door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

Met de Europese lidstaten is overeengekomen dat er “green lanes” zijn voor
vrachtwagenchauffeurs die ongehinderd de grenzen moeten kunnen passeren. Op de
snelweg in Spanje kom je, naar mate je de Franse grens nadert minder
personenwagens tegen en meer vrachtwagens tegen. Deze verandering van
verkeersaanbod begint na Girona.

De Fransen stellen een PCR-test verplicht en ze handhaven daar ook op zoals wij
ondervonden. Door Europa reizen is op dit moment een stuk minder leuk, zelfs al
is het voor je werk.

We bevinden ons in de Spaanse grensplaats La Jonquera, gelegen in
Catalonië, op een steenworp afstand van de grens. Gedurende dag en nacht is het
er een komen en gaan van vrachtverkeer dat over de Europese wegen goederen naar
de bestemming moeten brengen. In La Jonquera wordt er nog snel goedkoop getankt.
in Frankrijk liggen de brandstofprijzen een stuk  hoger. Ook de tankwagens
rijden af en aan om de benzinestations te bevoorraden. Het heeft wat, zoveel
bedrijvigheid. Je hebt echter wel de indruk, ondanks dat eigenlijk de Europese
binnengrenzen zoals het Schengenverdrag voorziet, weg zijn gevallen, je een “no
go zone” nadert. Met deze crisis en het eigenzinnige, recalcitrante en hinderend
gedrag van de Europese lidstaten onderling is de oude sfeer van “gesloten”
grenzen gevoelsmatig in ieder geval weergekeerd en het voelt niet fijn en vrij.
Het ontmoedigen, lees feitelijk het beperken van het vrij verkeer van mensen
brengt het gevoel terug van het IJzeren gordijn, uit de tijd dat Europa nog
verdeeld was tussen het vrije westen en het gesloten communistische oosten.Voor
de jongeren onder ons die deze tijd niet of nauwelijks bewust hebben meegemaakt
is deze feitelijk tragedie niet vatbaar, voor de generatie politici die het wel
bewust heeft meegemaakt, zou het “achter de oren krabben” aan te bevelen zijn,
voor de politici die deze tijden niet of nauwelijks bewust hebben meegemaakt
vallen enig leer- en leesopdrachten sterk aan te bevelen.

Onderweg naar het noorden besluiten we in dit stadje  La Jonquera te overnachten.
Goed hotel, en zoals vrijwel altijd treffen we uiterst vriendelijk
hotelpersoneel aan. We gaan maar eens een rondje maken om de maag te vullen en
steken de weg over naar het wegrestaurant boven het Andamur tankstation, waar
zoals gezegd de brandstof per tankwagen om de haverklap wordt aangevoerd en waar
hele vrachtwagenvloten tanken en veel  chauffeurs even een hapje eten, de nacht
in hun cabine doorbrengen om afgetankt en wel weer de baan op te gaan. Rare
sfeer. De bedrijvigheid dag en nacht, de grote hoeveelheid vrachtwagens en de
sfeer in dit deel van het plaatsje geven je het gevoel in tijden te zijn terecht
gekomen die we ooit verlaten hebben. Het doet en voelt wat spookachtig en
unheimisch aan. Daarboven is de boze grens met de Franse “strenge”
grensbewakers”. De Europese Unie en de Schengenzone anno 2021.

We betreden de trappen naar het op de eerste etage gelegen restaurant terwijl een
schoonmaakster beneden in de overdekte hal met supermarkt de vloer zuiver en
hygiënisch houdt. Mensen passeren haar alsof het de normaalste zaak is van de
wereld dan anderen het “vuile werk” mogen opknappen. Een vriendelijk knikje of
gewoon een “buenas noches” zit er niet in. De vrouw doet plichtsgetrouw haar
werk verder. Op de eerste etage aangekomen valt ons oog op de houten toog aan de
linkerzijde.  Een afzetlint langs de barkrukken. Een “crime scene” ? Nee een
hygiënisch voorschrift van de autoriteiten. Maar er als we alles wat we in deze
corona-tijden hebben waargenomen nog eens de revue laten passeren blijkt er toch
een moord te hebben plaats gevonden. Een moord op het normale leven. Een een
ober vraagt of wij vrachtwagenchauffeurs zijn. Nee, we zijn journalisten
onderweg voor ons werk  en zullen de grenzen moeten passeren. De ober Spaanse
ober verontschuldigt zich. Op last van de Catalaanse overheid mag er alleen maar
eten geserveerd worden aan vrachtwagenchauffeurs ondanks dat we door de
autoriteiten zijn bestempeld als “vitale beroepsgroep”. Interpretatie van een
bestuursorgaan dat de regels niet kent, interpretatie van een ambtenaar? Maar
dat is nog het minste. Hier wordt een scheidslijn getrokken tussen
vrachtwagenchauffeurs en burgers. Je kunt dit onmogelijk anders bestempelen als
apartheid en dat eveneens anno 2021 in ons vrije Europa.

Een realiteit? De Catalaanse politie, de Mossos d’Esquadra en de Policía Nacional
controleren streng. Met schaamrood op de kaken vraagt de ober of we iets willen
meenemen van eten naar het hotel. We bestellen wat en onderwijl zien we de
politie buiten al heen en weer rijden die wel heel veel interesse toont in van
alles en nog wat, Een surrealistische wereld waarin je je afvraagt “welk nut
dienen we hiermee?”.  Volksgezondheid?
De sfeer van repressie door de
Catalaanse autoriteiten is voelbaar. Een deel van Spanje dat zichzelf
“onderdrukt” meent te moeten voelen omdat op basis van de Spaanse grondwet hun
afscheiding van Spanje de kop in werd gedrukt. Is hier sprake van meten met twee
maten. De volgende ochtend, voor het verder rijden nog even wat inslaan bij de
supermarkt voor onderweg. Bij het voorbijrijden van de Catalaanse politie, de
Mossos, wordt er fiks getierd. “Solo Multas” Hetgeen alleen maar boetes betekent
bemerken enkele klanten van de supermarkt. Een winkelbediende is duidelijk. Ze
proberen zoveel mogelijk boetes uit de delen en zo de angst en de druk op de
burgers te blijven houden. Ons gevoel? Onze Analyse? Dit alles kan wel eens heel
erg radicaal fout aflopen. Je kunt mensen om geen enkele reden zo lang in een
dwangbuis houden. De Franse grens passeren we moeiteloos. We zetten koers naar
Dijon. Het verkeer neemt in densiteit toe.

Op de parkeerplaatsen onderweg is het een mengelmoes van mensen die met en
zonder mondkapje lopen, een mengelmoes van angst, gelatenheid en proberen gewoon
door te gaan met leven. Frankrijk, ooit was dit het land van de smerige
toiletten onderweg. Het tegendeel blijkt waar. Tot in in de WC’s zelf zijn
desinfectiemiddelen en extra papier voorzien om alles te reinigen voor de
momenten dat de schoonmakers elders bezig zijn.

Toch is de sfeer hier een stuk meer ontspannen dan in noordelijk Spanje ondanks
de avondklok van 6 uur in de avond. Een zicht vanuit de hotelkamer laat een wel
zeer rustig ziekenhuis zien. Het Maison Medicale Valmy in Dijon was in onze
aanwezigheid slechts 1 x de plaats van ambulance-sirenes. Geen komen en gaan van
patiënten, geen gestreste toestanden en geen komen en gaan van lijkwagens.

Maar wij starten de motor. We zetten de volgende dag koers naar Luxemburg
en België. Terwijl de Fransen komende vanuit Spanje wel op PCR-testen aan het
controleren waren, alhier geen enkele activiteit aan de grens. Bestemmings- en
transitverkeer vinden over en weer zonder enige belemmering hun weg.

Zelfde verhaal aan de Luxemburgs-Belgische grens. De Belgische premier De Croo
heeft waarschijnlijk de tik vanuit de Europese Commissie op zijn vingers
gevoeld, want hij heeft een fikse mep op de vingers gehad met zijn “in- en
uitreisverbod zonder essentieel karakter”. Toch presteerde het heerschap om de
maatregel te verlengen tot 19 april om de paasvakanties van de bevolking in de
te dammen. Misschien mogen we het woord indammen vervangen door “vergallen”. We
zijn inmiddels aangekomen in België. Een verhaal apart dat we in het volgende
verhaal met u delen.