door: Peter-Vincent Schuld

De houding van Europa in het verhaal van de Koerden is sinds decennia uiterst dubbel en laat zich het beste illustreren door de acties die de Europese autoriteiten namen tegen de Koerdische TV-zender Med-TV, later ROJ-TV, die gezien werd als een communicatief verlengstuk van de Koerdische arbeiderspartij PKK die, geweld niet schuwend, streeft naar een onafhankelijk Koerdistan.

In het Belgische Denderleeuw, ten westen van Brussel begon het verhaal. Daar startte in 1994de zender MED-TV die eind jaren negentig door de Belgische gerechtelijke autoriteiten het zwijgen werd opgelegd. De zender trok naar Londen.

In
de periferie van de zender bleken er verdenkingen te zijn inzake
witwassen, illegale arbeid, wapenbezit. De Brusselse Kamer van
Inbeschuldigingstelling oordeelde in 2007 na een 11 jaar durend
onderzoek dat de feiten verjaard waren.

Maar ook in Londen oordeelde de Britse toezichthouder op de media dat de zender aan zou zetten tot “crimineel gedrag” en legde de zender een boete op van 90.000 pond en trok de uitzendlicentie in.

De
zender nam haar studio’s in Denderleeuw weer in gebruik, zond uit
vanuit Frankrijk en vervolgens Denemarken. Maar in elk land waar het
zich vestigde had het acuut de aandacht van de gerechtelijke
autoriteiten. Immers de PKK staat op de EU lijst van terroristische
organisaties.
In 2010 namen 300 agenten van de
Belgische Federale politie nog deel aan een grootschalige actie tegen
Koerdische middens op verdenking van het verlenen aan steun aan een
terroristische groepering en naast tal van adressen door geheel België
werd ook de studio van het inmiddels tot ROJ-TV omgedoopte Med-TV binnen
gevallen. Ook journalisten werden na verluidt opgepakt.

De Belgische rechters dachten er anders over en in 2017 werd in het aanhoudende Belgische PKK-dossier alle door het Federaal Parket aangeklaagde Koerden door de Brusselse raadkamer buiten vervolging gesteld. De Kamer van Inbeschuldigingstelling oordeelde dat het ging om een intern gewapend conflict is in Turkije en dus is de PKK volgens de Brusselse raadkamer geen terroristische organisatie. Deze beslissing leidde tot grote woede bij Turkse leider Erdogan.

Aannemelijk is dat achter de schermen de Turkse autoriteiten politieke druk hebben uitgeoefend op diverse EU-lidstaten om deze stem van de Turkse Koerden te smoren.

U mag niet vergeten dat eind jaren negentig en aan het begin van deze eeuw Turkije nog werd gezien en beschouwd als een kandidaat voor het lidmaatschap van de Europese Unie.

Deze droom van Turkije is al lang in de vriezer gezet en vormt eigenlijk geen enkel issue meer.Bovendien heeft de Belgische rechtspraak al herhaaldelijk te blijk geven dat het zich niet onder druk te laten zetten door buitenlandse mogendheden.

Al voeren de Koerden, zowel in de diaspora, binnen Turkije zelf en in andere landen waar Koerden geografisch en volkenkundig hun “thuis” hebben, onophoudelijk actie, de Koerden dwongen pas echt respect af via de YPG-milities en met name de vrouwelijke inbreng in de strijd tegen Islamitische Staat in Syrië en Irak.

De wereld reageerde met verbazing, woede en bezorgdheid op de Turkse inval in noordelijk Syrië dat daar een “safe zone” wenst te installeren zoals de Turken naar de buitenwereld communiceren maar de invasie lijkt eigenlijk louter en alleen bedoeld om de Koerdische controle en militaire macht aldaar te breken.

Turkije duldt geen Koerdisch nationalisme. Er zijn analisten en journalisten die Erdogan zijn acties “geniaal” noemen andere analisten noemen het een wild west operatie met ongekende gevolgen.
Met de aankondiging van de Amerikaanse president Trump van ongeveer een week geleden dat de Amerikaanse troepen zouden worden teruggetrokken uit het noorden van Syrië en de Koerden die zij aan zij met de Amerikanen vochten in de strijd tegen Islamitische Staat in de steek werden gelaten lijkt er een nieuw geopolitieke crisis zijn aanvang te hebben genomen. Temeer daar de Syrische president Assad deze zondag aankondigde de Koerden in het noorden van het land te hulp te schieten.

De
zaak stond op zondag al op scherper dan scherp nadat pro-Turkse
strijders in Syrië onder meer de 35-jarige politica Hevrin Khalaf uit
een auto haalde en haar vervolgens zonder enige vorm van proces
executeerde, dus feitelijk hebben vermoord zo meldde het Syrische
Observatorium voor de Mensenrechten.

De zaak is een complete geopolitieke chaos geworden, nu Turkije blijkbaar rücksichtloos Syrië binnenvalt en doelen bombardeert. Assad steunt nu de Koerden, de VS hebben hun rug afgewend van de Koerden, er schijnen buitenlandse commando’s de Koerden te steunen. Men spreekt over mogelijke Franse inzet, maar de situatie is redelijk onoverzichtelijk.

De Koerden (b)lijken kind van de rekening. Maar speelt er meer?
De Duitsers en de Fransen hebben na de acties van Erdogan op Syrisch grondgebied per direct de wapenleveranties aan hun NAVO-bondgenoot Turkije gestaakt. Nederland heeft deze teruggeschroefd. De EU heeft verbolgen gereageerd.

Maar wat is de rol van de Europese landen? Welke factoren spelen hier nog meer een rol? Wat bent u wellicht vergeten uit de nieuwsbulletins van enkele decennia jaar terug?

Gezegd moet worden dat het op zijn zachtst gezegd onverstandig is van President Trump om de Amerikaanse troepen terug te trekken uit het noord van Syrië. Maar President Trump en zijn troepen kregen helaas een koekje van eigen deeg toen de Turken Amerikaanse militairen aanvielen tijdens de operatie “vredesduif” .

Vooralsnog zonder gevolgen. De waarschuwing dat als Turkije te ver zou gaan, Trump Turkije economisch van de kaart zou vegen kan bewaarheid worden, maar deze situatie had voorkomen kunnen worden. Immers Erdogan heeft herhaaldelijk laten blijken niet te vertrouwen te zijn.

En als ik de zaak zo inschat zou het best kunnen dat we over 10 jaar een Turkije Tribunaal hebben waar Erdogan terechtstaat voor misdaden tegen de menselijkheid als de man in de tussentijd niet door interne of externe krachten en machten wordt geliquideerd c.q. geneutraliseerd.

Trump heeft al vaker gezegd dat Europa beter haar best moet doen op het gebied van veiligheidspolitiek. Zeker waar het de NAVO-partners aangaat die het maar vertikken om de defensie-uitgaven op een behoorlijke schaal te brengen en grote broer Amerika laten opdraaien voor het grootste deel van het NAVO-budget.

Turkije voldoet al jarenlang niet meer aan de criteria om volwaardig NAVO-lid te zijn. Het is met de opkomst van de islamitische AK-partij onder Erdogan verworden tot een staat waar de basale regels van een normale rechtstaat met voeten getreden worden. De aanhang van Erdogan moet niet gezocht worden onder de “denkende” Turken maar onder de slaafse Turks nationalisten, neo-ottomanen en islamisten; met andere woorden het lager opgeleide volk annex te manipuleren stemvee dat niet in staat is om complexe geopolitieke vraagstukken te begrijpen en dat alle antwoorden bij Allah en het Turkse leger probeert te zoeken.

De spanningen de tussen de Turken en de Koerden zijn dus niet van vandaag.De onderdrukking van de Koerdische volk is niet van vandaag. Want volkenrechtelijk gezien is er sprake van een volk. Immers er is een gemeenschappelijke een taal (met meerdere varianten), een eigen  cultuur, maar geen eigen land.

Als we naar eer en geweten een Koerdistan zouden moeten bepalen dan zouden we Turks, Iraaks, Syrisch, Armeens en Iraans grondgebied moeten arceren en de grenzen moeten hertekenen.

De Koerden zijn dus verspreid over een aantal werden pas echt onder de aandacht van de wereldbevolking gebracht door de vier dagen durende aanval in maart 1988 tijdens de Iraaks-Iraanse oorlog, met mosterdgas, VX, sarin op de Iraaks-Koerdische stad Halabja door de voormalige Iraakse dictator Saddam Hussein waarbij naar schatting tussen de 5000 en 7000 Koerden omkwamen. Formeel was de aanval gericht tegen Iraanse troepen en Koerdische opstandelingen maar feitelijk was de aanval niet meer en niet minder een strafexpeditie met als doel om de Koerden zo hard en diep mogelijk te treffen.

In Irak kwam er uiteindelijk een Koerdisch autonome regio, maar in Turkije is dit ondenkbaar. Ook in Turkije roerden de Koerden zich en niet altijd zachtzinnig.

De Koerdische Arbeiderspartij PKK, deinsde er niet voor terug om met geweld haar eis tot een onafhankelijk Koerdistan op Turks grondgebied kracht bij te zetten. Uiteindelijk werd de aanvoerder van de PKK Abdullah Öcalan in Kenia gearresteerd door een speciaal Turks arrestatiecommando op 16 februari 1999. Hierbij zou Turkije volgens waarnemers hulp hebben gehad van de VS en Israël iets wat beide landen altijd ontkend hebben.

Een andere tijd waarin de Turkse sociaal-democraat de scepter zwaaide in het toen nog redelijk seculiere Turkije in tegenstelling tot het islamistisch bewind onder president Erdogan van nu.

Turkije was een volwaardige partner van het westen en profileerde zich ook als zodanig.Maar met het aantreden van de dictatoriale Erdogan is alles anders.

Zelfs het NAVO-bondgenootschap is voor hem niet heilig meer, nu hij in Rusland lichtverdedigingsinstallaties bestelde, zeer tegen het zere been van de Amerikanen, die daarop detraining van Turkse piloten en zelfs de levering van de F35 Joint Strike Fighter (JSF) annuleerden.

In
de strijd tegen Islamitische Staat in Syrië en Irak kregen de Koerden
weer de volle steun van de VS en Israël. Israël zal, zo betrouwbare
bronnen aan de redactie van Facts Found meedeelden de Koerden blijven
helpen, want Turkije is indirect onder Erdogan een vijand van Israël
geworden. Dat Assad de Koerden nu te hulp schiet doet daar niks aan af,
ondanks dat Assad  een vijand van Israël is en blijft.

Maar hoe zit het nou met die TV-zender? Ooit zond MED-TV vanaf midden jaren negentig vanuit België en ging de satelliet op om zodoende de Koerden in eigen gebied en de Koerden in de diaspora te bereiken, met inderdaad politiek getinte boodschappen en programma’s. In de ogen van de Turken was het de clandestiene zender van de PKK die opriep tot (gewapend) verzet en verheerlijking van het verzet tegen de Turken. De zender was een doorn in het oog van de Turken.

MED-TV claimde hierop dat zij louter journalistiek bedrijft. Maar de in Europa verankerde persvrijheid bleek niet te gelden voor MED-TV.

Nou was en is de PKK alles behalve een groepering van schatjes, lieverdjes en vredesduifjes. Je zou ze de Blokkeerfriezen van de Oriënt met wapens en bommen kunnen noemen. Ja, de PKK is een club die niet altijd op een frisse manier aan haar geld kwam door onder meer Turkse Koerden in de diaspora op wederrechtelijke wijze te dwingen tot afgifte van gelden ter ondersteuning van de strijd tegen de Turken. Maar ook deze beweging is door de jaren en de geopolitieke realiteiten heen aan verandering onderhevig geweest, zeker toen het samen met de YPG-milities de strijd moest opnemen tegen IS.

In 1999 noemde de Duitse CDU-senator Eckhart Wertebach in  de PKK de gevaarlijkste groep in Duitsland waar de grootste groep Koerden in de diaspora leven.  We leven inmiddels 20 jaar verder en we weten allemaal de de PKK bijlange na niet de meest staatsgevaarlijke entiteit in Duitsland is. Met aanslagen door moslimextremisten en neonazi’s heeft Duitsland wel groteregevaren, zeker sinds Bondskanselier Merkel de grenzen wagenwijd openzette voor asielzoekers die niet zelden met discutabele motieven Europa binnenkwamen.

Dus dat de Koerden die in Duitsland woonachtig zijn goed georganiseerd zijn en een vuist kunnen maken als dat nodig is maakt de Koerden nog niet meteen tot de meest staatsgevaarlijke entiteit.Temeer daar gelet op hun culturele achtergrond redelijk tot goed integreren en hun gedeelde volkscultuur vaak belangrijker is dan geloofsovertuigingen.

Een volk dat religieus opgedeeld is in yezidi’s en moslims, zo’n 5% christenen en er zijn zelfs joodse koerden maar ook een substantieel atheïsten. Van een onafhankelijk Koerdistan is het nooit gekomen ondanks dat het Koerdische volk een gezamenlijke taal en cultuur hebben. Een oude diep gewortelde cultuur die door de internationale gemeenschap vaak en aanhoudend is miskend en genegeerd.

Op het eerste en tweede gezicht is het redelijk onverteerbaar dat de Verenigde Staten onder President Trump de Koerden de rug hebben toegekeerd ondanks dat ze zo heldhaftig meevochten tegen het grove terreurbewind van Islamitische Staat.

Op het derde gezicht is dit een strategische zet van Trump om af te rekenen met de Turken onder Erdogan en helaas over de rug van de Koerden heen. Facts Found schreef al eerder in een commentaarstuk dat Turkije niets meer toe zoeken heeft binnen de NAVO. Erdogan heeft de afgelopen jaren niets anders dan zijn bondgenoten, waarvan vele EU-lidstaten zijn geschoffeerden afgeperst door Europa te dreigen de toestroom van asielzoekers niet meer tegen te houden als er geen miljarden betaald werden. Europa zwichtte voor deze chantage bij gebrek aan een afdoende Europese grensbewakingsorganisatie ter land en ter zee die ook in staat is om krachtig op te treden.

Gezegd moet worden dat de PKK is niet volledig representatief voor het volledige Koerdisch volk van Turkse origine dat zich in de diaspora en Turlkije bevindt zoals de gehele Turkse volk niet voor 100% de invasie van het Turkse leger in Koerdistan steunt.

De PKK heeft weliswaar een gewapende strijd in het vaandel staan tegen de Turkse overheersers die op ouderwetse Ottomaanse wijze de Koerden onderdrukken en hen nooit een autonome regio hebben gegund zoals dat wel in Irak het geval is. Nee, de Koerden zijn altijd de speelbal gebleven in tal van conflicten in het Midden-Oosten.  De kans op een genocide op de Koerden zoals de Turken meer dan een eeuw terug pleegden in Armenië is niet uitgesloten.

Het Turkse islamitisch ultra-nationalisme van Erdogan dat opnieuw het karakter draagt van het vestigen van een ouderwets Ottomaans Sultanaat zonder zelfbeschikkingsrecht is gevaarlijk en bovendien volstrekt harteloos. In het denken van Erdogan speelt de positie en het lot van het individu geen rol.

Vrije media horen daar al helemaal niet bij en al helemaal geen Koerdische TV-zenders.Spijtig voor Erdogan, maar er zijn in de tussenliggende jaren een hoop Koerdische zenders bijgekomen die de Koerden zowel in hun thuisregio’s als die in de diaspora kunnen bereiken.

Erdogan is de nieuwe paria aan de rand van het Europese continent. Die rol komt hem ook toe.Alleen Europa zal haar spierballen moeten tonen en militaire verantwoordelijkheid moeten nemen.

Doet Europa dat niet dan stelt het buitenlands beleid van de Europese Unie echt niks meer voor dan een gesmolten wassen neus boven een te grote mond zonder daadkracht.

Europa heeft zich met de Koerdische TV-zender Med-TV al decennia lang door Ankara laten kapittelen, liet zich met de asielstroom door Turkije onder druk zetten en de vraag is nu of Europa in staat is Erdogan af te stoppen in Noord-Syrië zonder dat Europa weer door Turkije gechanteerd wordt.