door Koos van Houdt en Peter-Vincent Schuld

Leidende foto: Kinderen komen uit een modderbad, Meco, Portugal, Foto: © Peter-Vincent Schuld

We zijn als journalisten bezorgd. Niet zomaar bezorgd, zeer bezorgd. Begin juni zijn er de verkiezingen voor het Europees Parlement en zoals we in de afgelopen periode hebben gezien hebben maatregelen die in “Brussels” verband tot u zijn gekomen of zijn voorgesteld, voor zeer veel commotie en onrust bij de burgers gezorgd. De bevolking in Europa begon te morren en zich te keren tegen de instellingen van de Europese Unie. De afkeer van politiek werd er niet minder door. Politici slaan vaak modderfiguren door onzin uit te kramen, in tegenstelling tot de kinderen op de leidende foto die in hun onschuld lekker hebben lopen modderen.

Een juridische realiteit, zo hard als staal en een anker

Dat ligt niet aan de instellingen zelf. Dat regeringsleiders regelmatig bijpraten in de Europese Raad, dat vakministers op geordende wijze regelmatig bijeen zijn, dat de Europese Commissie een soort van dagelijks bestuur is geworden en dat het Europees Parlement namens ons allemaal de voorgestelde regels vaststelt en controleert of de anderen hun werk wel goed doen, dat is tussen 1950 en 2025 zeker zes keer opgeschreven in Europese verdragen. En steeds werden die verdragen, vaak met grote meerderheden, goedgekeurd door alle parlementen in de nationale lidstaten.

Dat is dus niet het probleem. Het Europees Parlement mag er niet alleen zijn. Het moet er ook zijn. Het grote voordeel van de Europese Unie boven allerlei andere bekende en minder bekende internationale organisaties zit hier. Er is een door ons allemaal samen gekozen Europees Parlement dat veel van de touwtjes in handen heeft.

Rot fruit

Het is zogezegd een grote mand met gaaf fruit. Helaas, er zitten ook regelmatig rotte appelen tussen. Dat is de schuld van de rotte appelen zelf en niet van de mand. Ga dus stemmen en praat mee. Want nooit eerder bleek zo duidelijk wat er allemaal aan dagelijkse noden en zorgen van ons allemaal langs komt in dat Europees Parlement. Het gaat net als in een gemeenteraad, een gewestelijke regering, een nationaal parlement: de helft plus één van de leden die meestemmen, bepaalt wat er gebeurt. De instellingen van de Europese Unie roepen u op om te gaan stemmen. Dus doe het dan ook.

Maar als je onwaarheden verkondigt, het halve verhaal vertelt of gewoon glashard staat te liegen, dan gaan ook in het Europees Parlement zaken mis. Je kunt je afvragen of het onderbuikgevoel van de burger niet meer duidt op het natuurlijk instinct van de mens. Wie dan slechts een gebrekkige parate kennis heeft over hoe alles in de praktijk werkt, kan vaak niet de juiste woorden vinden om de problemen en de onwaarheden te benoemen. Daardoor valt kritiek al snel in de kuil van desinformatie. Je hoort de trollen van Poetin besmuikt lachen.

Als u weet dat u zelf een belangrijke rol heeft in deze verkiezingen en uw vaak terechte geweeklaag omgezet wil zien in daden, dan moet u er ook wat voor doen. Want onderstaande Duitse meme klaagt wel, maar gaat vooral voorbij aan de eigen verantwoordelijkheid van de kiezer. U kunt niet alles afschuiven op een ander. Ook u draagt een verantwoordelijkheid als deze verkiezingen voorbij laat gaan zonder gestemd te hebben.

Zelfs één van de grootste Nexit-voorstanders van Nederland, Geert Wilders, heeft de handdoek van de Nexit in de ring gegooid vanwege het feit dat er voor zijn gedachten over de Europese Unie onvoldoende draagvlak is. Wilders zegt de “macht van Brussel” van binnenuit te willen bestrijden. Maar wat is die macht van “Brussel?”. Want “Brussel” als een eenvormig instituut met één mening bestaat niet.

Wat, in theorie, als in de meerderheid van andere landen van de Europese Unie gelijkgestemden van Geert Wilders het na de Europese verkiezingen voor het zeggen zouden krijgen? Gewoon in theorie deze vraag durven stellen. Nee, dan gaan de verkozenen binnen het Europese Parlement echt niet die macht opgeven of ontmantelen, maar gebruiken om hun politieke agenda vorm te geven, gelijk iedere partij dat doet met een zeer groot aantal zetels in het parlement. 

Jammer genoeg zijn veel politici daar niet helemaal open en eerlijk over. Dat is jammer, want je hoeft daarover geen verstoppertje te spelen. Het lastige is dan dat je zelf mede de verantwoordelijkheid draagt voor wat er in het “Brusselse” gebeurt en daar ook rekening en verantwoording voor moet afleggen, net zoals andere politici die het nu vaak “verpesten”.

Het spoor

Is dat geen vage praat allemaal. Mogelijk. Daarom gooien we er maar eens dit actuele voorbeeld in. Het demissionaire Nederlandse kabinet besloot eerder in april de spoorlijn Almelo-Mariënberg (enkel spoor met vrijwel afgeschreven, met van oudsher stinkende en ronkende dieseltreinen) van een bovenleiding te voorzien. Dat is prettig voor deze regio. Maar het past ook in toekomstige nationale plannen voor de Nedersaksenlijn Enschede-Groningen.

Nu gebiedt de eerlijkheid dat er door de decennia heen heus wel initiatieven genomen zijn om Overijssel verbindingen via het openbaar vervoer te bieden met de grensregio in Duitsland.

Er reed een pendeltrein tussen Hengelo en Bad Bentheim. In oude tijden had je ook nog de “SchnellBus” van de regionale vervoerder Syntus maar….

Het huidige plan past ook in de Europese regionale plannen om parallel aan de hoofdverbinding Rotterdam-Warschau goede grens overstijgende railverbindingen tussen Nederland en de nabije regio’s in Duitsland op te zetten. De Nedersaksenlijn krijgt op drie punten verbindingen met spoor naar Duitsland. Het dichtbij gelegen Duitse Noordhorn speelt hier met een enthousiaste burgemeester ook stevig op in.

Voor wie niet verder kijkt dan Vroomshoop, is dit plan “groene gekkigheid”. (Citaat van een opmerking van iemand op Facebook). Wie wel verder kijkt dan zijn neus lang is, spreekt op diezelfde pagina op Facebook over een verstandige investering in een wat duurzamer toekomst. Redacteur Peter: “ik krijg het aan mijn darmen van het woord duurzaam, weer zo´n leeg modewoord” Redacteur Koos: “Ja, Peter, we kennen je afkeer van de groenen”, nu weer op inhoud: Maar ook blijkt hieruit dat de zaken die in de Europese Unie worden geregeld vrijwel nooit op zichzelf staan. De Europese Unie, de nationale regeringen en de besturen in provincies, gewesten en gemeenten werken op veel punten samen. Ieder vanuit de eigen bevoegdheden en invalshoeken.

Dat is de feitelijke realiteit en daar zullen we het mee moeten doen. Eigenlijk is dat heel wat. Tussen het geschreeuw en gekrakeel horen we bij tijd en wijle wel eerlijke geluiden of op zijn minst geluiden die op weg zijn om zich in een sfeer van eerlijkheid te begeven. Je moet ook eerlijk zijn als er politici zijn die wel eerlijke dingen zeggen. Dat is zeker voor een deel het geval met de Nederlandse CDA-voorman Henri Bontenbal.

Hij stelt dat Europa niet alleen een economisch project is. Daar heeft hij geschiedkundig en feitelijk het absolute gelijk aan zijn zijde. Maar het Europese project gaat echter wel een bepaalde kant uit naarmate het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Europese Raad van staats- en regeringsleiders in meerderheid een palet van politieke kleuren hebben die op een zeker moment in politiek opzicht en qua tijdsgeest met elkaar matchen. De echte ouderwetse liberalen waren geen liberalen meer, maar eerder links-liberalen, met in hun kielzog de socialisten en de groenen.

Eén van de weinige politieke bewegingen in het Europees Parlement die in de laatste tijd zagen dat de ingezette groene koers tot rampzaligheden leidde, waren enkele christen-democraten binnen de EVP die gaandeweg als een kameleon van tint veranderden. Dat was iets waar keer op keer binnen onze redactie ook al op werd gehamerd.

Op talloze groene plannen werd de rem gezet, de eindstemming over de natuurherstelwet werd overgeheveld naar de periode na de verkiezingen en de nieuwe samenstelling van het Europees Parlement. De christendemocratische EVP (waar het Nederlandse CDA en straks ook de BBB en de NSC deel van uit willen maken) begon politieke stokken te steken in de wielen van de zich op ramkoers bevindende groen-rode trein van socialisten en groenen. Daar kan iedere kiezer in zijn hoofd rekening mee houden bij de Europese stembus in juni.

Beleidspauze energietransitie

Terug naar Henri Bontenbal van het CDA.  Het is één van de weinige politici die open en eerlijk durft te zeggen waar de Europese Unie, met inbegrip van haar rechtsvoorgangers wel over gaat en hoe het bedoeld is, namelijk stabiliteit, veiligheid, welvaart en vrijheid. Dat schreven wij al, lang voordat Henri Bontenbal zichtbaar op het politieke toneel verscheen. Bontenbal pleitte recentelijk voor een beleidspauze waar het de energietransitie aangaat. Dat is een heel wijze uitspraak in een tijd waar niets zeker is en er andere prioriteiten zijn waar we voor moeten waken, zoals onze veiligheid.

Als onze veiligheid in het geding is leidt dat direct en geheid tot een verlies van vertrouwen in de economie en dus een keldering van de economie. Die economie laat zich niet sturen door kunstmatige ingrepen zoals de toepassing van de leer van de econometrie, dat qua uitwerking niet ver af staat van de socialistische en collectivistische planeconomie. Als de beurzen al vaak stijgen of dalen door instinctief handelen en/of emoties, dan kan daar geen kunstmatige economische leer tegenop. Vergeet het.

Maar Nederland kent een nieuwe partij, die in feite een afsplitsing is van het CDA, namelijk het Nieuw Sociaal Contract. Geweldig gescoord bij de laatste nationale parlementsverkiezingen, maar de vraag is of deze partij die deels gebouwd is op de emoties van partijleider Pieter Omtzigt, wel de rationale kracht heeft om eerlijk de kiezer bij de Europese Verkiezingen tegemoet te treden. Collega Koos van Houdt nam de standpunten van de NSC met betrekking tot de Europese Verkiezingen eens onder de loep en kwam tot schrikbarende conclusies.

De partij gaat de verkiezingen in met “Beperk en Versterk Europa” zoals op hun website valt te lezen. Maar dat is een redelijk lege, holle slogan die tegenstrijdigheden bevat die niet met elkaar te rijmen zijn. Draait NSC hier de kiezer hiermee geen rad voor ogen? Is dit niet gewoon oude wijn c.q. oude politiek in nieuwe zakken c.q. met een nieuw en trendy label?

Het was in ieder geval en teleurstellende start van de Europese campagne van Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt. Het Friesch Dagblad meldde op basis van de campagnestart van NSC begin april in Breda, “nul komma nul concessies op de rechtsstaat”. Maar Europees lijsttrekker Dirk Gotink blijkt nu al iemand die zich daar weinig van aantrekt.


Allereerst dit. Op woensdag 10 april is tijdens een extra plenaire zitting in het Europees Parlement in Brussel na een soort van slotdebat met stemmingen over negen jaren van onderhandelen het Europese Asiel- en Migratiepact aangenomen. Tien wetten, waarin voor de hele Europese Unie samen en alle lidstaten afzonderlijk dezelfde regels staan voor de wijze waarop overheden omgaan met het extreem gevoelige dossier van de migratie.

Deze wetgeving heeft de eindstreep gehaald. Daarmee komt een belangrijk pakket van Europese wetgeving definitief tot stand. Want de andere vleugel van de Europese wetgever, de ministers van de lidstaten, hebben er al voldoende steun voor uitgesproken. Omdat een belangrijk element van de rechtsstaat eruit bestaat dat Europese wetgeving voorrang heeft, is daarmee ook voor Nederland het pleit beslecht. Maar aan de formatietafel in Den Haag voor een nieuw Nederlands kabinet lijkt dat gegeven nog niet doorgedrongen. Daar wordt gesmikkeld aan een plan om ons land tot een eiland in de Europese Unie te maken door er “een asielcrisis” voor uit te roepen.

Pieter Omtzigt keek als een bang vogeltje in de schijnwerpers, toen hem eerder deze maand in het debatprogramma Op1 van WNL een nieuw bericht op X van Geert Wilders werd voorgelegd. Daarin werd geschreven over “de bezetting van onze dorpen en steden”. Van de kampioen van de rechtsstaat zou je daarover een gepassioneerde reactie hebben verwacht. Hij beriep zich slechts op de afgesproken radiostilte vanaf de formatietafel.

Dirk Gotink maakte het de zaterdag erna nog wat bonter. Hij keerde zich nog net niet tegen het Migratiepact. Maar hij zei wel dat het natuurlijk mogelijk moet zijn voor nationale lidstaten “om ervan af te wijken”. Dat is evident juridisch onjuist.

Bewaking van binnengrenzen is onder bepaalde omstandigheden mogelijk, zei hij. Dat het daarbij gaat om zeer tijdelijke maatregelen binnen het Verdrag van Schengen, wanneer er bepaalde concrete terroristische dreigingen bestaan, liet hij daarbij maar in het midden. Daaruit sprak weinig respect voor de democratische besluitvorming in de Europese Unie, dus geen respect voor de rechtsstaat.

(Peter:) Veel van de burgers ervaren dit als een vuist van Gotink tegen de onophoudelijke en niet in te dammen instroom. Maar in feite is het een “geamputeerde vuist”. Zoals we een staatsrechtelijke realiteit kennen in Nederland, is er ook een juridische realiteit van de werking van Europese wet- en regelgeving.

Wat betreft het Akkoord van Schengen, ja een zeker toezicht zoals we dat nu reeds kennen, is op zich geen slechte zaak. Maar je bent meer gebaat bij een systeem waar de politie uit meerdere lidstaten vlotjes en snel met elkaar samenwerkt en ook op elkaars grondgebied actief kan zijn. De politiedienst Europol, gevestigd in Den Haag, is er niet voor niets.

Voor wat betreft een echt helder en eerlijk migratiebeleid zijn er nog wel wat ideetjes die we binnenkort optekenen en die bijkomende waarborg vormt voor de Nederlandse, Belgische en de Europese veiligheid. In de migratie heb je een aantal hoofdstromen. Mensen die terecht op de vlucht zijn, gelukszoekers, lieden die een gevaar zijn voor de nationale / Europese veiligheid en hoogopgeleide mensen die we echt nodig hebben, zoals bij ASML.

Nog meer onderscheid? Ja hoor. Uitvreters, maar ook mensen die we nodig hebben in de productieprocessen zoals die van landbouw. Een links georiënteerde journalist van een ander medium ging zelfs zover door zich af te vragen of we “die Marokkanen niet gewoon daar in Ter Apel kunnen oppakken en het land uit kegelen?”. Lijkt mij een perfect plan! Maar het Migratiepact dat nu in het Europees Parlement er door is, kent ook een paragraaf over vreemdelingendetentie voor kansloze uitvreters.

Juridisch gesproken zijn besluiten die door Parlement en Raad worden gemaakt bindend. Dat is de juridische realiteit of hoe het ook wel genoemd wordt, de “materiële realiteit”. Of het de gewenste realiteit is? Dat is een tweede vraag en een vraag van een andere orde. Maar leg dat maar eens uit aan de burgers. Die gooien alles op één hoop. Maar je kunt het allemaal in je eigen hoofd erbij betrekken, wanneer je in juni naar de stembus gaat.

Kortom, wetgeving die in Brussel tot stand is gekomen, met instemming van de lidstaten, dus ook met instemming van onze eigen nationale volksvertegenwoordigers, staat als een huis. Maar, als wetgeving bijvoorbeeld averechts uitpakt, dan hebben de Europese democratische instituten ook de bevoegdheid om de wetten weer in te trekken of te veranderen. Ook dat is democratie. Zo’n verandering kan al plaatsvinden als een samenstelling, lees een meerderheid in bijvoorbeeld het parlement al van kleur verandert.

Met conclusie

Wie de juridische realiteit niet kent of het tegendeel uitdraagt slaat een belachelijk modderfiguur.