door © Peter-Vincent Schuld

Gisteren, maandag 17 februari is Frits Bolkestein van ons heengegaan. Ik heb hem in zijn tijd als Europees Commissaris voor de Interne Markt en de douane-unie van heel nabij meegemaakt in het Brusselse circus.

Zijn overlijden raakt me en niet zo’n beetje ook. Ik stond in die tijd primair achter de camera als fotojournalist en dus observeerde ik hem met de ogen. Wat je waarnam was een denker, afkomstig uit een familie van denkers.

Debatteren kon hij als de beste, haarscherp, onderlegd. Hij was bereisd en kende dus de wereld om zich heen die net beperkt bleef tot de grenzen van Europa.

Het reizen en zijn vaak langdurige verblijf overzee, in de tijd dat hij nog werkzaam was voor Shell, maakte van hem een wereldburger wiens hart van goud was, voor diegene die het kon of wilde zien.

Als geen ander was hij in staat om  de scherpe snede te maken in de vergroeiing van de mens wat zich uitte in het juk van religieuze ideologie waaronder deze leeft. Hij keek niet naar de kleur van – maar naar de ballast die de mens in zijn vrijheid beperkt en daarom was hij juist een klassiek en conservatief liberaal.

Juist omwille van die overtuiging en deze capaciteit, aangevuurd door belezenheid en een onmetelijke kennis van de wereld viseerde hij de islam en de non-integratie van moslims in Nederland en Europa. Dat kwam hem op veel (onterechte) kritiek te staan. 2025 vertelt de feitelijkheid van zijn verhaal in de tussenliggende periode. Maar je hebt connaisseurs en minder begaafden.

Zijn inspiratie vindend in de Franse Verlichting. Dit maakte Frits Bolkestein tot een van de belangrijkste staatslieden die Nederland en de EU ooit gekend hebben. Hij durfde olie op het vuur te gooien om het vuur vervolgens te beperken door waarheidsgetrouwe argumenten.

Onterecht werd Bolkestein afgeschreven als eurosceptisch. Zijn behoudende koers met betrekking tot de Europese Unie was met name bedoeld om de kern van de Europese Unie, namelijk de interne markt, de vrijheid en de veiligheid niet te laten ontsporen door allerhande politieke waanbeelden afkomstig van welke kant van het politieke spectrum dan ook.

Een vlijmscherp analytisch vermogen dat hem in staat stelde in een ongekend rap tempo kennis tot hem te nemen en deze ook toe te passen.  Frits Bolkestein had het vermogen om zelfreflectie toe te passen, een eigenschap waar veel politici niet over beschikken. Niet te beroerd om standpunten tegen het licht van de tijd te houden zonder te vervallen in de waan van de dag.

Met de journalistiek had hij een moeizame relatie, iets waar ik trouwens in persoon nooit iets van gemerkt heb. Maar ja, dat heb je met al die middelmatige journalisten die louter afgaan op quotes en niet de tijd noch de moeite nemen om zich te verplaatsen in het diepere denken van de man.

Frits Bolkestein was in alles geïnteresseerd behalve onzin. Een niet aflatende honger naar kennis en een pragmatische benadering van maatschappelijke thema´s en problemen.  Groots in bescheidenheid.

Frits, missen deed ik u al vanaf het moment dat u zich terugtrok uit de actieve politiek. Nu rest mij om met een groot respect een diepe buiging te maken.

91 jaar lang heeft u de wereld om u heen iets gegeven waar veel mensen nog wat van kunnen leren. Deze erfenis dient leidend te zijn bij het denken over Europa. Pragmatisch en realistisch.

Dag Frits. Rust zacht.