door Jan Schils

Het Europees Parlement (EP) heeft het voorstel van de Europese Commissie goedgekeurd om de vissers in Europa in toenemende mate te controleren en hen te verplichten om dure camera’s aan boord te installeren tegen overbevissing. Tijdens het voorbereidend ambtelijk overleg over deze nieuwe controlemaatregel was al gebleken, dat noch de EU-ministerraad van visserij, noch de Commissie en evenmin het EP een hoge pet op hadden van het visserijgedrag op zee en eensgezind rekening hielden met (massale) visserijfraude. “Duidelijk was dat deze drie, zich wat gefrustreerd voelende EU-instellingen, deze keer niet met zich wilden laten sollen”, zegt een EP-woordvoerder. Raad, Commissie en Parlement hebben 5 jaar over de kwestie onderhandeld.

Camera’s op vissersschepen verplicht

De visserijorganisaties in Europa zijn helemaal niet opgezet met de verstrengde controles. Ze geven toe dat er “cowboys” op zee bezig zijn, maar dat is volgens hen wel een heel kleine minderheid. “Wat we wel voelen is een groot wantrouwen en gebrek aan respect voor onze sector bij de EU en het EP in Brussel”, zo luidt de eensgezinde conclusie bij deze organisaties.

“Grootste boosdoeners“

Over de mate van overbevissing in de Europese wateren doen de meest uiteenlopende meningen en cijfers de ronde. Zo variëren die cijfers van10 tot 30, 40 procent. Opmerkelijk is dat verschillende lidstaten de Deense en Nederlandse vissers als de “grootste boosdoeners sedert jaren” brandmerken. Vooral Frankrijk heeft het daarbij op de Nederlandse vissers gemunt met -wat genoemd wordt- “hun reusachtige vaartuigen die de zeeën leegvegen”. Bij de stemming in het EP stemden 438 parlementsleden voor het Commissievoorstel, 146 leden stemden tegen en 40 van hen onthielden zich van stemming.

Het verplichte nieuwe controlesysteem met gesofisticeerde (CCTV) camerabewaking aan boord tegen overbevissing geldt in de eerste plaats voor grotere vissersschepen vanaf 18 meter lengte en moet over 4 jaar operationeel zijn. De lidstaten moeten een systeem installeren dat hen in staat stelt om de positie van al hun vissersboten te volgen. De schepen worden daarom uitgerust met een traceringsapparaat. Kleinere schepen krijgen een uitzondering tot 2030. Alle vissersschepen (ook sportvissers) moeten hun visvangsten digitaal aanmelden. Aan overtreders van de nieuwe wetgeving zullen boetes worden opgelegd. De vissers blijven verplicht om hun bijvangsten aan wal brengen in plaats van deze terug in zee te gooien. Die zogenaamde aanlandingsplicht bestaat nu al, maar de controle daarop is zeer gebrekkig en zal fors worden aangescherpt.

Verdachtenbankje en Zuid-Europa

Europarlementslid Bert-Jan Ruissen (SGP) was bij de tegenstanders van de aangescherpte regels voor de Europese vissers: “Deze nieuwe EU-verplichting zet de hele visserijsector in Europa in het verdachtenbankje. Bovendien stapelt de EU zo de ene onwerkbare situatie op de andere in de Europese visserij. De hele regeling is gestoeld op een diep wantrouwen tegen de vissers. Brussel had beter eerst de eigen verplichtingen tegen het licht moeten houden want sommige zaken zijn gewoon niet werkbaar.”

Samen met de Deense vissers worden hun Nederlandse collega’s het zwaarst getroffen  ten voordele van de vissers in Zuid-Europa, die vooral kleinere schepen hebben, die korter zijn dan 18 meter. Daardoor zijn die schepen vrijgesteld van de nieuwe maatregel en krijgen ze op die manier ook een concurrentievoordeel. Het cameratoezicht heeft ook te maken met het feit dat de aanlandplicht, die zwaar omstreden is, een mislukking betekent. Deze aanlandplicht schrijft de vissers voor dat zij ook ondermaatse en onverkoopbare vis aan wal moeten brengen.

Via de aanlandplicht hoopte Europa de vissers aan te zetten tot selectiever vissen, maar dat bleek in de praktijk veelal onmogelijk. Volgens Ruissen moet de aanlandplicht worden afgeschaft zodat jonge vis kan verder groeien en zich voortplanten. Ook de onzinnige regel dat alle vangsten alleen aan land gewogen mogen worden, is van tafel. Elke bevroren vis zou dan uit het ijs gehaald moeten worden. Ruissen: “Dat zou de kwaliteit en de hygiëne van de vis niet ten goede komen.” Wegen van vis aan boord en bij de afslag blijft wel mogelijk. Ruissen heeft de afgelopen 5 jaar deel uitgemaakt van de onderhandelingsdelegatie van het parlement en zo het ene voorgestelde compromis na het andere zien verdwijnen.