeende milieu-impact door het  het vrijgekomen methaan in politieke zin belangrijker wordt geacht dan het potentieel gevaar waaraan burgers op zee zijn blootgesteld. Het lijkt of we Frans Timmermans op de achtergrond horen kwetteren als een drillende maar lallende carnavalsvierder. Op technische vragen hoe methaan zich gedraagt met vuur, eens het aan de oppervlakte van het water komt, wordt evenmin gereageerd. Dat is geen “classified information” en we betrokken de antwoorden op  andere manier. Met andere woorden, aan dit essentieel onderdeel van de casuïstiek lijkt geen aandacht geschonken te worden. Maar vanaf het moment dat wij doorverwezen werden naar de DG Energie hebben wij het spelletje mee gespeeld. Natuurlijk weten wij dat het DG Energie bij de Europese Commissie niet bevoegd is voor “maritime safety”, maar we laten ze begaan.

Maritieme veiligheid zijn zaken voor de DG Mobility and Transport en de DG Maritieme Zaken en Visserij dat respectievelijk geleid wordt door de Roemeense Eurocommissaris Adina Ioana Välean en de Litouwse commissaris.  Maar er wordt een klimaatverhaal van gemaakt door de Europese Commissie. Pure misleiding.

We worden dus door de Europese Commissie om de tuin geleid. OK, probeer ons maar eens om de tuin te leiden. Elke omleiding geeft overigens ongewild nieuwe informatie vrij die we goed kunnen gebruiken.

Vroeger was het wat makkelijker. In 2010 werd het directoraat Generaal Transport en Energie (DG TREN) opgedeeld in 2 departementen, namelijk Mobility and Transport en Energie en thans het klimaat erbij. De oorspronkelijke twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en hier zien we wellicht wat versnippering in de praktijk doet. Het laat ook zien dat er gebruik en misbruik wordt gemaakt van andere kwesties zoals het klimaat. Dat noemen we politiek opportunisme van de laagste soort. De lange hand van Timmermans?

Eerste conclusie

We moeten helaas concluderen dat maritieme veiligheid een ondergeschikt kindje lijkt te zijn in dit verhaal, terwijl een catastrofe met veel burgerslachtoffers niet ondenkbaar was geweest gelet op het drukke ferry-verkeer. De ramp was niet te overzien geweest. Kortom, de Europese Commissie maakt haar inzet en plicht op het gebied van burgerbescherming en en paraatheid ter zee niet waar en verzandt in een modderpoel van nietszeggende woorden.  Op de meest simpele vragen komen geen antwoorden behalve dat het een zaak zou zijn van de afzonderlijke  lidstaten en dat is helaas een flagrante onwaarheid. Waarvoor hebben wij anders het Europees Maritiem Agentschap EMSA en Frontex dat voorziet in de samenwerking op het gebied van maritieme veiligheid en kustwacht ? Weet de huidige  Europese Commissie zelf opeens niet meer wat haar missies zijn? Is de huidige Europese Commissie nog wel capabel om dit soort van crisissituaties aan te kunnen? We hebben onze grote twijfels.

Vanuit de haven van Travemünde, vertrekt een ferry van TT-Line (Travemünde (Duitsland)-Trelleborg (Zweden). Op de ferry is een grote Europese vlag geschilderd. Het lijkt erop dat de burgermaatschappij en de afzonderlijke agentschappen van de Europese Commissie zoals het EMSA meer voor de Europese burger en het bedrijfsleven doen dan de Europese Commissie in haar huidige samenstelling zelf.

Een aperte onwaarheid en een onderbouwing

Er wordt ons meegedeeld vanuit de Europese Commissie dat het invullen van maritieme veiligheid een taak is van de EU- lidstaten zelf. De zee is geen boerensloot en aan alle kanten van de Baltische Zee, waar de aanslagen plaatsvonden liggen landen en eilanden.

Het ene eiland ligt soms dichter bij een ander land dan het land waar het toe behoort. Kijk maar naar het Deense eiland Bornholm. Je bent dus aangewezen op elkaars hulp. Nee, zoek- en reddingsoperaties zijn dus niet louter een zaak van de afzonderlijke lidstaten van de Europese Unie zoals dit door de Europese Commissie aan ons werd meegedeeld. Je reinste onzin.  In geval van een  ramp ter zee zijn er internationale afspraken die zijn uitgetekend door de Internationale Maritieme Organisatie IMO, te Hamburg (onderdeel van de Verenigde Naties). De Europese Commissie trapt in onze val die we gelegd hadden.  We stelden aan het EMSA  (niet met een val als insteek) en later aan de Europese Commissie (wel als journalistieke boobytrap) de vraag of naar de mening van de Europese Commissie,  Rusland zich thans nog houdt aan de afspraken en de regelgevingen binnen IMO-verband. Immers Internationale wetgeving gaat boven de Europese wet- en regelgeving. We herhalen de vraag op een andere manier of de Finse Kustwacht bij calamiteiten nog wel contact heeft en onderhoudt of deze kan hebben of houden met haar Russische evenknie, gelet op de onderlinge spanningen. Elk antwoord vanuit de Europese Commissie blijft uit.  Waarom is deze vraag zo belangrijk? Simpelweg omdat de Nord Stream pijpleidingen vertrekken vanuit het Russische Vyborg en vlak langs de kusten van Finland en Estland trekken en er bij calamiteiten ter zee de IMO-protocollen inzake Search en Rescue gelden. We spreken niet over een “Lost en Found-verhaal”.

In geval van een aanslag op de Nord Stream in deze regio, met in het slechtste scenario een scheepsramp veroorzakend waarbij de reguliere scheepvaart en ferry-verkeer betrokken raakt dan had er hoe dan ook op basis van de IMO-afspraken en verdragen samengewerkt moeten worden met de Russen. Die boodschap communiceren ze niet graag binnen de EU-gelederen in Brussel, maar daarmee is het nog niet minder waar. Er zou maar eens een Russische samaritaan het leven redden van een ingezetene van de Europese Unie. Hoe ga je dan als de Europese Unie de Russen bedanken?  Zover denkt men dus niet na in de huidige EU-gelederen te Brussel. Deze vaststelling op zich vormt geen enkele rechtvaardiging voor wat het Kremlin en haar militair apparaat in Oekraïne uitspookt, maar het haalt wel een streep door de in stand gehouden propaganda die onderliggend de boodschap met zich meedraagt dat iedere Rus behoort tot de as van het kwaad zonder openlijk te willen kijken naar de toekomst waarin het Kremlin een andere bezetting heeft dan wel bij zinnen is gekomen. De attitude van de huidige Europese Commissie is bovendien flagrant in strijd met het gedachtegoed van de grondleggers van de Europese Unie zijnde Jean Monnet en Robert Schuman. Ja, in de praktijk zijn er, ook onder de huidige omstandigheden afspraken en we verwijzen simpelweg even naar de website waarop dit onomstotelijk wordt aangetoond. We danken de Europese Commissie hartelijk voor het trappen in onze val.

Ze laten zien dat ze of niet willen communiceren of dat ze geen kennis hebben van het toepasselijk maritiem recht en de internationale maritieme afspraken bij calamiteiten die zijn vastgelegd in verdragen met kracht van wet of in maritieme termen gesproken; de huidige Europese Commissie weet niet of wil niet ankeren in deze kwestie de internationale maritieme wetgeving. Welke spanningslijn ligt hier?

Breder perspectief

In breder perspectief; Er is een permanent onafhankelijk en informeel overlegorgaan genaamd ACGF waarin de kustwachtorganisaties van Noorwegen, IJsland, de VS, Canada, Denemarken (incl. Groenland), Zweden, Finland en Rusland overleg voeren over de verbetering van de maritieme veiligheid. Het huidig voorzitterschap ligt thans (periode 2021 tot en met 2023) bij Rusland, terwijl de Noorse kustwacht de website van het Arctic Coast Guard Forum onderhoudt.

Hier gaat het om operationele samenwerking, dus de mensen die het commando “alle hens aan dek” moeten opvolgen als er een schip in nood is. De organisatie is niet gebonden aan verdragen.  Maar daar zit het hem. Als het om redding van mensenlevens gaat, en er wordt geen politiek spel van gemaakt, dan is het samen de handen ineen slaan door de mensen die als taak hebben om mensenlevens te redden. Die zitten niet te wachten op gekrakeel vanuit de hoofdsteden en dus ook niet vanuit Washington, Moskou of Brussel. Maar gelet op de antwoorden die wij van de Europese Commissie kregen, ¨”leken ze dat even vergeten” in Brussel.

Dieper perspectief

We raken knap geïrriteerd door de ignorante houding van de huidige Europese Commissie.  Er zijn momenten, eigenlijk is het een rode draad, dat het respect voor anderen in de samenleving primeert naar mensen die het oudste beroep ter wereld uitoefenen. Heeft dit enige connectie? Jazeker want in de oude Hanzestad Bergen, Noorwegen, daar lijkt het sprookje van Hans en Grietje te zijn ontstaan, of beter gezegd Hansa en de Grietjes, want op de eindbestemming na een lange handelsvaart op zee  tierde de prostitutie welig en een oude les het verwerven van inlichtingen is namelijk dat je niet te beroerd moet zijn om dames en heren van (ver)lichte zeden in te zetten.

Russen en de geschiedenis van gaslevering

Op zich is het helemaal niet vreemd dat de Russen gas leveren aan de landen binnen de Europese Unie. De Nord Stream zou ten gronde ook geen probleem 1 en 2 zuden geen problemen hebben moeten veroorzaken. Zelfs in de hoogtijdagen van de Koude Oorlog stroomde er volop Sovjet-gas over land naar het toenmalige West-Duitsland. De kraan ging niet dicht. Door de eeuwen heen was Rusland niet zelden de eindbestemming van de handelsvaart die we, inderdaad, daar hebben we de naam weer, de Hanze noemden. Een samenwerkingsverband van tal van steden langs rivieren en zeeën in tal van landen richting het hoge noorden en tot en met de staat Novgorod, thans samen MoskovIë  Rusland geheten. Handel drijven was de regel, sancties zoals nu tegen Rusland zijn en blijven toch wat uitzonderlijk. Gespannen verhoudingen met Rusland zijn niets nieuws. Dan hebben we het niet alleen over de Koude Oorlog maar ook over de Krimoorlog van 1853 tot en met 1856 waarbij naast de Turken de Fransen en de Britten op trokken tegen de Russen. Een deeltje van deze oorlog werd uitgevochten in de Baltische zee op het Finse overzeese autonome eiland en gebiedsdeel Åland dat midden in de Baltische zee ligt en waarlangs ook de Nord Stream passeert.

Duitsland, Zweden en de Russen

De Zweden? Die vochten in de loop van 7 eeuwen menig oorlog uit met de Russen Van de 12e eeuw tot en met 1809 was het onderling vechten. Inzet? Het in de 12e eeuw door de Zweden veroverde grondgebied van Finland. Er ontstonden territoriale conflicten met de Russen (de toenmalige staten Novgorod en Moskovië) en het was weer knokken geblazen. Een van die betwiste gronden was onder meer de havenstad Vyborg, thans behorende tot de Russische Federatie, maar met een Zweeds-Finse oorsprong. En laat daar nu net de Nord Stream op Russische bodem “ontspringen” en aan de reis naar de Duitse Hanzestad Greifswald beginnen.

Eigenlijk is het een klein plaatsje nabij Greifswald, genaamd Lubmin waar de aanlanding -installaties gelegen zijn. In de directe nabijheid bevindt zich het kleine vissersdorpje Freest. En de Duitse Hanzestad Greifswald zelf? Het viel in de loop van haar bestaan ettelijke malen ten prooi aan rampspoed. Ook toen was er sprake van veranderingen in het weer en de getijden en Greifswald kwam in de 14e en 15e eeuw meer landinwaarts te liggen, dus moeilijker toegankelijk voor de scheepvaart. Daarnaast werd het samen met het Duitse eiland Rügen (ooit een pseudo-zelfstandig vorstendom) in de middeleeuwen bij Zweden gevoegd. Dus historisch gezien ontspringt de Nord Stream op gebied waar Zweden ooit aanspraak op maakte en eindigt op grondgebied waar Zweden eveneens ooit de scepter zwaaide. De dynamiek van de illusie der natiestaat.

En de Zweden zelf?

Zweden heeft na de Tweede Wereldoorlog geopteerd voor een neutraliteit als een pantser tegen het Sovjet imperialisme. Zweden voorzag in haar eigen defensie, werd geen lid van de NAVO en had toch met regelmaat te maken met militaire Sovjet-indringers in haar luchtruim en haar territoriale wateren. Immers spionage hoef je de Russen niet te leren al gaat het er soms klungelig aan toe.

Op 29 september j.j. namen wij op een raderbeeld  een Russisch militair vliegtuig waar (geen gevechtstoestel!), die mogelijk van de route afweek en op Zweden afvloog. Is het een bakenfout of zijn de Russen echt op een  provocerende koers gevlogen? Kort na de invasie in Oekraïne verstevigde Zweden haar militaire aanwezigheid op hun eiland Gotland en daarna werd het lidmaatschap van de NAVO aangevraagd.

Maar hoe is de angst bij de Zweden dan voelbaar in het dagelijks leven. Heel simpel. Overal in Zweden kom je bij flatgebouwen en een aantal bedrijfsgebouwen een bepaald en zelfde boordje tegen met een oranje vierkant met daarin een blauwe driehoek. Het internationale symbool voor de burgerbescherming, ook wel civil protection genoemd. De bordjes duiden schuilplaatsen voor de burgerbevolking bij een eventuele luchtaanval. Je treft ze overal en aanhoudend in Zweden aan.

Bij de Zweden zit de angst voor Russische agressie, ook na het einde van de Koude Oorlog er nog steeds in.

FACTS FOUND was bij herhaling in de regio (observeren )

De Nord Stream komt dus aan in het Duitse Lubmin, nabij de  Duitse Hanzestad Greifswald. Wie in deze regio rondloopt, gelegen in het voormalig Oost-Duitsland, beseft niet dat er hier een schier almachtig geopolitiek schaakspel gespeeld wordt, ver boven de hoofden van de burgers die hier wonen.

Aan de kade tussen de aanlandingspunten van de Nord Stream 1 en de Nord Stream 2 ligt een patrouilleboot van de Duitse Bundespolizei in de functionaliteit als kustwachtschip.

Aan de kade waar wij op staan, is een hek geplaatst met daarop een bord dat vertelt dat dit punt een Schengen-buitengrens vormt. Even verder op in de kleine vissershaven van Freest zien we reddingsboten liggen voor het onverhoopte geval er iets mis gaat.

Er werd in de afgelopen decennia fiks gebouwd aan de beide opeenvolgende Nord Streams, terwijl op letterlijk steenworp afstand een oude en onveilige kerncentrale van Russische makelij werd afgebroken. De gehele regio is doordrenkt van geschiedenis, heerschappij en het bloed dat  is gevloeid. De scheidslijnen tussen Oost en West zijn weliswaar verlegd maar niet minder voelbaar. De wind in de zeilen uit de tijden van de Hanzevaart lijkt thans te worden aangewend voor het draaiend houden van windmolens. Je begrijpt de geschiedkundige en hedendaagse importantie alleen als je de moeite neemt om herhaaldelijk en onophoudelijk het gebied te bezoeken, te bekijken en te observeren.

De Hanze die niet vaart maar geleidt

De  Baltische routes over zee worden gelijk de Nord Stream niet alleen bevaren. Ze leiden en geleiden in de vorm van buizen of kabels. In de Duitse Hanzestad Lübeck arriveren stroomkabels die op de bodem liggen van de Baltische zee en leiden naar het Zweedse Vellinge. De Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein importeert een substantieel deel van haar stroom uit Zweden. Het is slechts één van de vele stroom- en datakabels die in het gebied liggen en uiterst kwetsbaar zijn voor sabotage. In de regio ligt ook de NorNed, de NordLink en de NorGer stroomkabels die Nederland en Duitsland met Noorwegen verbinden en deels in handen zijn van het Nederlandse TenneT en het Noorse StatNett, die via deze “Hanzeroute” stroom uit Noorwegen transporteert.

We leerden dat Tennet om begrijpelijke redenen niet veel kwijt wil over haar veiligheidsmaatregelen. Maar ook wij houden ook die verbinding nauwlettend in de gaten.

Vredig?

De strategische politieke, militaire en economische belangen zijn dermate groot in het noordelijk deel van Europa dat ondanks de vredig ogende omgeving er sprake is van aanhoudende opgemerkte en onopgemerkte aanwezigheid van inlichtingenofficieren die allerhande informatie vergaren en hun trukendoos gebruiken. Waar het kan wordt er gebruik gemaakt van luisterposten en radarinstallaties en dat noemen we weer “sigint”.  Maar het is wellicht handig voor u om te weten dat het vergaren van informatie ten behoeve van de maritieme veiligheid van het scheepvaartverkeer ter zee ook een bron van informatie kan zijn voor inlichtingendiensten. Wij doen op de redactie niets minder. Wij gaan ter plaatse in regio’s maar ook wij bestuderen voortdurend satellietbeelden en real time bewegingen van het scheepvaart- en luchtvaartverkeer.

Maar in de landen waar er strategische maritieme belangen zijn worden “pottenkijkers” op hun beurt, waaronder journalisten zoals wij, ook weer in de gaten gehouden. Gedurende onze laatste trip van de afgelopen weken voelden wij ook de ogen in onze rug priemen.

Het geldend recht

We moeten dus zonder enige terughoudendheid vaststellen dat gehele Noord-Europese regio vergeven is van niet onaanzienlijke belangen die bij enige verstoring of sabotage dan wel bij een geschil om rechtsregels vragen. Ook dat werd al begrepen ten tijde van de Hanze. Nu kennen we tal van internationale verdragen met kracht van wet die betrekking hebben op de zeeën die de continenten met elkaar “verbinden” en tegelijkertijd van elkaar doen “verwijderen”.  Deze internationale wateren zijn geen wetteloos gebied, al is toezicht gelet op de enorme uitgestrektheid geen eenvoudige zaak en derhalve biedt de zee dus bij uitstek de gelegenheid om snode plannen uit te voeren. Strikt genomen is de taak van de marinecomponenten van Defensie in de wereld ook een politionele taak. De marine is niet alleen een defensieve organisatie maar zij handhaaft ook de wetten ter zee en grijpt in wanneer deze geschonden worden.

Maar over het handelsrecht en over het maritieme recht werd ook al nagedacht in de 12e eeuw. In die tijd was het Duitse Lübeck de informele hoofdstad van het maritieme recht waar dit betrekking had op de Baltische Zee, ook wel het Hanze Recht genoemd. Hanzestad Lübeck ontwikkelde haar stadsrecht  met inbegrip van het handelsrecht en het maritieme recht dat werd aangenomen door de steden die aan de Noordoostelijke handelsroute lagen.

In zekere zin kunt u het vergelijken met de implementatie van het Unierecht in de nationale wetgevingen van de lidstaten van de Europese Unie. Wie zegt dat supranationale wetgeving een uitvinding is van de “globalisten van deze tijd” liegt of kent zijn geschiedenis niet. Het betekent  dat we binnen de Europese Unie voorbereid moeten zijn op uitzonderlijke situaties die de geschiedenis in een enkele klap doet veranderen en de “supply chains” waaraan we gewend zijn vervolgens langdurig doen onderbreken.

Als je een afspraak in de vorm van een verdrag maakt  heeft dat qua hiërarchie voorrang op het nationaal recht, daarvoor hoeven we alleen maar even te kijken naar het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie uit 1957 en het Verdrag van Rome en het Verdrag der Verdragen, ook wel het Verdrag van Wenen genoemd. We krijgen in dit geval toch een beetje het gevoel dat de Europese Commissie enerzijds terecht uithaalt naar groepen, landen en individuen die het nationale recht onrechtmatig en onwettig laten primeren boven het Europees Recht, waar van toepassing, maar zelf even vergeet dat er naast een Europese realiteit er ook een internationale rechtsorde en dus een internationale juridische realiteit geldt. Laten we het in deze “onkundig Euronationalisme” noemen om daar meteen aan toe te voegen… de “Pot” -lees- de huidige Europese Commissie-, verwijt de ketel dat deze zwart ziet”.

Terug naar de geschiedenis en het heden van “gisteren”

Het is dus niet voor niets dat havensteden in het verleden vaak versterkte steden waren. Een decemberavond in het afgelopen jaar. Locatie? Het Noord-Duitse Travemünde, haven van vertrek en aankomst van allerhande ferry’s die nog noordelijker hun passagiers en voertuigen afzetten om weer terug te keren. De grote stalen kolossen varen van en naar open zee en het is redelijk indrukwekkend om al die grote veerboten vanaf zee de rivier de Trave op te zien varen. Je voelt je echt nietig als je die mastodonten van zo nabij voorbij ziet varen. Je voelt je nietig als je weet dat in de 12e eeuw die plaatsje al werd gebouwd, namelijk in opdracht van de Hertog Hendrik bijgenaamd Hendrik “De Leeuw”. Hij gaf opdracht om deze havenstad te versterken met stevige vestingen. De fortificaties werden helaas in 1807 gesloopt en daarmee is er een hoop geschiedenis voor het nageslacht verloren gegaan.

Sta je in Travemünde dan sta je zowel in de geschiedenis als in de actualiteit van vandaag. Immers, een stad heeft geen forten nodig als er niet ergens dreiging voor indringers of saboteurs zou heersen.  Nu varen er schepen van de politie te water en de Duitse douane (Zoll) om een oogje in het zeil te houden.

Het scheepvaartverkeer wordt gemonitord vanuit een groot uitziende verkeerstoren aan de monding van de Trave met uitzicht op de Baltische zee.

Havens en andere vitale infrastructuur ter land en ter zee zijn kwetsbaar en zijn altijd, maar dan ook altijd dragers van vitale informatie die zeer bruikbaar is voor derde partijen. Dat kunnen geheime diensten zijn van landen waarmee we op gespannen voet leven, maar ook van geheime diensten waarmee we formeel bevriend zijn. Tja van je familie en vrienden moet je het maar hebben. Misschien heeft u liggen slapen tijdens uw geschiedenislessen maar de Baltische Zee was de strijd gedurende de Tweede Wereldoorlog heftig en heeft het leven gekost aan talloze zeevarenden. De bodem van de Baltische Zee ligt bezaaid met afgeworpen en niet geëxplodeerde munitie, oorlogswrakken en gedumpt wapentuig waaronder fosforbommen. We brachten hierover al eens een verhaal. Maar het is niet alleen de laatste oorlog en de daarop volgende Koude Oorlog die betrokken regio tot een spanningsveld van jewelste maakten.

In de eeuwen voordien zijn er de nodige Zweeds-Russische oorlogen geweest. En in het verleden waren Pruisen en Zweden niet onaanzienlijke grootmachten in Europa. De Scandinavische regio, de Baltische regio tot en met de nog noordelijker gelegen Arctische regio waren en zijn vanuit geopolitiek oogpunt gezien van het grootste strategische belang. 

Er werden en worden zaken gedaan. In vroeger tijden toen het Nederlandse IJsselmeer nog de Zuiderzee heette en deze direct toegang gaf tot open zee,  voeren de haringvissers uit Enkhuizen naar de Baltische wateren om hun boterham te verdienen.

Hanzestad Stralsund, het eiland Rügen en de havenstad Sassnitz

Uit de tijd dat het Duitse eiland Rügen nog geen vaste oeververbinding had met het Duitse vasteland stamt de ietwat verloren gegane glorie van de Hanzestad Stralsund. Na de Tweede Wereldoorlog, ten tijde van de DDR kwamen zowel het eiland Rúgen, Stralsund, en dus ook Greifswald en Lubmin onder de Sovjet invloedsfeer en was het onderdeel van de Oost-Duitse communistische heilstaat die democratisch werd genoemd maar dat absoluut niet was. Ook vanuit Stralsund komen en gaan de ferry’s naar andere havens waarmee Stralsund iets van haar Hanze glorie heeft teruggekregen. Maar voor het echte werk moeten we toch in Sassnitz zijn, gelegen op het Duitse Rügen. Nog niet zo heel erg lang geleden was de haven van Sassnitz niet alleen een vertrekpunt voor veerboten naar Denemarken en Zweden, dat is het nog steeds en waren zowel de haven de stad als deze van de in 1986 in gebruik genomen haven Sassnitz Mukran in toegerust om treinen met wagons op de veerboten te zetten.

De laatste verbinding met Ruslands heette de Trans Russia Express die rechtstreeks op het Russische Sint-Petersburg voer.

We rijden op de wegen rond de haven en zien enorme stapels gasbuizen liggen. U raadt het al, overschot en vervangende gasbuizen bestemd voor de Nord Stream. Vanuit Sassnitz voeren de schepen uit die betrokken waren bij de aanleg in het zuidelijke deel van de Baltische Zee uit om op zee te werken aan de aanleg. Als de Russen de levering van gas via de Nord Stream 1 niet hadden gestaakt en de Duitse autoriteiten hadden toelating verstrekt -lees, de vergunning afgegeven — om de Nord Stream 2 definitief in gebruik te nemen dan waren de buizen die in Sassnitz hoog opgestapeld liggen, nu van pas gekomen om de schade te herstellen in zoverre dat nog mogelijk is.

Duitse bronnen spreken over het onherstelbaar beschadigd zijn van de pijpleiding, maar dat lijkt toch wat aan de overdreven kant. Immers we praten over een afstand van 900 kilometer met  dubbele pijpleidingen per Nord Stream, dus in totaal 4 pijpleidingen. We rijden ongehinderd langs de haventerreinen en maken een week voor de aanslagen overal beeld. Toch voelen we her en der overal opnieuw ogen in onze rug prikken. Nee we zijn niet paranoia, maar hebben de nodige ervaringen met dit soort situaties.

De hoeveelheden zijn echt ongelofelijk, aan weerszijden  van de  haven gelegen aan de Bundesstrasse richting Binz liggen er ontelbare kilometers aan ongebruikte gasbuizen.

Het is 5 september j.l. een dag voor de burgemeestersverkiezingen in Sassnitz. Een verhaal apart en dus een komend verhaal. De huidige burgemeester Frank Kracht heeft drie problemen. Het eerste probleem is dat hij er slecht voorstaat in de peilingen. Het tweede probleem is dat hij een exponent is van de opvolger van de SED, de communistische partij van de DDR die nu Die Linke heet en door deze partij ondersteund wordt. Het derde probleem is dat hij, omdat hij ambtshalve als burgemeester zitting had in het bestuur van het havenbedrijf van Sassnitz, en dus van ome Joe Biden een inreisverbod voor de VS heeft gekregen.

Dat is wat lastig omdat de partnerstad / partnerhaven van Sassnitz, Port of Washington, gelegen in de Amerikaanse staat Wisconsin voor de heer Kracht net zoals de gehele VS een no go zone van kracht is geworden. en krachtig aandoende  situatie zullen we maar zeggen. Immers tegen bedrijven en personen die de Nord Stream bouwden en faciliteerden werden door de VS sancties afgekondigd en opgelegd.

Frank Kracht verloor de verkiezingen aan uitdager Leon Kräusch. Kräusch sprak ons aan terwijl we aan het werk waren. U leest hier alles over in een volgend verhaal. Leon Kräusch, een op het eerste zicht aimabele man die Sassnitz van binnen en van buiten kent met inbegrip van de haven en hij was zelf ook betrokken bij de aanleg van de Nord Stream.

Er is geen telraam voor nodig om te beseffen en te zien dat de havens van Sassnitz een knooppunt zijn met een strategische ligging. Hier wordt in het achterhoofd rekening gehouden met allerlei belangen en veiligheidszaken die u zich maar kunt inbeelden. Een toertje door de haven met de ogen open is dus aangewezen. Ons oog valt op een patrouilleboot met het bordje “Guard” op de plek waar naar onze mening ooit het woord “Zoll” of “Polizei” was bevestigd. We fotograferen de schuit en zoeken de data op aan de hand van de IMO-registratie die te lezen valt. Volgens die registratie zou het hier om een “research schip” gaan van de firma Offcon. Bij verder nazicht blijkt het te gaan om een firma die geleid wordt door 2 Duitse marine-officieren die betrokken zijn bij het adviseren van offshore activiteiten. Maar het opschrift “GUARD” op het schip en het type schip verraden in ieder geval dat het om een schip gaat met enig vermogen om snel te varen.

We zien een particulier opleidingsinstituut aan de kade waar je geleerd wordt om je in veiligheid te brengen tijdens maritieme incidenten en twee oranje zelf richtende reddingssloepen die normaliter op schepen zijn gemonteerd zijn nu geplaatst aan wal om scheepsbemanningen te trainen.

Rechts van ons bevindt zich het kantoor van de Duitse politie te water en voor ons liggen twee schuiten waaronder de Bremen Fighter. Wel voorzien van de Duitse kustwacht-striping op de boeg, niet voorzien van het woord “Kustwacht”. Volgens de identificatie op het achtersteven heeft het schip Hamburg als thuishaven en is het een sleepboot. De IMO-registratie bevestigt alles behalve de thuishaven, het schip staat op Antigua geregistreerd.

Achter de sleepboot ligt een reddingsboot van de Deutsche Gesellschaft zur Rettung Schiffbrüchiger, (schipbreukelingen) beter gekend als “Die Seenotretter”, uitgerust met een blusmonitor (waterkanon) om eventuele branden te bestrijden. Tja, voorbereid zijn ze hier wel.

Ons oog valt op een snel interventiebootje, een zogenaamde RIB van de politie te water met opschrift dat het boortje in het kader van de EU Interreg-regeling aangeschaft kon worden, Interreg staat voor grensoverschrijdende samenwerking en er wordt melding gemaakt van de 2 Duitse deelstaten Mecklenburg-Vorpommeren, Brandenburg en buurland Polen. Europa doet toch echt wat om de veiligheid ter zee te bevorderen maar weet de linkerhand waar de rechterhand mee bezig is?

Maar zoals het een echte staat betaamt ligt er achter in de haven van Sassnitz een schip van het Duitse Zoll (douane) die de kleuren groen aan het inwisselen is voor blauw, zoals de Duitse politie daar al jaren geleden mee begonnen is. In tegenstelling tot de douane boot die we in Travemünde zagen (groen en niet zeewaardig) is dit schip wel zeewaardig en draagt de striping van de Kustwacht en is voorzien van het opschrift Küstenwache. Ja, er zou maar eens iets gesmokkeld worden wat of illegaal is of er wordt geen belasting over betaald. Dat er belasting in Duitsland wordt betaald is mede te zien aan de goede staat van het kustwachtschip. Het totaalbeeld is misschien normaal, maar het onderbuik gevoel blijft. “Er hangt iets in de lucht”. Echter van de Duitse marine of welke marine dan ook, geen spoor. In de verte niet eens een periscoop die de aanwezigheid van een duikboot verraadt. En geloof ons, daar hebben we naar gespeurd.

De voorlaatste dag van ons verblijf in Sassnitz. Een helikopter van de Duitse Bundespolizei hangt aanhoudend boven Sassnitz nabij ons hotel. Er hangt dus echt wat in de lucht maar het is niet alleen een helikopter. We kunnen de vinger er niet opleggen. Het lukt gewoon niet. Weer zegt ons gevoel dat er iets speelt, maar wat? Moeten we blijven of gaan we door. Alle afspraken met onder meer onze bronnen zijn verzet wegens eerdere vertragingen die we hadden opgelopen. We krijgen het gevoel achter de feiten aan te lopen en tegelijkertijd bovenop de feiten te zitten. Maar het is een gevoel, geen feit. Een week later zou de Nord Stream vlakbij en op 4 plaatsen zijn opgeblazen.

In de haven van Sassnitz ligt een oude Britse onderzeeboot als museum stuk. Gedurende de beide wereldoorlogen en daarna heeft menig duikboot de Baltische zee openlijk en heimelijk bevaren.Wat heeeft al die sonarapparatuur in de afgelopen decennia allemaal opgepikt wat wij niet weten?  We kijken en imiteren en persifleren tegelijk het “ploing-geluid uit Das Boot van U96. dat in 1991 negentig de hitlijsten bestormde, vernoemd naar Das Boot van de Duitse Kriegsmarine die op 30 maart 1945 tot zinken werd gebracht in Wilhelmshaven en waar thans het Duitse marinemuseum is ondergebracht en waar recentelijk extra veiligheidsmaatregelen werden getroffen in verband met een mogelijke dreiging die betrekking heeft op de haventerminal waar LNG-tankers hun ontvlambare lading lossen

The American “wet”  Dream  en de voorspelling van Biden

De Nord Stream is buiten gevecht gesteld, of beter gezegd, buiten gebruik geploft.  Het was voor de Amerikaanse autoriteiten in het Witte Huis en de afgevaardigden in het Congres en de Senaat altijd al een natte droom. Zouden de Verenigde Staten achter de aanslag zitten? Niets is onmogelijk. Nu zijn er wel twee elementen waarmee de Verenigde Staten de verdenking op zich laden. Maar nogmaals, de VS zijn onschuldig totdat het tegendeel bewezen is. Punt. Laten we dit vooral voorop blijven stellen. Maar welke verdenkingen heeft de VS dan tegen zich? Nou, de mogelijkheid van recidive. In 1983 werd in Puerto Sandino in Nicaragua ook een gasleiding in open water opgeblazen. Politiek gezien was de actie van de VS wel te begrijpen. Immers de Sandinisten waren een door en door communistische beweging en dat wilde de VS niet in hun achtertuin. Daarnaast gingen er nog wat olietanks te lucht in met de hartelijke complimenten van de CIA die voor dit “huzarenstukje” verantwoordelijk was. Het waren de tijden van Ronald Reagan als president. En ome Ronnie had de pest aan communisten en Sovjet invloedssferen in zijn territoriale omgeving Niet geheel ongegrond. Als we de pan-Amerikaanse regio bekijken waren de communisten overal een antagonistische factor die overigens niet altijd op een even zo zuivere manier bestreden werd. Andere tijden… of toch niet?

Het is 7 februari van dit jaar, de Amerikaanse president Biden heeft de Duitse bondskanselier Scholz op bezoek in het Witte Huis. De Nord Stream komt ter sprake. We zijn amper 17 dagen voor de grote inval van Rusland in Oekraïne.

Gedurende een persconferentie maakt Biden duidelijk dat als president Poetin besluit om Oekraïne daadwerkelijk binnen te vallen, dat er dan geen Nord Stream 2 meer zal zijn. Op een vraag van een collega-journalist hoe dit dan zou moeten gebeuren maakt Biden duidelijk, dat het gewoon zal gebeuren. Punt!

Het recht, de Zweedse justitie en Eurojust

Wie ook de daders van de aanslagen op de Nord Stream mogen zijn, ze hebben een strafbaar feit gepleegd. Gelet op het feit het Russisch bedrijf genaamd Gazprom hoofdaandeelhouder is van de beide Nord Stream-ondernemingen heeft Rusland de facto het wettelijk recht onderzoek uit te oefenen naar deze aanslagen. Het aanwijzen zonder deugdelijk bewijsmateriaal van de Russen als daders van deze aanslag is dan ook volstrekt prematuur. We horen verhalen over Duitse vermeende experts en zogenaamde defensie-analisten die direct met de vinger naar Rusland wezen. Maar dat is echt alles behalve een uitgemaakte zaak. Je mag in deze niet zomaar je mond open doen en van alles gratuit uitkramen over schuldvragen voordat je de harde en forensische bewijzen in handen hebt. “Iemand is pas schuldig als zulks wettig en overtuigend bewezen wordt geacht door bevoegde rechters”. Punt.  Dat is zeker niet anders bij feiten waar de internationale rechtsorde wordt geschokt. Juist dan en vooral dan is een zorgvuldig feitenonderzoek en derhalve een niet gemanipuleerde studie tot waarheidsvinding meer dan noodzakelijk. Immers een enkel verkeerd woord of een verkeerd politiek of militair antwoord op de aanslagen en je loopt de kans op escalatie waarbij de kans steeds groter wordt dat onschuldige burgers het slachtoffer worden Bovendien om de naoorlogse situatie politiek en diplomatiek aan te kunnen en rechtvaardig en rechtmatig om te gaan met de uiteindelijk situatie, zul je altijd de waarheid en niets dan de waarheid als uitgangspunt dienen te nemen.

Dan verschijnen afgelopen week in enkele buitenlandse media er de nodige tegenstrijdige berichten. Een Zweedse officier van Justitie Mats Ljungqvist die belast is met het onderzoekt zegt volgens  de website dat Zweden niet zal deelnemen aan een Joint Investigation Team dat de Zweden zou verplichten tot het delen van informatie met de Duitse en Deense justitiële autoriteiten. Dit is een zaak van ¨nationale veiligheid” volgens de Zweedse magistraat, zo valt te lezen in het relaas op . Andere media weten te vertellen dat Zweden zich terugtrekt uit een gezamenlijk onderzoek dat reeds gaande zou zijn en dat onder leiding zou staan van Eurojust. Maar hallo, hier klopt iets niet. Eurojust is wat betreft haar normale taakstelling een instelling die primair ten dienste staat van de justitiële autoriteiten. Tijd om eens een belletje te plegen met Ton van Lierop, woordvoerder van het in Den Haag gevestigde Eurojust. Hij is klaar en duidelijk; “Er is thans geen sprake van een Joint Investigation Team en er is al helemaal geen sprake van een onderzoek dat geleid zou worden door Eurojust”. Ton stelt vriendelijk maar feitelijk “Eurojust faciliteert de Openbaar Ministeries in de EU-lidstaten op tal van manieren, maar leidt zelf geen onderzoeken. Voila, onze eerste gedachten zijn bevestigd. Dat Eurojust een onderzoek leidt is dus niet waar en dat er al een Joint Investigation Team zou zijn is evenzeer een fabeltje laat staat dat Zweden zich er zich al uit zou hebben teruggetrokken. Allemaal je reinste onzin.

Het enige feit dat klopt is dat op 5 oktober jl. het Duitse Bundeskriminalamt  meedeelde een statelijke actor te zien in de aanslagen op de Nord Stream.Als er een regulier onderzoek gaande is wordt dit zeker niet gecommuniceerd met de buitenwereld behalve als het gaat bij het ondersteunen van een Joint Investigation Team zoals dat het geval in het onderzoek naar oorlogsmisdaden in Oekraïne zo weet woordvoerder Ton van Lierop ons te melden. Aan zijn woorden hoeven we niet te twijfelen. Bij ons staat Ton van Lierop bekend als de betrouwbaarheid zelve en dit soort woordvoerders heb je ook nodig voor instellingen die zijn belast met het ondersteunen en faciliteren van waarheidsvinding.

Even ter duiding: de EU lidstaten Litouwen, Polen en non-EU lidstaat Oekraïne namen het initiatief tot een Joint Investigation Team. De openbaar aanklager bij het International Criminal Court eveneens gevestigd in Den Haag voegde zich als participant , evenals Eurojust als ondersteunende deelnemer en werd gevolgd door EU-lidstaten Slowakije, Estland en Letland  In het onderzoek naar oorlogsmisdaden werden en ook forensische onderzoekers ter beschikking gesteld afkomstig van de Nederlandse Koninklijke Marechaussee en de Franse Gendarmerie.

De gepubliceerde woorden van de Zweedse openbaar aanklager Mats Ljunqvist voelen toch als een mokerslag in het gezicht van Duitsland en Denemarken maar ook in het gezicht van hen die in Europees verband waarheidsvinding en rechtsondervinding trachten te bevorderen. Immers samen sta je sterker en heb je meer informatie. Het lijkt op een teken van wantrouwen jegens de Duitse en Deense justitiële autoriteiten. De Zweden lijken wel reeds een beroep te hebben gedaan op Noorse expertise.  Het klinkt allemaal wat vreemd. Zweden en Frankrijk vormen samen wel een Joint Investigation Team naar de onvergeeflijke genocide op de Yezidi’s die door de strijders van IS gepleegd zijn. In het licht van het Zweedse EU-voorzitterschap dat op 1 januari a.s. begint  is dit wel een heel slechte, lees valse start.

Total Energies zorgt al voor vervanging Nord Stream met LNG

Op steenworp afstand waar het aanlandingspunt van de Nord Stream pijpleidingen zijn gebouwd wordt sinds 20 september j.l. een gewerkt aan een drijvende terminal. De haven van Lubmin kan onder meer vanwege de diepte zelf geen om grote LNG-tankers ontvangen. Daarom wordt er een drijvende installatie aangelegd met een tanker in de Baltische Zee vanwaar het gas overgepompt kan worden en in de bestaande infrastructuur kan worden gepompt. Het project is met private middelen gefinancierd en in handen van het Franse Total Energies. Alles wat materie is, inclusief de Nord Stream is, lijkt, of blijkt vervangbaar. Weet Duitsland iets meer van de aanslagen op de Nord Stream pijpleidingen? Een vervangende installatie voor de ontvangst van aardgas in de vorm van LNG is wel erg snel van de grond gekomen, zelfs ruim voorafgaand aan de aanslagen op de Nord Stream.Wat zijn de feiten.Of zijn er partijen boos dat de Nord Stream 1 door de Russen is dichtgedraaid en de Nord Stream 2 geen vergunning heeft gekregen om operationeel te worden? Dit verhaal is ver van over en voorbij.

Arcadis Ost 1 windmolenpark

We verlaten Sassnitz, nog even een blik op de haven in de stad van Sassnitz. Er ligt een werkscheepje van de Belgische offshore onderneming Deme. Het staat in schril contrast met het enorme werkschip Orion, dat we net na de oplevering zagen liggen aan de kade bij DEME in het Zwijndrechtse deel van de haven van Antwerpen. De haven van Atnwerpen, net gefuseerd met de haven van Zeebrugge, de geografische opvolger van de Hanzestad Brugge.

Het enorme werkschip steekt ver boven de gebouwen van Deme in Zwijndrecht uit. Het ging de funderingen slaan voor het windmolenpark op zee Arcadis Ost 1 midden op de oude Hanzeroute ten noordoosten van het eiland Rügen waar we zijn. Een vitale asset, geen connectie met Rusland in handen gekomen van de NV Parkwind. Elektriciteit is de handelswaren die aan land wordt gebracht, niet per schip maar per kabel.

Vertrek uit Sassnitz

We rijden naar de haven. Wilt u naar Denemarken of naar Zweden? De ferry-haven oogt enorm maar de activiteit lijkt wat beperkt voor het moment. Toch, toch, ook hier hangt er een onbehaaglijk spanningsveld. Opnieuw worden we door niemand lastig gevallen. Het gevoel wil gewoon niet weg. De Zweden die naar hun thuisland reizen slaan snel wat drank in, thuis is de alcohol vele malen duurder. Met de naam Border Shop van de supermarkt op de terminal krijg je niet het gevoel “Schengen” te reizen. Toch is en blijft het een Schengen-overtocht.

Haven van bestemming? Het Zweedse Ystad. De bordjes geven de terminals aan waar de ferry naar Zweden of Denemarken vertrekt. De Duitse douane controleert “steekproefsgewijs” enkele voertuigen. We gaan aan boord van de snelle ferry van FRS die onder Cypriotische vlag vaart en een crew heeft van diverse Europese nationaliteiten. Eenmaal de have verlaten zetten koers in noordoostelijke richting. Rechts van ons bevindt zich de Nord Stream en het eiland Deense eiland Bornholm. De Baltische zee wordt wat ruwer.

We passeren te rechterzijde een schip dat  betrokken is bij de bouw van de windmolenparken op zee.  Opnieuw vitale assets als het om de leveringszekerheid van energie gaat. Aan de linkerkant zie we langzamerhand de fundamenten van het Arkona windmolenpark in zee verschijnen. Een zogenaamd “guard schip”  ligt op wacht om bijstand te kunnen verlenen bij incidenten en om de wateren in de gaten te houden op vreemde activiteiten. Contact met de kustwacht is slechts grijpen naar de marifoon. Maar beneden ons, daar in het water moet er verkend zijn door een zekere partij om eventuele uitwegen te zoeken gedurende de operatie om de explosieven aan te brengen op de Nord Stream en nadien ongezien weg te kunnen komen. “James Beunt-taferelen” zijn in echt echte vaak veel spannender dan een actiefilm denkt te kunnen brengen.

De haven van Ystad is in zicht, we rijden snel de boot af. Ondanks dat de Zweden in verband met diverse redenen het Schengen-verdrag aan de grenzen wat oprekken passeren we zonder enig oponthoud de EU-grensposten op het haventerrein en rijden zo in noordelijke richting. We besluiten om de nacht door te brengen in Gränna, Hotel Gyllene Uttern (De Gouden Otter) gevestigd in een kasteel dat slechts in de jaren 30 van de vorige eeuw gebouwd is door een adellijke familie. Maar hoe komen we daar? Zeer tegen de zin van Peter zetten we de GPS aan. Peter is niet van de moderne electronica die hij voor geen meter vertrouwt. Zo’n 14 jaar geleden was hij al klaar met die dingen toen een Tom Tom meldde dat hij op de snelweg de rotonde moest nemen. Op ongeveer die plek, ergens in zuidelijk Europa bewees het apparaat zijn laatste slechte dienst voordat het via het raam naar buiten vloog.

Op de snelweg E4 pakken we de afslag ¨Gränna” en een korte tijd ontstaat er enige spanning in de auto. Peter geeft aan dat we op basis van zijn richting gevoel links van de snelweg moesten zijn, de GPS geeft aan rechtsaf te slaan. “Hier klopt iets niet” waarbij Peter zoveel energie verbruikt dat hij even bij een tankstation Red Bull in gaat slaan. Tegen de zin van Peter volgen we de GPS en geraken via een tunnel onder de E4 op de route die de GPS aangeeft en ons leidt naar een provinciale weg en nadien rechts in een donker weggetje dat steeds donkerder en steeds onbewoonder wordt, zeg maar in het midden van de bossen waarbij we een kasteel passeren, naar links en vervolgens rechts gedirigeerd worden uiteindelijke uitkomen op een punt waar we niet verder kunnen. Links schijnt de maan romantisch door de bomen op een meertje dat uitnodigt om er een duik in te nemen. Rechts ligt op 100 meter een huisje waarvan de bewoners opkijken van het late “bezoek”. De vrouw des huizes komt naar buiten. We leggen uit de de GPS ons hier heeft gebracht en dat we eigenlijk een andere locatie ingetoetst hadden. Raar!  We verontschuldigen ons voor het storen en worden uiterst gastvrij uitgenodigd om binnen een koffie te drinken, Maar we hebben honger en zijn moe en we willen graag naar ons hotel. Haar man komt eveneens naar buiten, in alle vriendelijkheid en we leggen nogmaals uit hoe we hier kwamen en wat het eigenlijke doel was. Opvallend spreekt na enkele woorden Zweeds en Engels louter Russisch met ons.  We bedanken maar in het Russisch en rijden in de richting die Peter aangaf. Toch nog een keer proberen en weer worden we door de GPS in de zelfde onjuiste richting gedirigeerd. Vreemd , maar ter zijn technische verklaringen te verzinnen.

Wij vangen aan met ons werk dat in het teken staat van lezen, leren en observeren. We nemen intensief militair vliegverkeer waar in de lucht. Downtown Gävle zien we een reddingshelikopter van de Zweedse Maritieme Dienst speuren op grotere hoogte boven de stad en de regio. Ja, hier is wat gaande. Een dag later na onze terugkomst is geen “streamingsdienst” meer van de Nord Stream. De pijp mist leiding en de wrakstukken liggen evenals zovele andere wrakstukken uit voorgaande conflicten op de bodem van de Baltische Zee. We houden een lijntje met onze contactpersonen in Gävle.

Het intensieve militaire vliegverkeer boven de kust is plots tot een stilstand gekomen volgens hen. Echter raderbeelden vertonen bewegingen van een Zweeds radarvliegtuig boven de Baltische Zee die in cirkels vliegt op geruime afstand ten noorden van de plekken waar de aanslagen op de Nord Stream zijn geplaagd, maar wel wel de Nord Stream pijpleidingen nog steeds lopen. De Zweden zijn op klus en duidelijk met een bepaalde missie.

En nu?

De door de pijpleidingen Nord Stream 1 en 2 doen stroomt geen kuub gas meer. Wellicht is het daar op de bodem van de Baltische zee “Rus(t) in vrede. Onderzoeken zijn in volle gang. Maar wat ook in volle gang is, is het Baltic Pipe Project . De Noren trekken een pijpleiding naar Denemarken, boven het Duitse eiland Rügen en dan zo naar Polen, de (oude) Nord Stream 1 en 2 kruisend. Voer voor reportages.

En de Russen? Gazprom is in eigen moederland bezig om allerlei projecten uit de grond te stampen om afgelegen gebieden te voorzien van aardgas. Afspraken met Hongarije over de levering van aardgas worden onderworpen aan een “review” zo een persbericht van Gazprom meldde.

In de tussentijd zijn de niet corporate Russen zelf aan het klussen. Wat in de grond zit kan er ook weer uit. Pijpleidingen etc. die in de grond gejast zijn in Sovjet-tijden leveren nu als oud ijzer geld op voor de creatieve Russische burger die er op uittrekt. Vol trots posten ze nog steeds hun filmpjes op Youtube. En het Kremlin heeft het “zwaar staal” weer hard nodig om hun naar de vaantjes geschoten militair mateieel te vervangen. Alleen een mensenleven is niet vervangbaar.