door Peter-Vincent Schuld

Het redactieteam van Facts Found zat vrijdag aan een heel andere zaak in België
te werken. Van een paar sirenes van de hulpdiensten liggen we niet wakker en
daar staan we niet voor op. Maar als we om en nabij de 25 tot 30 voertuigen
gespreid over enkele uren met loeiende met sirenes horen dan is er iets serieus
aan de hand. Wat blijkt, er is een brand in het oefengebied van het Belgisch
leger dat bekend staat als het Groot Schietterrein in Brecht, niet echt gek ver
gelegen van de Nederlandse grens. We besluiten toch maar eens een kijkje te
nemen. Er hangt een grote rookwolk. In de lucht hangt de eerste observerende
politiehelikopter. Korpsen uit de omliggende gemeenten komen bijstand verlenen.
Er gaat een gerucht de rone dat de Nederlanders komen helpen. En ja hoor een
paar uur later zie ik de eerste Chinook helikopter van de Nederlandse
Koninklijke Luchtmacht naderen. Dan zal er ook wel ergens een Nederlands
legervoertuig zijn die de zogenaamde “bambi bucket” bij zich heeft dat onder het
toestel gehangen wordt en waarmee 10.000 liter water “geschept kan worden. Maar
het toestel arriveert uren en uren na het uitbreken van de brand. Zie hier een
voorbeeld van een (late) grensoverschrijdende samenwerking die we juridisch
geregeld hebben binnen de Europese en Benelux-verdragen. Het gerucht gaat de
ronde dat tijdens een schietoefening een brand is ontstaan en er drie
brandhaarden zouden zijn waarbij de wind een rol speelt waardoor de rook naar
het zuiden trekt.

Ook tijdens een groot incident schieten we niet in blinde paniek, door meteen als
eerste naar de plaats des onheils te rijden. Immers mensen die echt wat kunnen
vertellen bevinden in regel zich niet meer in het rampgebied, in deze een
militair terrein. Dus tijd om snel en vlot te rechercheren en met resultaat. We
treffen ergens, doet niet ter zake waar, een man. Een militair. Een militair die
getuige was geweest van hoe de brand ontstond. Een militair die er zowat bovenop
stond. Hij vertelt ons dat een collega een flash-bang granaat liet vallen met de
“veiligheidspin er reeds uit”. Dit projectiel wordt ook door de bijzondere
interventie-eenheden van de politie gebruikt om een schokeffect teweeg te
brengen bij een inval om desoriëntatie bij de aan te houden verdachten te
veroorzaken. Alleen in dit geval zou volgens de militair die wij spraken, zijn
collega de flash-bang granaat kort bij zijn lichaam hebben laten vallen en het
projectiel vervolgens snel hebben weggeschopt in een “hoek” met vegetatie. Had
hij dit niet gedaan had de man nare verwondingen, de facto brandwonden
opgelopen. Een volstrekt natuurlijke en begrijpelijke actie die hem niet aan te
rekenen valt.

Vervolgens ontstond er een fikse brand die snel om zich heen greep, volgens de
militair waarvan wij de naam kennen, maar deze om veiligheidsredenen niet met u
communiceren. De militair voegde er nog aan toe “officieel zal er wel een andere
oorzaak aan gegeven worden voor de verzekering”. Uw redacteur is een voormalige
vrijwilliger bij een Spaans bosbrandweerkorps, dus niemand hoeft uw redacteur
iets wijs te maken over natuurbranden.

Vervolgens zien wij bij een andere bron de eerste beelden die een betrokken
persoon maakte zeer kort na het uitbreken van de brand. Uw redacteur ziet iets
opvallends. De rookontwikkeling bij de brandhaard kent meerdere kleuren. Witte
en geelachtige rook duidt op een verbrandingsproces van hout en vegetatie. De
kern van de rook was donkergrijs tot zwart. Dat duidt dat er mogelijk ook
kunststoffen zoals plastics mee de hens in zijn gegaan. We vragen onze bron of
er regelmatig illegaal afval gestort wordt en hierop krijgen we een bevestigend
antwoord.

Wij weten genoeg, tijd om een een kijkje te nemen ter plaatse. Ter hoogte van
Wuustwezel rijden we een weggetje in en begeven ons op het militair terrein met
rode vlag. Een paar brandweerlieden komen op uw redacteur af en vragen of hij de
plek wil verlaten omdat de brand zich acuut in westelijke richting dreigt uit te
breiden. Het laatste wat we willen is de brandweer voor de voeten lopen. Deze
mensen moeten hun werk doen en in deze betekent dat zorgen voor een perimeter
zodat de aangrenzende huizen beschermd kunnen worden, mocht de brand echt te
snel oprukken. Maar er is weer iets vreemds, de windrichting die uw redacteur
waar kan nemen lijkt wat haaks te staan op het verhaal dat deze brandweermensen
vertellen. We rijden terug naar de hoofdbaan tussen Gooreind en de bebouwde kom
van Wuustwezel. Blusvoertuigen van de brandweer en de Belgische Civiele
Bescherming worden aangesloten op de brandkranen zodat de tanks met bluswater
weer gevuld worden. Maar, hallo, als oud-brandweerman ben ik gewend aan een
zogeheten “aanjaagverband”. Dat betekent dat er vanaf de brandkranen
(hydranten)  of vanuit sloten en open water, over grote afstand water wordt
gepompt naar een pomp die het weer verdeelt. Niets van dit alles was ter hoogte
van Wuustwezel waarneembaar. Maar, les 1 in natuurbrandbestrijding op een grote
of onbegaanbare oppervlakte vlakte, is dat de tweede aanval plaatsvindt vanuit
de lucht met blushelikopters of blusvliegtuigen. Maar deze aanval kwam pas in de
middag op gang. Naast de Nederlandse Chinook helikopters van de Luchtmacht en
een toestel van de Belgische federale politie was het alleen een aan en afrijden
van brandweervoertuigen die zelfs vanuit de Belgische provincie Limburg naar
Brecht afreisden volgens een verklaring van de provinciegouverneur in de media.
We krijgen het advies van de brandweer om via Brasschaat de brand van wat
dichterbij te benaderen. We stuiten op een politieafzetting die bezet wordt door
twee uiterst vriendelijke en behulpzame politieagentes maar die bij hun navraag
orders krijgen van de meldkamer om ons weer terug naar Wuustwezel te sturen.

Uw redacteur ziet de rook en komt tot het besef dat de brand inderdaad hier
oprukt in zuidelijke richting en dat de twee politieagentes weliswaar op ruime
afstand staan van de brand, maar desalniettemin wel benedenwinds, dus in de
richting waarin de rook en het vuur naar voren schrijdt. Niet de allerveiligste
plaats als de wind een stuk krachtiger zou zijn geweest.

We rijden nog maar eens naar Wuustwezel om, bovenwinds, dus veilig, te proberen
via binnenwegen wat dichterbij te komen. Uw redacteur kent hier redelijk de weg.
Weer stuiten we op een politieman. “Zuid-Europees” kenteken op de auto,
Nederlandse en internationale perskaart, in het begin vertrouwde hij het niet.
Maar de beste man, overigens in feite een aardige vent, begreep het heel snel
toen uw redacteur hem verwees naar de bepalingen inzake grensoverschrijdende
bijstand inclusief het bedoelde wetsartikel in het Europees verdrag dat deze
bijstand regelt. Ik krijg van de goede man het advies om contact op te nemen met
de burgemeester van Brecht. Ik bel de betreffende gemeente en een
antwoordapparaat geeft melding van afwezigheid van ieder gewenst persoon, met
inbegrip van de burgemeester. Tijd om deze ervaring even te delen met de
betrokken politiefunctionaris die acuut contact opneemt met de meldkamer.
Opnieuw volgen er excuses voor de verstreken tijd en het ongemak. De agent kan
hier helemaal niets aan doen.  Bij zo’n incident van deze omvang verwacht je
goede faciliteiten voor de pers. Niets is minder waar. Het betreft een militair
terrein, maar hebben ze daar iets te verbergen wat wij niet mogen weten?

Bij ons ontstaat de indruk dat deze beperking van de persvrijheid en het
bemoeilijken van verslaggeving geïnitieerd is. Dus met opzet. Zelfs de pers die
gewoon het recht heeft om zich bij een incident zich ter plaatse te begeven
wordt ver weggehouden. De politiefunctionaris krijgt van de meldkamer door dat
we ons moeten begeven naar de gemeente aan de Energieweg in Brecht. We
verwachten er niet te veel van. Uw redacteur ziet dat in de brandweerkazerne de
“Com Ops” is neergestreken, dus het operationeel commando van de interventie die
gaande is. Naar de oorzaak van de brand hoeven we niet te vragen die weten we
immers al. Uw redacteur begeeft zich naar boven vraagt naar de burgemeester of
iemand van de gemeente. Aan de commandotafel zitten militairen, bestuurders en
leidinggevenden van de hulpdiensten. Een ietwat nare man komt naar buiten, en uw
redacteur meldt de man dat hij is doorgestuurd door de politie. “Kunt u nu naar
buiten gaan en buiten wachten” was het bitse antwoord van betrokken nare man,
wiens naam ik niet hoef te kennen, daar hij voor ons van geen enkel belang is.
Maar gaan we zo met de pers om? Ik blijf beleefd, maar neem formeel akte van het
bestuurlijk aso-gedrag.

Uw redacteur vraagt aan zijn collega’s van de VRT of het hier de gehele dag zo
onbeschoft aan toegaat. De VRT was een bezoek aan de incidentlocatie toegezegd,
maar zonder resultaat tot op heden. In de verte zie ik iets dwergsachtigs de weg
oversteken. Haar mondkapje bijna net zo groot als haar gezicht en ik meen in de
kabouterachtige gestalte de Antwerpse provinciegouverneur Cathy Berx waar te
nemen. Een ietwat miezerige gestalte, op gympen, een beduimelde zwarte broek met
blauwe trui. Niet echt een type dat door de eerste voorselectie komt van Miss
Milf 2021. Het enige dat uw redacteur wil weten in hoeverre er bijstand wordt
verleend door de reguliere brandweer van het Nederlandse korps West-en
Midden-Brabant, dat aan deze zone grenst. De Europese verdragen maken deze
bijstand eenvoudig mogelijk en de kazernes bevinden zich niet op een al te grote
afstand van de brandlocatie. Berx weet te antwoorden: “Ja er is een
Chinook-helikopter”. Dat heeft uw redacteur vanaf het begin al waargenomen toen
het ding kwam aanvliegen”. Uw redacteur vraagt of Berx een beroep heeft gedaan
op het voornoemde Nederlandse korps dat een vloot aan blusvoertuigen heeft
staan, verdeeld over diverse kazernes in de regio die geschikt zijn voor
natuurbrandbestrijding, of denk aan de crashtenders die op de Luchtmachtbases
Woensdrecht en Gilze-Rijen staan. Maar Mevrouw Berx stelt “Voor de rest kan ik u
er niks over zeggen” Dat is het probleem met openbare bestuurders in dit soort
situaties te ondervragen. Je krijgt er toch geen zinnig woord uit. Even goed
rekening houdende met het navolgende. Madammeke het provinciegouverneurtje is
thans voor uw redacteur die gewend is om te werken met staats- en
regeringsleiders niet echt een soort van VIP, maar eerder een PONI
(person of no importance) of met het Nederlandse defensiejargon te spreken, een
zogeheten “nukubu” wat staat voor “nutteloze kutburger“. Om
over de veredelde straathoekwerkers met de functie van burgemeester of
ondergeschikte ambtenaren nog maar te zwijgen. Uw redacteur meldt duidelijk dat
hij Berx een vraag stelt inzake de Europese samenwerking op grond van de
Europese verdragen. Maar er komt geen zinnig woord uit Berx.

Via de wegen die verdragsmatig te bewandelen zijn, kan de overheid de Belgische
burger ook laten zien dat het de overheid menens is om via Europese samenwerking
de bescherming van natuur en burger serieus te nemen. Is er hier een spelletje
“regionaal ego” of competitiedrang aanwezig? Uw redacteur vindt het maar een
rare gang van zaken en een en ander komt niet echt professioneel over.

Zie hier dat niet alleen “Brussel” de schuld is van de verwijdering tussen burger
en de Europese Unie, maar dat de schuld ingevolge het beperkt of niet gebruik
maken van de verdragsmatige mogelijkheden ligt bij het type bestuurders zoals
“madammeke” Berx , de provinciegouverneur van Antwerpen die klaarblijkelijk niet
beseft dat er zoiets bestaat als verdragen die ook juridisch ten grondslag
liggen aan de inzet van de Nederlandse Chinook-helikopter(s).

Nee, men roept voertuigen uit de Belgische uithoeken op terwijl er net over de
grens fiks wat bluscapaciteit is. Echter de eerlijkheid gebiedt ook om te zeggen
dat de brandweer West- en Midden-Brabant deze vrijdag ook het nodige te doen had
qua brandbestrijding. Niet ver van de Belgische grens bij het Nederlandse
Rucphen woedde een grote heidebrand. Als dat de reden is geweest mevrouw Berx,
dat Nederland geen bijstand kon verlenen, had dat dan gezegd en kom niet af met
onzinantwoorden in de zin van “daar kan ik u niks over zeggen”.  Nee, mevrouw
Berx had meer interesse in mondmaskers en pleegde tot twee maal aan uw redacteur
van dienst mee te delen “uw mondmakser hangt onder uw neus”. Lekker belangrijk!
Daar hebben we het nu niet over madammeke. Ik stelde u een vraag over de
toepassing van Europese verdragen in de praktijk. Mede door dit soort van
antwoorden en dito handelen van de onderklasse in het openbaar bestuur
krijgt de Belgische bevolking nooit een goed zicht of correcte wetenschap wat
Europa in de praktijk  betekent. Voor de rest besteedt uw redacteur geen
kostbare tijd aan bestuurlijke B-actrices zoals Berx.

Voor ons journalisten betekent “ik kan er niks over zeggen” net zoveel als “ik
wil er niks over zeggen” of ik heb geen adequate dingen gedaan dan wel ik heb
ter zake geen kennis noch kunde. Berx heeft de kans gehad om helderheid te
verschaffen, ze heeft dat willens en wetens nagelaten en daardoor heeft Berx een
situatie gecreëerd die vraagt om journalistieke “spanking”.

De Nederlandse blushelikopters moesten niet alleen een brand maar ook een
Belgenmop bestrijden. Want de Belgische defensieorganisatie is ook niet vrij te
pleiten. Ieder beschaafd land heeft bij schietoefeningen een blusvoertuig klaar
staan. Defensie in Nederland heeft op het schietterrein de Harskamp zelfs een
complete kazerne met blusvoertuigen met permanent personeel. De Vlaamse openbare
omroep VRT meldt dat er op het schietterrein wel een brandweerwagen ter
beschikking had kunnen zijn, maar deze zou in onderhoud zijn geweest. De
bemanning van het blusvoertuig, 2 personen (geen reservepersoneel?) zouden 5
jaar terug met pensioen zijn gegaan.

De politieke verantwoordelijkheid voor defensie in België ligt bij Ludovine
Dedonder, een Waalse socialistische politica. Als een barbiepopje pleegt zij de
lenzen te bespelen van TV-en fotocamera’s. Nu blijkt het inhoudelijk weer 3 x
niks. Zijn we iets anders gewend van de Waalse socialisten?

Nederland kon wel de Chinook helikopters sturen om te blussen. Het lijkt uw
redacteur dan sterk dat er dan geen andere eenheden van het aangrenzend
Nederlandse korps waren die direct de Belgen hadden kunnen helpen. Mevrouw Berx
beseft niet goed dat haar stompzinnig antwoord eigenlijk blijk geeft van
stompzinnig gedrag houdende het gebrek aan parate kennis van openbare
bestuurders over de werking van de Europese Unie. Berx is niet alleen qua
gestalte net een dwerg, qua bestuurlijke capaciteit overeenkomstig de Europese
verdragen en het unierecht geldt dezelfde karikaturale omschrijving. Overigens,
de serieuze Europese pers weghouden om correct verslag te doen is de zoveelste
aanslag op de persvrijheid en zelfs in Rusland krijgen we in dit soort gevallen 
meer voor elkaar. In tegenstelling tot wat er was beloofd aan de VRT meldde Berx
dat er geen begeleide bezoeken aan de plaats des onheils waren voorzien. Met
andere woorden. Ook de VRT radio werd iets op de mouw gespeld en uw redacteur
had het spelletje al heel snel door. Schandalige vertoning. Uw
redacteur volhardt in zijn standpunt. Openbare bestuurders op lokaal, regionaal,
provinciaal en helaas ook op nationaal niveau vormen niet zelden, de facto
meestal, gewoon tweede garnituur. Wanneer komen ze op het Antwerps provinciehuis
het afval ophalen?