voorwoord door Peter-Vincent Schuld

Vandaag, 8 mei viert de Oekraïense bevolking normaal gezien haar herdenkings- en verzoeningsdag ter nagedachtenis aan de Tweede Wereldoorlog die ook Oekraïne niet onberoerd en ongeschonden liet. Morgen vieren de Russen hun “Dag van de Overwinning op Nazi-Duitsland, de zogenaamde Victorie Dag”. Maar valt er ergens wat te vieren als scholen worden gebombardeerd, massaslachtingen duidelijk worden en plegen van moorden net zo eenvoudig is geworden als het doen van boodschappen. Collega Koos van Houdt wierp zijn oog en zijn bloedend hart op de situatie.

De gehele redactie van Facts Foud, niemand uitgezonderd, verkeert in diepe verslagenheid en is diep en oprecht verdrietig over het menselijk leed dat deze oorlog met zich meebrengt. Het bijwonen en ervaren van de jaarlijkse overwinningsparade van 9 mei op het Rode Plein in Moskou stond nog op de “absolute must to do & bucketlist van ondergetekende”. Zal ik deze gebeurtenis ooit nog kunnen bijwonen? Zo ja, zal het onbevangen zijn? Ik ken geen haat jegens Rusland en haar bevolking. Ik ken geen haat jegens Oekraïne en haar bevolking. Ik heb met beide broedervolkeren teveel mooie momenten beleefd. Wat rest is diep verdriet omdat ik beide volkeren diep in mijn hart draag. Deze zinloze oorlog moet stoppen. Maar er is een vraag. Is Poetin wel de absolute machthebber en regerend opperbevelhebber? Zijn er geen andere krachten aan het werk? Wat is de mentale gezondheidsstaat van Poetin? Ook bij het beoordelen van deze vragen zullen we de regels van de rechtsstaat moeten volgen en dus feitenonderzoek moeten doen. Deze ongekende moordpartij en agressie in Oekraïne moet stoppen. Direct! Ik kan alleen maar hopen op vrede en verzoening, al gaat dat niet makkelijk worden. We denken op de redactie zeker wel verschillend over de oorzaken en de versnellende factoren in de opmaat naar en gedurende deze oorlog. Collega Koos redeneert en analyseert anders dan ondergetekende dat doet. Ik ga uit van historische realiteiten, Koos denkt deels vanuit de huidige realiteit van hoe het in zijn ogen zou moeten of kunnen zijn. Toch vliegen we elkaar niet in de haren integendeel omdat we gezamenlijke idealen en waarden delen, namelijk die van welvarendheid, vriendschap, samenwerking, rust en stabiliteit (dus geen wapengekletter) op het Europese continent.

Op 8 en 9 mei van dit jaar herdenken Koos en ik de slachtoffers die in deze oorlog zijn gevallen. Zeggen we samen nee tegen de Russische agressie in Oekraïne. Maar attenderen u wel op het feit dat er ooit een moment komt dat er een einde zal komen aan de vijandelijkheden en dat op termijn verzoening met de Rusland noodzakelijk is om niet tot verdere escalatie te komen. Via deze weg betuigen wij ons diepste medeleven met het leed dat de Oekraïense bevolking is aangedaan en is overkomen. We dragen hen mee in ons hart en zullen daar voor altijd blijven. (pvs)

door Koos van Houdt

Meer dan ooit is 9 mei de Dag van het Parallelle Universum

De bekendste Nederlandse psychopaat Willem Holleeder kijkt levendiger uit zijn ogen dan Vladimir Poetin. De wereld zal de “oorlogsmisdadiger” maandag per camera zien op de Muur van het Kremlin op het Rode Plein in Moskou. Peinzend starend in de verte.

Ondertussen wordt opgepoetst en glimmend oorlogsmaterieel in een grote parade over het Rode Plein gereden. Maar niemand gelooft meer dat Poetin zich werkelijk bekommerd om de 22 miljoen Russische slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Hoewel het volstrekt duidelijk is dat Poetin een levend fossiel uit het verre verleden is geworden. Hij zal, zo lang hij nog leeft en president van Rusland denkt te zijn, de paria van de wereldgemeenschap blijven. Hij maakt immers zijn immense schuld in Oekraïne nog dagelijks groter.

Er zijn er wel die de schuld toch bij de NAVO willen neerleggen. Een collega uit Zweden bombardeert me op dit moment met zijn nieuwsbrieven, waarin deze stelling wordt verdedigd. Die NAVO was immers tot aan de grenzen van het Russische Rijk uitgebreid. Maar dan nog. Wat en wie rechtvaardigt de vele moorden, de vernietigingen en de bombardementen op Oekraïne? Dat kan Poetin zelfs niet verdedigen op de dag dat hij de zogenaamde grote overwinning van de Tweede Wereldoorlog wil vieren. Poetin is vastgelopen in zijn waanzinnige peinzen over de wereldrevolutie. Hij is in een parallel universum terecht gekomen. Vastgelopen in romantisch denken uit het verleden.

De Europese Unie wacht niet langer op Poetin. Dat heeft het wel gedaan. En dat was niet onterecht. We moeten het ten slotte wel met elkaar zien te rooien op het Europese continent. Het was en is niet naïef om zo vriendschappelijk mogelijk met een buurvolk van 145 miljoenen mensen op te trekken. Hoe moet dat na de oorlog, wanneer er nog steeds zoveel Russen ten oosten van ons wonen? Maar ook die sympathie voor gewone mensen, van Russische nationaliteit, heeft Poetin vernietigd. Zijn eigen volk dreigt straks het grootste slachtoffer te worden van zijn Rijk van het Kwaad.

Terwijl de Russische ‘broedermoorden’ doorgaan, gaat de rest van Europa verder met nadenken over de eigen toekomst. Daarbij is het heden intussen onomkeerbaar geworden. Europa zonder Europese Unie is intussen ondenkbaar. De Conferentie over de Toekomst van de Europese Unie zal op diezelfde 9 mei de slottekst met aanbevelingen presenteren. In die Conferentie hebben talloze ‘gewone burgers’ meegedaan aan debatten en daarover voorstellen geformuleerd. Deze dagen wordt daaraan de laatste hand gelegd.

Nederland is intussen ook wat verstandiger geworden. Het Europees Parlement in Straatsburg heeft deze week ook min of meer in samenhang gesproken over de oorlog in Oekraïne en een toekomst, waarin ongetwijfeld plaats is voor dat land. Want ooit zal Poetin immers met de staart tussen de benen moeten afdruipen. Of is dat te optimistisch gedacht?

Hoe dan ook, eind april verscheen in Den Haag de jaarlijkse Staat van de Europese Unie 2022. Het kabinet neemt ieder jaar stand van zaken op over de eigen plek van Nederland binnen de Europese Unie. Wat opvalt is dat voor het eerst de Europese Unie wordt gezien als (vierde) bestuurslaag. Het gaat hortend en stotend en in verhullend ambtelijk taalgebruik. Maar de erkenning ervan is er. Gewone Nederlanders wisten dat al heel lang, maar of ze de werking ervan begrepen is vraag twee. Het is ze nooit goed uitgelegd.

Een groot aantal vertegenwoordigers van decentrale overheden uit gemeenten, provincies en waterschappen zullen zachtjes in zichzelf prevelen: “Eindelijk”. Om te verduidelijken, al in het jaar 2000 richtte Jan Kamminga, Groninger, vermaard voormalig VVD-voorzitter en toenmalig Commissaris van de Koningin in Gelderland in Brussel het lobbykantoor Huis van de Nederlandse Provincies op. Sindsdien weten bestuurders, zeker die uit Noord-Nederland, dat zij om zaken voor eigen provincie of gemeente in de wacht te slepen beter bij Utrecht rechtdoor kunnen rijden naar Brussel, dan daar rechtsaf te slaan naar Den Haag.

Ook de zuidelijke provincies Brabant en Limburg weten in dat verband hun Vlaamse medeburgers in de gelijknamige Belgische provincies te vinden om hun belangen zoveel mogelijk in Europees Brussel te verdedigen. Regelmatig worden in Brussel daartoe de Bourgondisch getinte feestjes georganiseerd. Want een broodje en een beker karnemelk zijn allang niet meer genoeg om zaken te doen. Ook de Nederlandse cultuur veranderd door het samen optrekken met mede-Europeanen uit andere windstreken. Dat weten ze sindsdien ook bij de Europese Commissie in Brussel.

En nu is daar dan die hortende en stotende erkenning vanuit het ministerie van buitenlandse zaken: De Europese Unie is de vierde bestuurslaag. Jammer alleen dat dit niet verder zichtbaar wordt gemaakt voor Nederland als Europese lidstaat. Wel is er nu die andere erkenning. De burger spreekt een woordje mee. Door de hele Staat van de Europese Unie 2022 heen, zijn al verwijzingen opgenomen naar de resultaten van de Conferentie over de Toekomst van de Europese Unie, waaraan honderdduizenden burgers vanuit alle lidstaten hebben bijgedragen. Het lijkt erop dat mijn journalistieke cynisme van een jaar geleden over dit circus dit keer wordt gelogenstraft. Nederland volgt een aantal belangrijke lidstaten in de bereidheid politieke ruimte te maken voor mogelijke wijzigingen van de Europese Verdragen op basis van de voorstellen vanuit deze Conferentie worden gepresenteerd.

Dat had Vladimir Poetin niet gedacht. De Europese Unie, dat stelt toch niets voor. Dat moet hij hebben gedacht Er is immers geen Sterke Persoon, die de teugels in handen neemt en iedereen eensgezindheid oplegt. Iedereen in de Brusselse instellingen verliest wel eens een politiek spel. Dat is democratie. Het is niet anders. Maar voor Poetin is dat ondenkbaar.

Ook nu is er onenigheid. Ook nu probeert Hongarije via een veto te voorkomen dat er een Europese boycot op Russisch olie en gas komt. Het onderstreept slechts dat in de Europese Unie niet door overstemming, maar door debat en overeenstemming wordt gewerkt. En een veto, daar zullen de Hongaren, mits langer volgehouden, de gevolgen wel van ondervinden.

Intussen worden binnen de Unie zelf op basis van de voorstellen vanuit de Conferentie debatten voorbereid over meer Europees gezondheidsbeleid, meer gezamenlijke Europese elementen bij komende verkiezingen voor het Europees Parlement, meer bevoegdheden voor de gekozen volksvertegenwoordiging bij het schrijven van wetten en een sterkere politieke controle op individuele leden van de Europese Commissie. En voortaan zonder veto op de Europese Unie als betrouwbare wereldspeler. Vaste datum voor verkiezingen op 9 mei lijkt echter nog een brug te ver. Misschien ook maar beter op deze Dag van het Parallelle Universum.