door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

De oorlog in Oekraïne neemt een wending die voor veel mensen, inclusief
journalisten en politici, op onderdelen moeilijker wordt om te begrijpen. Hoe
kunnen twee broedervolkeren zo met elkaar in conflict geraken? Wat is de
politieke ideologie achter ongeregelde milities? Wat zijn mogelijke oorzaken?
Welke symboliek speelt er mee? De haat-meme die we hieronder laten zien is toch
een aanleiding om nog maar eens goed in ons hart en ons geweten te gaan kijken.
Zijn we echt zo onmenselijk geworden?

Vanwaar die diepe en ongekende haat tegen Oekraïne op sociale media? Haat die op
sociale media door het verspreiden van onjuiste informatie aangewakkerd wordt.

Er bestaat niet iets als een absoluut eengemaakt Rusland, er is geen absolute
politieke homogeniteit in Oekraïne. Dit conflict kent extremistische figuren die
op het netvlies van de nieuwsconsument blijven staan. Nieuwsconsumenten die
menen te moeten vertrouwen op zogenaamde “alternatieve media”. Nieuwsconsumenten
die waarde en geloof hechten aan in elkaar geknutselde filmpjes en vervolgens
blind worden voor een heldere en inhoudelijk feitelijke kijk. De enige manier om
redelijkheid terug te brengen en de stroom van desinformatie en propaganda te
keren is om u mee te nemen naar een stukje “redelijk dan wel relatief” onbekende
geschiedenis plus een stukje duiding.

De aanvallen van “ongeregelde Russische milities” op eigen grond in het Russische
oblast Belgorod, zowel rond de stad als de oblast Belgorod, houden de gemoederen
nogal bezig.

De actie bij Belgorod zijn eerder deze week opgeëist door het Russisch
Vrijwiligers Korps (RVK) en het Legioen voor de Vrijheid van Rusland. Wie oplet
ziet in de vlag van het Russisch Vrijwilligerskorps via het zwaard in het
embleem een vermeend rune teken voorkomen wat in feite een Slavisch paganistisch
symbool is. Zie ons eerder verhaal: .
Het Russisch Vrijwilligerskorps schijnt opgericht te zijn door de bekende
Russische voetbalhooligan met een neonazistische signatuur Denis Nikitin. De man
mag vanwege zijn rechts-extremistische achtergrond de Europese Schengenzone niet
betreden.

Het Legioen voor de Vrijheid van Rusland is een club die zoals dat heet autonoom
handelt en een autonoom onderdeel zou zijn van de Oekraïense strijdkrachten en
bestaat voor een groot deel uit gedeserteerde Russische militairen. Zij zouden
vanuit Oekraïne de grens met Rusland zijn overgestoken om middels gewapende
“prikacties” op Russisch grondgebied verwarring en onrust te zaaien. Maar het
legioen heeft vooral Rusland in haar hemd gezet omdat ze hebben aangetoond dat
de Russen de grensbewaking niet onder controle hebben en dat de Russen evenmin
in staat zijn eigen vitale veiligheidsinstituten te kunnen beschermen. Onder
andere een gebouw van de Russische veiligheidsdienst FSB in Belgorod was
voorwerp van de aanvallen.

Rusland kreeg een koekje van eigen deeg. Het is, naar onze mening, te verwachten
dat paramilitaire “prikacties” in de komende tijd zullen toenemen. Dat juist
o.a. de oblast Belgorod en de oblast Koersk geraakt worden heeft ook een
symbolische waarde.

Koersk is de naamgever van de Russische onderzeeër die jaren terug met man en
muis vergaan is terwijl de bemanning mogelijk gered had kunnen worden. Belgorod
is ook een naamgever van een Russische onderzeeër en met name het Russische
Belgorod was korte tijd de bestuurlijke hoofdstad van Oekraïne.

Wat betekent de naam Belgorod eigenlijk? Daarvoor moeten we even kijken naar de
geologische realiteit. We vinden overal in en rond de stad kalksteen, kalksteen
dat gewonnen werd en aangewend werd voor de bouw van talloze historische
gebouwen.  Kalksteen ontstaat uit de restanten van dode zeedieren. Dus ter
hoogte van Belgorod was er ooit gewoon een zee. Nu niet meer, dus is er in de
loop van de geschiedenis er sprake geweest van een zekere verandering van het
klimaat. Tja, wat klinkt dat bekend. Kalksteen is relatief wit van kleur en dus
betekent het Witte Stad. Nu weet u meteen waarom Belarus, ook bekendstaat als 
Wit-Rusland.  U weet ook meteen wat Belgrado, hoofdstad van Servië betekent.
“Bel”  betekent in de diverse Slavische talen dus de kleur “wit”. Iets wat we
ook weer zien terugkomen in het onderste deel van de vlag van de stad Belgorod.
We horen de inwoners van België al denken… “slaat dit ook op ons?”.

Belgorod heeft als stad en oblast dus een zekere symbolische waarde ook omdat het
voorwerp is geweest van statelijke en territoriale verschuivingen in het begin
van de afgelopen eeuw. Belgorod is in de loop der eeuwen toneel geweest van
diverse veldslagen en oorlogen. De eerste beschrijvingen van Belgorod stammen
uit de 13e eeuw. De regio werd onder de voet gelopen door de Mongolen.

Er werden in de loop der eeuwen forten gebouwd en er werden forten gesloopt. De
stad en de regio werden in de loop der tijd belegerd en aangevallen door de
Krimtataren maar ook door de troepen van Litouwen in de tijd van het
Pools-Litouws gemenebest wat destijds ook Belarus omvatte en een vazalstaat
kende in de vorm van het Hertogdom Koerland en Semgallen, dat
gelegen in wat nu de huidige Baltische staten zijn.

De hele regio, van de Oostzee tot diep in Centraal-Azië, was het toneel van moord
en doodslag gedurende ontelbare eeuwen. In het oude groot imperialistisch denken
was het territorium, het gebied waarover macht kon worden uitgeoefend, de
graadmeter voor het aanzien van een land. De factor “respect voor een
individueel mensenleven” telde amper of niet. Het natiestaat-denken in de
absolute vorm, is in zekere zin een boemerang. Het lijkt het imperialistisch
denken weg te werpen maar komt in vervangend “klein imperialistisch denken” weer
terug.

Dat is het verschil tussen het oude groot imperialistisch denken dat voortduurde
tot en met de Tweede Wereldoorlog en dat een nasleep kende in de vorm van de
Sovjet-Unie plus het Warschaupact. Machtspolitiek onder dreiging met de dood.
Het Sovjet-imperium viel uiteen. Het Warschaupact en de muur stortten ineen.
Opeens was er ten westen van de voormalige Sovjet-Unie geen machtspolitiek meer
onder de dreiging met de dood. Dit gegeven is een absolute kentering in
eeuwenlange moordpartijen. Een proces dat grotendeels toch toe te schrijven is
aan de zeer ondergewaardeerde Franse intellectueel Jean Monnet die een stabiel
Europa zonder oorlogen en met respect voor het individuele mensenleven
voorstond. Hoe we dat in de afgelopen decennia hebben ingevuld, kan voorwerp
uitmaken van discussie, maar in het denken en doen was Jean Monnet een oprecht
mens die uiteindelijk meer voor elkaar kreeg dan “10 Verenigde Naties” bij
elkaar en naar alle waarschijnlijkheid het leven gespaard heeft van tientallen
miljoenen mensen. Één mens kan wel degelijk een verschil maken.

Terug naar Belgorod. Op 7 november 1917 vestigden de Sovjet-communisten de greep
op de stad en de regio.  De Eerste Wereldoorlog was in volle gang. Lang zou die
eerste
absolute hegemonie van de
Russische communisten niet duren. Er moest onderhandeld gaan worden tussen de
betrokken partijen in oostelijk Europa. Aan de ene kant de communistische
Sovjet-Unie en aan de andere kant de partijen die we de Centralen noemen en
bestond uit het Duitse Keizerrijk, het Oostenrijks-Hongaarse Keizerrijk, het
Ottomaanse Rijk (tegenwoordig Turkije) en Bulgarije. Die onderhandelingen vonden
plaats in het Wit-Russische Brest nabij de Poolse grens.

Er volgde een eerste verdrag tussen de “Centralen” en de
Sovjet-communisten dat werd gesloten op 10 februari 1918 en dat ook wel het
Brood voor Vrede verdrag genoemd wordt. Dit eerste
Brest-Litovsk Verdrag wordt vaak verward met het tweede Brest-Litovsk Verdrag
van 3 maart 1918.  De Sovjet-Unie verloor de stad en regio Belgorod aan de in
1917 gevormde Oekraïense Volksrepubliek, een staat die een wel zeer kort eerste
bestaan leidde. 

Het tweede verdrag en Leonid
Trotski

Op 3 maart 1918 tekenden de Russische communisten (bolsjewieken) het befaamde
Vredesverdrag van  Brest-Litovsk  wat resulteerde in de onafhankelijkheid van
Finland. Het “Russische” Polen, en de gebieden die we nu kennen als Estland,
Letland en Litouwen, bezet bleven door de Duitsers van Keizer Wilhelm.
Territoriaal gezien was dit een fikse aderlating voor de bolsjewieken. Een fiks
gedeelte van westelijk Rusland kwam dus in Duitse handen.  Het verdrag betekende
wel het einde van de deelname van de Sovjet-Unie aan de Eerste Wereldoorlog. De
onderhandelingen werden gevoerd door Sokolnikov die feitelijk Leonid Trotski
(geboren onder de naam Bronstein) verving.

Trotski, de communist en Volkscommissaris Militaire Zaken (tot 1925) van de
Sovjet Unie, was afkomstig uit een zeer welvarende Oekraïens Joodse familie.
Trotski was op jonge leeftijd ideologisch de weg totaal kwijtgeraakt. Trotski
studeerde wiskunde aan de universiteit van Odessa en werd zeer activistisch op
basis van de marxistische leer die hij aanhing. Hij werd op jeugdige leedtijd in
1898 gearresteerd, naar Siberië verbannen, wist daar te ontsnappen, week uit
naar Londen waar hij wist te vluchten en leerde daar Lenin kennen. Trotski
speelde een belangrijke rol in de Russisch burgeroorlog die van 1917 tot en met
1922 woedde, en zo baande hij een weg om carrière te maken binnen de
Sovjet-leiding. Later kwam Trotski in aanvaring met de Sovjet-dictator Stalin,
op wie Trotski felle kritiek uitte en in augustus 1940 werd Trotski in
Mexico-stad vermoord door een Mexicaanse agent van de NKVD, de voorloper van de
KGB. Dat was dan Trotski. Maar dat is bij lange na niet het gebalanceerde
verhaal.

De vreemde tegenstellingen

Op sociale media wordt aanhoudend bericht over neonazistische en antisemitische
bewegingen die in Oekraïne actief zijn of zouden zijn. Hier komen we op het
eerste zicht vreemde tegenstellingen tegen. In 1917 brak er burgeroorlog uit
tussen het door Trotski geleide Sovjet Rode Leger en het zogenaamde Witte Leger
ook wel het vrijwilligersleger genoemd. Het Witte Leger werd beschuldigd van
wreedheden, waaronder massa-executies die begaan werden tegen arbeiders. Het
antisemitisme tierde welig in dit leger. Er was een propaganda-afdeling, de
Osvag die overal de boodschap verspreidde dat de Joden voor alle revoluties van
de communistische bolsjewieken zouden moeten opdraaien. Er volgden pogroms die
naar verluidt voor ongeveer 17% uitgevoerd werden door het zogenaamde Witte
Leger, de rest werd naar verluidt uitgevoerd door Oekraïense nationalisten en
andere Oekraïense opstandelingen. Maar wat is dan die vreemde tegenstelling? Het
Witte Leger dat het antisemitisme propageerde werd mede gefinancierd door de
Joodse bankier Halperin. Die besefte maar al te goed wat het communisme voor de
(gegoede) Joodse burgerij zou betekenen. De moordpartijen op de Joodse bevolking
werd allerminst geslikt door de Amerikanen en Europeanen die het Witte Leger ook
financieel steunden. De Britse staatsman Churchill riep op om het doden van
Joodse mensen te voorkomen, maar zijn woorden haalden weinig uit en hij moest
genoegen nemen met wat toezeggingen en het veroordelen met de mond. Ook de
Joodse gemeenschap zelf zat tussen diverse vernietigende vuren. De leider van de
Vereniging van Joodse Gemeenschappen op de Krim riep op “om te buigen in gebed”
voor het Witte Leger. Gedurende de tijd van de Russische Tsaren was er al een
diep ingebed antisemitisme, de ideologie van Hitler stond bol van het
antisemitisme, maar ook de dieprode Stalin had het daarna voorzien op de Joodse
mensen in de Sovjet-Unie. Woorden, duidingen en definities van groeperingen
dekten destijds de lading al niet en dat is een hard feit tot op de dag van
vandaag. Vanuit dat perspectief mag Oekraïne van vandaag zich gelukkig prijzen
dat het een weliswaar seculiere Joodse president heeft in de persoon van
Volodomir Zelenski. Houd altijd voor ogen dat nazi-Duitland van destijds ook
niet het Duitsland is van vandaag . Dat neemt niet weg dat we altijd
zwaar op onze hoede moeten zijn voor institutioneel en occasioneel neonazisme en
antisemitisme. Maar bijvoorbeeld het cosmopolitisch Odessa van nu,
gelegen aan de Zwarte Zee, kent gelukkig weer een rijk Joods leven.

Een Oekraïense tussenstaat

In april van 1918 werd de communistische regering van Oekraïne omver geworpen en
het Duitse Keizerrijk installeerde op 29 april 1918 een nieuwe regering, die een
nieuwe en eveneens kortdurende staat vormde genaamd de Oekraïense Staat,
ook wel de Tweede Hetmanaat genoemd. De leiding kwam te liggen
bij een door het Duitse Keizerrijk in het zadel geholpen monarch Pavlo
Skoropadsky. Deze stelde per direct alle socialistische en communistische
politieke partijen buiten de wet en creëerde een front met het communistische
Rusland. Zijn regentschap duurde zeer kort. Op 14 december 1918 kwam daar al
weer een eind aan.

Belgorod als tijdelijke hoofdstad van Oekraïne

Het Rode Leger herwon de controle over Belgorod op 20 december 1918 en werd
ingelijfd in de Russische Sovjet Federatieve Socialistische Republiek. De
Voorlopige Arbeiders en Boeren Regering vestigde zich op 24 december 1918 in
Belgorod en daarmee werd Belgorod de tijdelijke hoofdstad van de Oekraïense
Volksrepubliek binnen de Russische federatieve Socialistische Sovjet Republiek.
Het was een komen en gaan van machthebbers. Op 23 juni werd de stad weer bezet
door het Witte Leger die de stad en de regio inlijfde in de ietwat denkbeeldige
staat Zuid Rusland. Het Witte Leger bleef Belgorod onder controle houden tot 7
december 1919 om daarna weer terug te vallen in Russische communistische handen.
We praten dus over een reeks aan gebeurtenissen die zich net iets meer dan 100
jaar geleden afspeelde maar nog altijd actueel is in het denken van vandaag.
Alleen in de setting van vandaag wordt het denken gevormd door flarden uit de
geschiedenis. We moeten dus helaas de conclusie trekken dat politieke
tegenstellingen en territoriumdrift een andere tegenstelling binnen de bestaande
tegenstellingen tussen Rusland en Oekraïne. Dat maakt het voor de burger bij ons
zo complex dat we er op een zeker moment niets meer van begrijpen. Om die waas
van voor velen onbegrijpelijke feiten ter zijde te schuiven is het
internationaal recht thans de voornaamste parameter en tevens grondslag voor het
steunen van Oekraïne. Daarmee is niet gezegd dat het Westen instemt met
eventuele politieke extremisten. Echter, nogmaals aan beide zijden van de lijn
vinden we individuen die zich hebben gegroepeerd en elkaar vinden in
extremistische denkbeelden. Omwille van de gedrevenheid van deze extremisten, zo
meldt een betrouwbare bron binnen de wereld van inlichtingendiensten, lopen de
extremisten ook de grootste kans om het leven te verliezen gedurende operaties
die ze uitvoeren, waarmee gehoopt wordt dat het probleem dan vanzelf opgelost
wordt.

Dus…..
Het is abslouut niet goed te keuren, integendeel,
maar hier zien we nog een oorzaak waarom er binnen Oekraïne er clubs zijn die
tot op de dag van vandaag heulen met de “Duitslanden” van weleer. Met nadruk
“Duitslanden”. Ideologisch had het Duitsland van Keizer Wilhelm een volstrekt
ander karakter dan het ultiem misdadige Derde Rijk van Adolf Hitler. Veel
Oekraïners zagen in Duitsland een antwoord op het door velen gehate bolsjewisme
en bleven in Duitsland, ook in het Duitsland van Hitler, een antwoord zien op
dat verdomde communisme. De afkeer van het communisme deed veel mensen in
Oekraïne verblinden voor het misdadig karakter van nazi-Duitsland, gesterkt door
reeds aanwezige antisemitische sentimenten en volgden als makke schapen de
criminele ideologie van Hitler die zich eveneens profileerde als een
communistenvreter, terwijl het nationaalsocialisme ten gronde niet zo heel erg
veel verschilt van het communisme. Totalitaire denkbeelden ontmoeten elkaar
uiteindelijk op 360 graden in de cirkel van tegengesteldheid.

Een valse manier van uitspelen
via een dubieuze meme

Dit element uit de geschiedenis zorgt voor een vertekend beeld dat door Poetin en
zijn leger van trollen uitgespeeld wordt en begon met de  zogenaamde en
vermeende “denazificatie” van Oekraïne.
We zagen en zien in de meeste media
geen dekkende verklaring voor deze gehanteerde terminologie en dus blijft het
een eigen leven leiden dat resulteert in volstrekt valse propaganda zoals het
hakenkruis door een van foto van de Joods-Oekraïense president Zelensky met
daaromheen een collage van foto’s met daarop vermeende Oekraïners met
neonazistische symbolen.

In het wereldbeeld dat we hebben in het westen van Europa keert vaak het
oppervlakkige “zwart-wit” denken terug. Er is niets mis met een verschil maken
tussen goed en kwaad. Integendeel. Maar we vergeten vaak te kijken hoe het
vermeende goed en het vermeende kwaad aan ons gepresenteerd wordt. We kijken in
het “gemiddeld oppervlakkig leven” dat de eveneens “gemiddelde mens” leidt vaak
niet naar de achtergronden. Maar gelijk in een fatsoenlijke rechtszaak waarin we
aan waarheidsvinding (zouden moeten) doen, moet het dossier wel volledig, juist
en compleet zijn. Maar moet u uzelf dit kwalijk nemen als het niet aan u verteld
wordt?  Nou, het antwoord hierop is nee. Wij nemen het u niet kwalijk, en u moet
het zichzelf ook niet kwalijk nemen. Want die extremistische en neonazistische
groeperingen die er feitelijk zijn in Oekraïne, baseren hun ideologie eveneens
op ongegronde haat, valse propaganda en aannames. De meeste betrokken
extremistische figuren hebben ook niet de intelligentie om zaken historisch
correct te duiden. Ze meten zich een identiteit die ontleend is aan waanzin.
Maar ze kunnen wel de publieke opinie zeer nadelig beïnvloeden, sterker zelfs,
deze extremisten brengen schade toe aan de internationale rechtsorde en het
publieke draagvlak voor het handhaven van de internationale rechtsorde.

Ook in relatie tot de strijd tussen Rusland en Oekraïne kennen beide partijen het
uitgangspunt “de vijand van mijn vijand is mijn tijdelijke vriend, om vervolgens
na de grote strijd middels kleinere clashes af te rekenen met kogels in plaats
van een onderscheiding”. Groepen zoeken een momentum, een aanleiding om mee te
rijden op “de kar” en zo hun momenten van “glorie” te kunnen beleven. Maar niet
zelden zijn de momenten van “glorie” van tijdelijke aard.

Reputatieschade of een afkalvend draagvlak

Het feit dat een pro-Oekraïense militie van Russische origine een neonazistische
signatuur draagt is politiek gezien een riskant verhaal. Groeperingen en lieden
met een dubieus en/of neonazistisch etiket, en die zijn er, laat daar geen
twijfel over bestaan, schaden de reputatie van Oekraïne als land. Als deze
groepen te veel speelruimte opeisen en te veel speelruimte krijgen dan is er
sprake van ernstige reputatieschade aan de rechtmatige inspanningen van Oekraïne
en de internationale gemeenschap. De Russische agressie die indruist tegen het
internationaal recht kan dan onterecht een legitimatie krijgen. Het draagvlak
onder de bevolking van de landen en blokken van landen die steun verlenen aan
het juridisch volstrekt rechtmatig bevrijden van Oekraïne komt dan onder druk te
staan en kalft dan af. U mag van respectievelijk de VS, de EU of de NAVO vinden
wat u meent te moeten vinden, maar neonazisme en institutioneel
antisemitisme worden uiteindelijk niet geaccepteerd.

De Russische krijgsmacht

Uit krijgskundig oogpunt zien we toch grote lacunes in het handelen van de
Russische krijgsmacht. Dat het Russisch leger zelfs een huurlingenleger zoals de
Wagner Group nodig heeft, waarvan de tweede man, Dmitri Utkin , ook vol
nazitatoeages staat, zegt wat over de kwaliteit en professionaliteit van de
eigen krijgsmacht. Een leger dat bol staat van de interne corruptie en andere
wanordelijkheden. Het moge duidelijk zijn dat tot in het Kremlin nooit goed is
beseft in wat voor werkelijke staat het Russisch leger zich bevond en bevindt.

Als je dit als leider van een land weet, begin je niet aan zo’n exercitie.
Rusland is geen etnisch noch cultureel een homogeen land. Het land kent tal van
republieken met eigen culturen die je ook terugvindt in de Russische
krijgsmacht. Binnen NAVO-verband kennen we bijvoorbeeld vaste protocollen
waardoor we de legers geolied in werking kunnen zetten als het nodig is. Veel
militairen van de Russische Federatie kennen de eigen protocollen niet eens of
volgen deze niet. Dat is vragen om ellende. Voor een land dat zo uitgestrekt is
als de Russische Federatie met zo’n totaal gebrek aan homogeniteit en een deels
door en door corrupte bevelsstructuren is dat fataal. Zo we menen te kunnen
vaststellen heeft de Russische krijgsmacht een bijzonder amateuristisch intern
“inlichtingenapparaat” dat het Kremlin niet voorzag en thans nog steeds niet
voorziet van informatie over de werkelijk staat, de corruptie, het gebrek aan
opleiding en professionaliteit van haar militaire structuren en de persoonlijke
militaire capaciteiten. Het is een uitvloeisel van een angstcultuur die nog
dateert uit de tijd van de Sovjet-Unie en zelfs van daarvoor. Immers, de
boodschapper van slecht nieuws wacht de imminente dood.

De door het Kremlin ingeslagen weg zal uiteindelijk zeer waarschijnlijk (kunnen)
leiden tot het imploderen van de Russische Federatie. Tal van
oppositiegroeperingen zien hun kans schoon in de ontstane chaos
om nog meer
destabilisatie en ontwrichtingen aan te richten. Als straks het definitieve
aantal gesneuvelden aan Russische zijde bekend wordt plus de regio’s en
republieken waar de gesneuvelden vandaan komen, zullen het opgehangen plaatje en
het door Poetin en de zijnen vertelde praatje naar alle waarschijnlijkheid als
een kaartenhuis ineen laten storten.

Waarom “bespioneert” het Westen Oekraïne?

De door Oekraïne noodzakelijkerwijs ingezette verdediging van haar
territoriale integriteit is een proxy-oorlog geworden. Immers de faciliteiten en
de wapens worden geleverd door bevriende landen die het Russisch optreden hard
afkeuren. Maar de realiteit leert ook dat het zaak is om de militaire en
politieke besluitvorming en acties binnen Oekraïense kringen nauw te volgen.
Vertrouwen is goed, weten is beter. De mogelijkheid bestaat altijd, voor zover
het niet feitelijk reeds het geval is, dat de emoties in Oekraïne zo hoog
oplopen dat eventuele militaire terughoudendheid om verdere escalatie te
voorkomen het onderspit zou kunnen delven. Het is juist daarom de
inlichtingendiensten van de VS, het Verenigd Koninkrijk en deze van andere
bevriende landen ook het “handelen en wandelen” van de Oekraïense
veiligheidsstructuren goed monitoren. In theorie: “Soms weet de
rechterhand in Oekraïne niet wat de linkerhand van plan is of uitvreet” . 
Een ongecontroleerde en een overijverige “havik” aan Oekraïense zijde kan  in
theorie het uiteindelijke doel met een stomme actie meer schade toebrengen dan
dat het in het voordeel spreekt van het grotere plaatje. Ook in Oekraïne kennen
we, zoals overal ego’s en korte termijn opportunisten. Als bijvoorbeeld een
sectie binnen de Oekraïense geheime dienst SBU eigenstandig een operatie
voorbereidt of uitvoert buiten het medeweten van het hoogste gezag en de
opperste bevelvoering, en die fout uitpakt wordt de positie van president
Zelensky als politiek verantwoordelijk aan het wankelen gebracht, hetgeen de
Russen in de kaart zou kunnen spelen. Dan hebben we de poppen aan het dansen.

Met conclusie

Lieve lezers, neem afstand van het simplistisch denken. De wereld zit complexer
ineen dan u denkt, zeker in oostelijk Oost-Europa. Uiteindelijk is er maar één
ding belangrijk en dat is dat mensen in vrijheid en in veiligheid kunnen leven.
Dat geldt zowel voor de mensen in Oekraïne en uiteindelijk ook voor de burgers
binnen de Russische Federatie. Een kleptocratie steelt niet alleen op grote
schaal geld maar ook ontelbare “kubieke meters” aan onschuldige mensenlevens.