door Peter-Vincent Schuld

Vanaf 1 januari a.s. heeft Portugal het voorzitterschap van de Europese Unie. Van
de diepe geschiedenis tot en met de dag van vandaag is Portugal in alle
opzichten een bijzonder land. Een land met warme en veelal lieve mensen, een
eenvoudige maar goede keuken en een resem van politieke problemen die
rechtstreeks of onrechtstreeks van invloed zijn op het leven van iedereen in
Europa. In de komende weken brengen wij u een serie verhalen over Portugal in
het kader van het voorzitterschap van de Europese Unie. Vandaag een inleidend
verhaal.

Je hoort er in de Nederlandse en Vlaamse pers weinig over. Portugal. Een prachtig
land gelegen op het Iberisch schiereiland, met aan de ene kant Spanje als buur
en de andere kant de Atlantische Oceaan. Met de Azoren als eilandengroep midden
in de “Atlantiek” en het bloemeneiland Madeira wat gewoon bij Portugal en dus de
Europese Unie behoort.

Het huidig Portugal is een slap aftreksel van het machtig en groots Portugal wat
het ooit was. De Portugese kolonie Macau werd aan China overgedragen.
Kaapverdië, Guinee Bissau, Mozambique, Angola, Brazilië, Ghana (met een gedeelde
Nederlandse historie), Zanzibar en Oost-Timor. Het is maar een greep waar de
Portugezen ooit de de scepter zwaaiden. Als ik in het Kaapverdische Mindelo,
gelegen op het eiland Sao Vicente , langs de strandwegen rijd valt meteen de
typische bouw van een fort in Portugese stijl op.

Van het eens zo rijke  Portugal is weinig meer over. Portugal is thans een
van de armere landen van de Europese Unie. Na de Anjerrevolutie van de jaren 70
van de vorige eeuw, waar het rechts-dictatoriaal regime op vreedzame wijze omver
werd gegooid volgden er jaren van socialistische en communistische heerschappij
en invloed. Ondanks alles werd Portugal lid van de NAVO en werd het opgenomen in
de familie van de Europese lidstaten.

Tot op de dag van vandaag is de communistische invloed in het land
makkelijk waarneembaar. Midden in de corona-crisis organiseerde de Portugese
communistische partij de zogenaamde Avanti feesten in Seixal, net onder Lissabon
met drank, muziek en een hoop politiek geleuter.
Onder menig brug en
verlaten plek zijn er muurschilderingen te zien waar de Portugese communisten
hun voorliefde voor deze bedenkelijke links- extremistische  ideologie aan de
dag leggen. Wat is dat toch met dat land? De lange arm van de socialisten en
communisten in de Portugese samenleving is tot op de dag van vandaag is
merkbaar. Maar het land kampt met ook met een jeugd die nauwelijks
geïnteresseerd lijkt zijn in de politiek en vergeten is onder welk juk het land
heeft moeten lijden.

Portugal lijdt nog steeds. Het land lijdt onder corruptie en grote malversaties.
Als we echt eerlijk zijn moeten veel Europese lidstaten die Polen en Hongarije
verwijten een lamentabele rechtsstaat er op na te houden, eerst eens naar
zichzelf te kijken. Ik wijs even met de vinger naar Nederland, waar de
toeslagenaffaire heeft aangetoond dat de rechtsstaat willens en wetens werd
ondermijnd door de Nederlandse belastingdienst waardoor burgers willens en
wetens de vernieling in zijn geholpen. Nederland heeft Polen en Hongarije geen
lessen te leren. Maar ook Portugal heeft andere landen geen lessen te leren.

In bepaalde en grotere delen van Portugal, met name in de streek Alentejo wordt
de LHBT-gemeenschap c.q. mensen die een andere seksuele geaardheid hebben tot op
de dag van vandaag met de nek aangekeken. “Ga maar naar de dokter en vraag om
medicatie” is een veelgehoorde uitspraak in deze armere en conservatieve streken
waar zeker de communisten een grote aanhang hebben. Ja Portugal kent op zijn
minst één plek waar de LHBT-gemeenschap vrijelijk hun identiteit kan beleven en
dat is Meco, een gehucht aan het strand vallende onder de gemeente Sesimbra.
Bars en restaurants, de moraal is hier een stuk vrijer.  In het buitengebied
staat een voormalig elektriciteitshuisje waarop levensgroot een persoon in
genderneutraliteit is geschilderd. Het symboliseert de ruimdenkendheid waar zo
naar gestreefd wordt. Het plaatsje kent als symbool van de ruimdenkende
opvattingen een officieel naturistenstrand. Voor het overige wordt de vrije
moraal vaak beleefd achter de gesloten deuren van al dan niet grootstedelijke
huizen en appartementen.

Al in 2009 stuurde Portugal aan op vergroening van haar wagenpark en sprak de
toenmalige regering over de uitbouw van een elektrisch wagenpark in het land.
Dat in een land waar de inkomens ver beneden het Spaanse, Nederlandse, Belgische
en Franse inkomen liggen. Autofinancieringen zijn te verkrijgen op 120 maanden,
dat is dus 10 jaar. Ook op dit verhaal komen we later uitgebreid terug. In en
rond de grote steden zijn er tal van laadpalen te vinden, daarbuiten wordt het
een ander verhaal. De Portugese overheid financierde zelfs de energie en de
“getankte” elektriciteit wordt, net zoals het wagenpark nog steeds zwaar
gesubsidieerd terwijl de kosten van brandstof torenhoog zijn. Tja, de groene
ideetjes moeten ergens van betaald worden.

Portugese grensbewoners gaan daarom vaak in Spanje tanken.
Met Europees geld
zijn er een hoop wegen aangelegd in Portugal en zijn er tal van andere
infrastructuren tot stand gekomen. Niet zelden met de vernietiging van unieke
natuur tot gevolg. Van de tolwegen wordt niet in hoge mate gebruik gemaakt.
Waarom? Voor de gemiddelde Portugees zijn de tolwegen niet te betalen, dus
kachelen zij binnendoor. Om vanuit het zuiden Lissabon te bereiken ben je altijd
gehouden de tolbruggen te pakken, dan wel de Vasco da Gama brug, of de oudere 25
April-brug. Gelet op het handels-, toeristen en forensenverkeer renderen deze
twee tolbruggen wel degelijk en niet zo’n  beetje ook.

Ook een bankenschandaal bleef de Portugezen niet bespaard. Op een
frauduleuze manier ging de bank Banco Espirito Santo (BES) ten onder en gaf
letterlijk de geest. Ter verduidelijking: Banco Espirito Santo betekent Bank
Heilige Geest en werd gesticht door de familie genaamd Espirito Santo. In één
jaar verloor de bank 9,2 miljard euro (2014). De eens zo beroemde Banco Espirito
Santo ging onderuit. De Portugese centrale bank sprong in de financiële
catastrofe en middels het Portugese Resolution Fonds werd er 4,4 euro miljard op
tafel gelegd. Hiermee kwam een eind aan een tijdspanne dat de bank in private
handen was.

De bank werd opgesplitst in een “good bank” met alle  renderende leningen
en renderende activiteiten en kreeg de veelzeggende naam Novo Banco (Nieuwe
Bank) . De bank met de slechte kredieten en discutabele assets) bleef over als
de “bad bank”. Aangetoond werd dat de toenmalige CEO van de bank tot 21 keer toe
de aanwijzingen die hij kreeg van de Portugese Nationale Bank, gewoon naast zich
neer had gelegd. Het Portugese Banking Resolution Fund is een
samenwerkingsverband van de Nationale Bank van Portugal en het consortium van
Portugese banken. In 2018 werd 75% van de aandelen in Novo Banco verkocht aan
het Amerikaanse Lone Star Fundings voor 1 miljard euro. Aan de zijde van het
nieuwe Novo Banco werd openlijk getwijfeld aan de integriteit van de Portugese
Nationale Bank. De Portugese Nationale Bank onttrok 2,2 miljard aan “assets” van
Novo Banco en stak deze in de bank der slechte kredieten “Banco Espirito Santo.
De directie van Novo Banco startte een gerechtelijke procedure tegen  de
Portugese Nationale Bank omwille van voornoemde feiten en het omwille van het
feit dat de Portugese Nationale Bank zich niet hield aan de Europese (banken)
wetgeving en de principes van de Portugese wetgeving.
Het bankenschandaal
zoals hierboven vernoemd is wat symbolisch voor de rechtsstaat in Portugal.
Iedereen doet maar waar die zin in heeft en de overheid is vaak geen betrouwbare
partner tenzij je het “betrouwbaar partnerschap koopt of de goede relatie hebt
“. Dit alles is natuurlijk een rechtsstaat onwaardig. Maar ook daar zullen we
nog een verhaal over brengen. Helaas is de ondeugdelijkheid van het
rechtssysteem in Portugal doorgedrongen tot de top van de magistratuur zoals we
u in een aangekondigd volgend verhaal zullen proberen aan te tonen.

De Portugezen zelf zijn het gesjoemel zat en het vertrouwen in de reguliere
politieke partijen is ver weg, zoals in zowat ieder land. Strakke handhaving van
Europese regels door de Europese instituten zullen ertoe moeten leiden dat het
Portugese openbaar bestuur de belangen van de burger weer voorop zet, hoe
tegenstrijdig dit in de oren van veel mensen moge klinken. Portugal eet duchtig
mee uit de ruif van Europese subsidies. De door de Europese landen afgesproken
Lissabon Strategie (ja wie kan de naam bedenken? Maar het is tot stand gekomen
tijdens een Europese Raad in Lissabon) was voor de Portugezen een bittere
noodzaak. Immers tot voor een tiental jaren terug had slechts een beperkt deel
van de Portugezen eenvoudig toegang tot het internet.

Portugal gaat op 1 januari a.s. dus het voorzitterschap van de Duitsers
overnemen. Op het Portugese “blaadje” komt dus ook het asiel- en migratiebeleid.
Nu heeft dat een interessant kantje. Na de Grote Volksverhuizing en de val van
het West-Romeinse rijk namen de Visigoten (Oost-Germaans volk) het Iberisch
schiereiland in. Op de foto hierboven ziet u ook het Portugese stadje Silves met
voorin de foto een Romeins bruggetje en achter een kasteel dat door de
islamitische Moren werd gebouwd. De Visigoten kregen onderling mot met elkaar en
vroegen Moors-islamitische stammen om als gastarbeiders met hun te komen vechten
tegen andere Visigotische edellieden. De islamitische Moren gingen niet meer
weg, sterker ze namen heel het Iberisch schiereiland en een stuk van zuidelijk
Frankrijk in bezit. Het heeft 800 jaar geduurd alvorens het Iberisch
schiereiland weer “Moortje-vrij” was. In die tijd behoorde “Al-Andalus” (de
Arabische benaming voor Spanje en Portugal) tot het Kalifaat van Omajjaden met
als hoofdstad het thans Syrische Damascus. Ja, ja, vroeger was het ook al een
bende. Maar hoe kwam het dat de islamitische moren het  Zuiden van Europa
innamen? De Visigotische koning Roderik werd in 711 na Christus vermoord en de
Moren namen toen het zuidelijk stuk Europa in. Ze kwamen tot het Franse Poitiers
en daar werden de moorkoppen een kopje kleiner gemaakt en moesten hun opmars
staken. Het duurde nog tot en met de 13e eeuw voordat zal allemaal “naar huis”
gingen of onder de zoden lagen.

Ondanks dat onder de islamitische wetgeving moslims voor eeuwig en op één plek
begraven zouden moeten liggen is mijn operatie “bot vangen” in het Zuiden van
Europa niet geslaagd. Ik heb zelf nog geen Moors skelet opgegraven. Dus ja, dit
deel van Europa heeft al wat “immigratieproblemen” gekend. Die periode wordt de
“reconquista” genoemd, de herovering, sommige historici noemen het gewoon de
“conquista” (verovering) omdat daarvoor er geen sprake zou zijn van een Iberisch
land, iets wat toch wat apart is, want het land werd van origine niet bewoond
door louter cactussen. Overal, ook in Portugal vindt u Moorse fortificaties en
kastelen. Toen het Portugese rijk ontstond, gingen de Portugezen overal zelf
forten bouwen om zich te verdedigen tegen indringers allerhande. Een voorbeeld
daarvan is het prachtig fort van Bélem in Lissabon.

Enfin, hedendaagse immigratie in Europa. of dit in goede handen is bij de
Portugezen is maar zeer de vraag. Uw redacteur woonde zelf tot bijna 10 jaar
terug in Portugal en nam recentelijk het verschil waar in de samenstelling van
de bevolking in bijvoorbeeld Lissabon. Een substantieel aantal inwoners is in
die korte periode komen te bestaan uit mensen van vreemde origine waarvan
slechts een deel makkelijk integreert en dan met name de Brazilianen. Portugal
kent in de laatste jaren sinds de laatste jaren een grote instroom van
asielzoekers  en in het heetst van het Europese asieldebat onder de linkse
regeringen van het land werden de deuren toch meer opengezet zonder te veel te
kijken naar aspecten van staatsveiligheid en stabiliteit.  Polen en Hongarije
blijven lekker dwarsliggen bij asiel- en migratievraagstukken en dus zal het
daarop volgend voorzitterschap van Europa ook moeten concluderen dat de Europese
bevolking helemaal niet zit te wachten op instroom van mensen van vreemde
origine uit lagere sociale klassen en zonder vaardigheden die niet bijdragen aan
de samenleving. Objectief kan vastgesteld worden dat mensen die vluchten voor
rigide en onderdrukkende regimes zoals het Iraanse regime op meer compassie
kunnen rekenen van de bevolking. De Portugese regering ziet dat allemaal wat
anders.

Zijn de Portugezen soms wat naïef?  Gelet op hun van nature vreedzaam en
goedgelovig karakter lijkt het er wel op. Maar juist omwille van die
vriendelijkheid van de Portugezen als volk is het er goed toeven.

Overigens, ook het belangrijkste biermerk van Portugal is in buitenlandse handen.
Wilt u lachen? Sagres bier is in handen van……Heineken. Proost.