door Jan Schils

Omdat de opmars van het Russische leger door Oekraïne veel langzamer verloopt dan
het Kremlin had verwacht, heeft president Poetin het roer omgegooid:
meedogenloze en niets en niemand ontziende bombardementen op verschillende
steden met veel burgerdoden.

Voert Poetin zijn lugubere plannen daadwerkelijk uit (hij zou niet de  eerste in
het nauw gedreven dictator zijn die naar een laatste kans grijpt om zijn vel
duur te verkopen), dan heeft hij zeer waarschijnlijk een krachtige westerse
reactie te verwachten, die tot een nieuwe oorlog in Europa zou kunnen leiden.
          

Gezien de heldhaftige tegenstand van het Oekraïense leger en bevolking  probeert
Poetin nu ook de voedselketen in Oekraïne te vernietigen door opslagplaatsen
voor voedsel en zelfs productiesites te bombarderen zoals kippenboerderijen en
graanvoorraden.  Want in het kennelijk zieke brein van de Russische dictator is
het idee opgekomen om massale hongersnood te veroorzaken en op die manier zijn
tegenstanders dood te knijpen… Deze nieuwe manier van dood en vernieling zaaien
is niet nieuw en dus ook geen strategische zet, die Poetin zelf heeft bedacht.
Hij grijpt namelijk terug naar de “Holodomor”, de historische hongersnood die de
Sovjets in de jaren dertig van de vorige eeuw moedwillig veroorzaakten en die
miljoenen mensen het leven kostten. Holodomor is een samentrekking in het
Oekraïens van de woorden vermoorden en honger. Het Sovjetregime creëerde
destijds meer concreet een voedselcrisis en hongersnood in Kazachstan en
Oekraïne door alle graanvoorraden in beslag te nemen, buitenlandse voedselhulp
te verbieden en strenge reisbeperkingen op te leggen zodat zoveel mogelijk
mensen van honger en dorst zouden sterven. Alleen al in Oekraïne kwamen in de
jaren 1932-1933 tussen de 5,5 en 7,5 miljoen mensen om het leven onder wie grote
aantallen vrouwen en kinderen.  

De verandering van tactiek door Poetin riep meteen vragen op over de
voedselzekerheid, ook in de rest van de wereld. Het is voor iedereen duidelijk
dat een verhoging van de landbouw- en voedselproductie absolute noodzaak is.
Daarom is het onafwendbaar dat de klimaatpolitiek van de EU, de Green Deal en de
Farm to Fork strategie aan de nieuwe situatie moet worden aangepast. Feitelijk
een streep door de plannen van Frans Timmermans en de zijnen. De EU-lidstaten en
het Europees Parlement zijn het daarover eens. De Europese top van de afgelopen
dagen heeft dat nog eens bevestigd. Bovendien zijn de oorlogshandelingen in
Oekraïne met alle branden, explosies en massale verplaatsingen van
legermaterieel natuurlijk ook niet opgenomen in de berekeningen van de
“klimatologische” planeconomen van het “Opperste Klimaat Bureau” van Timmermans.

Ondanks deze brede consensus is er toch een stoorzender in Brussel actief in de
persoon van deze Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie en
internationaal vooral bekend als zich zelf onfeilbaar achtende en geen kritiek
duldende klimaatpaus van Europa. Twijfels over- en aanvallen op zijn boer tot
bord-strategie (Farm to Fork) kon hij tot voor kort gemakkelijk de baas. Hij zet
tegenstribbelende boeren steevast als dom en onverantwoord in de hoek. Ook
politici, wetenschappers en agrarische experts, die twijfelen aan zijn strategie
om de rol van de landbouw sterk terug te dringen door het Europese
landbouwareaal en het aantal boeren en de landbouwproductie fors te verminderen,
zijn voor hem van een andere planeet afkomstig. De oorlog in Oekraïne met o.m.
desastreuze gevolgen voor ’s lands boeren en de landbouw, zowel in het land zelf
als in de rest van Europa, is voor Timmermans geen reden om zijn peperdure
klimaatambities te temperen of bij te stellen.

Ook niet, nu door de oorlog in Oekraïne een totaal andere situatie is ontstaan,
waarbij Europa focust op voedselzekerheid, die onhaalbaar zal zijn als des
plannen van Timmermans over het fors terugdringen van de Europese
landbouwproductie niet worden ingetrokken. Volgens EU-landbouwcommissaris
Wojchiekowski moeten de Green Deal en de Farm to Fork-strategie voor onbepaalde
tijd in de ijskast, maar Timmermans wil onverminderd doorgaan met zijn
vergroeningsplannen voor de landbouw.

Timmermans heeft nu onverwacht tegenwind gekregen vanuit Parijs. De Franse
president Emmanuel Macron wil de landbouwproductie namelijk weer prioritair
maken boven de ecologische doelstellingen van de Green Deal en de Farm to Food
politiek van Timmermans. De Europese Commissie was eerst verdeeld maar het
aantal commissarissen dat de visie van Macron deelt heeft inmiddels de
meerderheid. Dezer dagen presenteerde Macron zijn plannen voor een “sterker
Europa”, waarin hij de landbouw en voedselzekerheid en industrie van cruciaal
belang noemde. Franse president wil de Farm-to-Forkstrategie op de schop.  

“Europa kan zich niet veroorloven om minder te produceren”, luidde de boodschap
van Macron. In het slotdocument van de Europese top in Versailles twee weken
geleden luidde het al: “We zullen onze voedselzekerheid verbeteren door onze
afhankelijkheid van geïmporteerde landbouwproducten en inputs af te bouwen.” De
Europese Top van Brussel heeft dat bevestigd. Timmermans houdt voet bij stuk en
uitte een soort wanhoopskreet, die echter niet door de Europese Top werd
verhoord. Timmermans: “Geloof alsjeblieft in de illusie dat voedselproductie
geholpen is door ze minder duurzaam te maken, door de Farm-to-Forkstrategie niet
door te voeren en door de landbouw niet meer duurzaam te maken op het vlak van
natuur en voedselproductie.”

Ook in het Europees Parlement haalde Timmermans bakzeil. Dat deed aan de
vooravond van die Europese Top een oproep die haaks stond op het stokpaardje van
Timmermans. Volgens het parlement moet de Europese Unie vanwege de oorlog in
Oekraïne haar landbouw- en voedselproductie opvoeren om de Europese en
wereldwijde voedselzekerheid te garanderen. CDA-Europarlementariër Annie
Schreijer-Pierik stond aan de oorsprong van de verklaring en reageerde tevreden:
“Dit is een helder signaal van het Europees Parlement: voedselzekerheid moet
opnieuw centraal worden gesteld in het EU-beleid. Zonder voldoende voedsel geen
vrede. Er is meer ruimte voor en steun aan onze boeren, tuinders en vissers
nodig om dit te realiseren.

Wij moeten dreigende hongersnoden voorkomen. Door de oorlog in Oekraïne is echt
álles veranderd. Daarom moeten zowel de bestaande wetgeving alsook de
tenuitvoerlegging van de Green Deal kritisch tegen het licht worden gehouden.”
Zij benadrukte dat de “van boer tot bord”- en biodiversiteitsstrategieën –
volgens eerdere wetenschappelijke effectbeoordelingen – de EU-voedselproductie
drastisch zullen verlagen: “Deze strategieën moeten daarom onmiddellijk de
ijskast in! De doelstellingen ervan moeten worden heroverwogen.”

Het Parlement steunde ook de oproep van Schreijer-Pierik om als EU in te zetten
op duurzame innovatie, met name door groene kunstmestvervangers uit verwerkte
dierlijke mest toe te staan. “Dit is noodzakelijk om onze afhankelijkheid van
CO2-intensieve en chemische kunstmest te verminderen”, aldus Schreijer-Pierik.

Concreet heeft de Europese Top van de afgelopen dagen wel de portemonnee geopend
voor een steunpakket van 500 miljoen euro om de boeren te ondersteunen die het
meest getroffen worden door de kostenstijgingen. Voor de Nederlandse boeren komt
8 miljoen euro ter beschikking. De Europese Commissie zal erop toezien dat dit
geld ook echt bij de boeren terecht komt.

Ook mag, in tegenstelling tot wat Timmermans wilde, braak liggend land  voor de
landbouwproductie worden gebruikt. Het gaat om 4 miljoen hectare grond die niet
meer in gebruik mocht worden genomen op een totale oppervlakte aan
landbouwgronden in de EU van een kleine 175 miljoen hectare.

Ook de binnenvaart keldert en torpedeert beleid Timmermans

De binnenvaartsector in Europa (IWT / Inland Waterways Transport) heeft felle
kritiek geleverd op het beleid van de nationale en Europese overheden en hun
beleidsmedewerkers. De binnenvaart (nationaal of Europees) heeft politiek echter
weinig in de pap te brokkelen en kan geen vuist maken om haar eisen kracht bij
te zetten. Omdat gevaren wordt met eigen schepen kunnen de schippers zelden
actie voeren zoals de boeren of de vissers. Ze zouden zich zelf financieel
alleen maar de das omdoen. . Soms laat de binnenvaart toch van zich horen. Zo
heeft IWT gewaarschuwd dat het “Fit for 55-pakket” van Frans Timmermans, de
doelstellingen van de “Green Deal” van de EU, d.w.z. Europa tegen 2050 CO2
neutraal maken via een strategie voor duurzame en slimme mobiliteit en de
lancering van het actieplan NAIADES III, zou kunnen ondermijnen. NAIADES is een
Europees steunprogramma voor de binnenscheepvaart, maar de Europese Commissie
schittert door afwezigheid als het op het nemen van concrete maatregelen
aankomt. Ook Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Commissie en
verantwoordelijk voor het klimaatbeleid van de Commissie, stelt zich op zijn
minst terughoudend op.

Hoewel de binnenvaartsector de doelstellingen van de Green Deal en de strategie
voor duurzame en slimme mobiliteit steunt, constateert zij dat het “Fit for
55”-pakket niet op deze beleidslijnen is afgestemd. Op 24 juni 2021 heeft de
Commissie haar NAIADES III-programma bekendgemaakt. Het gaat meer bepaald om een
ambitieus “Actieplan voor de binnenvaart 2021-2027”, dat aansluit bij haar
strategie voor duurzame en slimme mobiliteit. Het actieplan is toegespitst op
twee kerndoelstellingen: meer goederenvervoer overhevelen naar de binnenwateren
en de sector op een onomkeerbaar pad zetten naar zero emissie.

Verwacht wordt dat de voorgenomen verhoging van het aandeel van de binnenvaart in
het totale vervoert aanzienlijk zal bijdragen tot een algemene daling van
emissie van broeikasgassen door het vervoer. De binnenvaartsector is bereid de
nodige stappen te zetten op weg naar een zero emissie door veel grotere volumes
aan goederen en passagiers over de waterwegen te vervoeren.

Binnen de Europese Commissie wordt gedacht aan een minimum belastingniveau voor
energieproducten, die worden geleverd voor gebruik als brandstof voor schepen en
voor elektriciteit, die rechtstreeks wordt gebruikt voor het opladen van
elektrische schepen.

Met karikaturale en satirische conclusie

:

Intussen heerst er in veel sectoren de gedachte dat het toedienen van
raketbrandstof aan de persoon van Frans Timmermans vrij van BTW, accijnzen en
energiebelasting mag zijn, zolang het maar voor het bestemde doel door Frans
Timmermans zelf gebruikt wordt. “
Houston, we have a solution”.