door Peter-Vincent Schuld

Vanuit ons hotel aan de Hanauer Landstrasse in Frankfurt am Main hebben we een
mooi zicht op een gigantische mastodont van een gebouw. Een gebouw van waaruit
regelrecht invloed wordt uitgeoefend op de waarde van wat u op uw bankrekening
heeft staan of in uw portemonnee heeft. We hebben het over de Europese Centrale
Bank.

Het is niet het oorspronkelijk gebouw waar het ooit allemaal begon, daar in
het financiële centrum van Frankfurt waar de Duitse grootbanken zijn gevestigd.
Maar hier is het centrum waar de 20 jaar in omloop zijnde munt “bestuurd” wordt.

Ik herinner mij het nog als de dag van gisteren: De presentatie van de
eurobiljetten en euromunten door de eerste president van de ECB, Wim Duisenberg.
Vol trots presenteerde hij “zijn”  euro ten overstaan van de wereldpers, alwaar
ik in opdracht van Dagblad de Telegraaf tussen stond en het moment op de
gevoelige plaat vereeuwigde. Daar op dat moment werd geschiedenis geschreven en
niet zo’n beetje ook.

Een gezamenlijke munteenheid voor de Europese Unie! Of toch niet? Nee, het
werd geen munteenheid voor de gehele Europese Unie, het werd een project van,
zoals dat heet “versterkte samenwerking”. Want tot op de dag van vandaag zijn er
nog steeds een aantal Europese lidstaten die de euro nog niet als munteenheid
hebben.

Polen en de zloty plus de per lidstaat verschillende kronen in Tsjechië,
Denemarken en Zweden.  Ook de Britten hielden vast aan hun Britse pond gedurende
de periode van de invoering van de euro en het moment van de feitelijke Brexit.

De Baltische staten volgden, en zo legden de Letten in Letland de
boekhoudtechnische lat hoog en leverden de lat in voor de euro.

Het was me wat die euro. Op de Europese top van 1 tot en met 3 mei 1998  die
handelde over de invoering van de euro en de wisselkoers waaronder de oude
munteenheden in de lidstaten werden omgeruild voor die euro was het uren en
urenlang wachten.  De Europese staats- en regeringsleiders plus de ministers van
financiën konden het maar niet eens worden, maar men moest een akkoord bereiken.
Kosten wat het kost. Het werd een uitputtende marathonzitting in het gebouw van
de Europese Raad in Brussel. Niet alleen de bewindslieden raakten uitgeput. Ook
de aanwezige journalisten. Het meubilair van elke zaal werd gebruikt om de
verveling en de vermoeidheid de baas te kunnen.

Het moment waarop de Europese staats- en regeringsleiders met elkaar op de
zogenaamde familiefoto gingen ontaarde dat moment in een regelrechte
onbeschaafde duw- en trekpartij om maar als haantje de eerste vooraan op de
beste plaats het beeld te kunnen maken. Zuilen met plantenbakken werden ruw
omver geduwd door cameramensen en fotojournalisten. Ik liep er wat
hoofdschuddend bij. “Kalm jongens, kalm” en mijn zin om mijn beelden te maken,
ik werkte toen in opdracht van het Algemeen Dagblad, verging snel. “Hier heb ik
zo geen zin in”, was wat ik feitelijk dacht. De dagen waren historisch,
absoluut, ik was blij dat ik het in eigen persoon mocht meemaken. Maar dat was
het dan ook.

Najaar 2000. Denemarken houdt een referendum over de invoering van de euro. Beide
kampen bestaande uit ja en nee bestoken elkaar stevig. Ik ben erbij als het
referendum gehouden wordt. De hoofdstad Kopenhagen is het episch centrum van de
vraag.

Er klinkt een hard NEE, er klinkt een hard JA. Op straat geven mensen uiting aan
hun mening waarbij ze zelfs lijdensweg van Jezus naspelen door het kruis op de
schouder te nemen in de gang naar het vermeend Deense Golgotha. 

De stemhokjes worden gevuld door stemgerechtigden en emoties
Later die avond
zou het duidelijk worden dat Denemarken niet toe zou treden tot de euro. Het
werd een hard NEE. Zo behield Denemarken naast het vorstenhuis nog een kroon, in
de vorm van een eigen munt. Was iedereen blij? Ook daarop was het antwoord NEE. 
Mensen uit het JA-kamp lieten hun tranen vrijelijk de loop op de bijeenkomsten
van het JA-kamp.

Alhoewel Denemarken niet toetrad tot de Euro vond er in 2002 onder het Deense
EU-voorzitterschap gewoon de halfjaarlijkse informele ecofin plaats. De
informele ontmoeting van de Europese ministers van Financiën en uiteraard was
ECB-president Wim Duisenberg ook van de partij.

Duisenberg, een joviale en makkelijk benaderbare kerel. Helaas inmiddels
overleden. Zijn vrouw, Gretta, Duisenberg, daar zullen we het maar niet over
hebben. Een vrouw met rare antisemitische gedachten, iets wat Wim Duisenberg
echt vreemd was en wat hem gedurende zijn ambtstermijn ook regelmatig in een
ongemakkelijke positie bracht daar in de buitenlandse financiële wereld er veel
mensen zijn met een Joodse achtergrond.

Als ik samen met Wim op een informele Ecofin in Luik buiten een sigaretje staan
te roken, hij was maar ik ben nog steeds een verstokte roker, spraken we er niet
over. Het had namelijk niets met zijn eigen functioneren te maken. Hij kon het
ook niet helpen dat hij met een secreet getrouwd bleek te zijn.

Later bleek dat de Grieken onder het premierschap van de socialist Andreas
Papandreou de Europese Raad voor de gek had gehouden. De cijfers die Griekenland
in de euro moesten brengen, namelijk het voldoen aan de eisen van een keurige
nationale boekhouding en een op orde zijnde overheidsbegroting,  bleken niet te
kloppen naar goede socialistische traditie. Welke traditie? Die van er op los
spenderen en sjoemelen zonder de verantwoording te willen nemen. Dat kwam de
Grieken duur te staan en was de basis voor de Griekse schuldencrisis. Inmiddels
was de zoon van Andreas Papandreou, George Papandreou  premier geworden. Maar de
telg uit de Papandreou-dynasty kwam in zijn zwembroek te staan. In 2011 kon
meneer Papandreou het veld ruimen om plaats te maken voor een regering van
(vermeende) nationale eenheid. De crisis werd bezworen, maar tegen welke prijs?
Hier werd nog maar eens duidelijk dat valsheid in geschrifte niet louter is
voorbehouden aan burgers en bedrijfsleven. De overheid kan er ook wat van.

Reden genoeg om het stabiliteitsmechanisme op te zetten. Een semi-permanent
orgaan van de Europese ministers van financiën, zetel houdende in Luxemburg, om
eventuele problemen vroegtijdig te onderkennen en bij te sturen samen met de
Europese Centrale Bank.
De bankencrisis, de Griekse schuldencrisis, kortom
de ene crisis na de andere waar de mogelijkheid altijd aanwezig is dat u als
burger daarin meegesleept wordt tegen wil en dank.

U wilt denk ik  niets anders dat de waarde van uw centjes gelijk blijft of
stijgt.  Maar daar schort het nu aan. De euro kent op dit moment een stevige
inflatie. Met andere woorden, met de hoeveelheid eurootjes in uw hand kunt u
minder kopen dan een tijd terug. Uw eurootjes zijn minder waard geworden. Dat is
echt een probleem. Reden? De Europese Centrale Bank zette de geldpersen aan en
begon eigenstandig aan monetaire politiek te voeren onder de leiding van opnieuw
links gekleurde bankpresidenten te weten de Italiaan Draghi en thans de
Française Christine Lagarde. Economie is niet meer dan de wet van schaarste. Als
er teveel van iets in omloop is daalt de waarde. Dat is wat er is gebeurd.

Moet je een crisis zoals we die thans meemaken wel bezweren met het aanzetten van
de geldpersen? Moet je de overheden wel de kans geven om boven hun stand te
leven? Links vindt vaak van wel, rechts vindt vaak van niet. Een klassiek
patroon van politieke tegenstellingen. Geen vaste regel, maar je ziet het vaak
wel terug. Het heeft namelijk prijsstijgingen tot gevolg en wat dat kan brengen
zien we onder andere in extreme vorm in Venezuela en Turkije.

Beeld u in dat u morgen het dubbele moet (bij)betalen voor uw noodzakelijke
medicijnen. Dan is dit rechtstreeks het gevolg van de inflatie en niet alleen
van farmabedrijven die centjes willen verdienen.Maar de meeste economen en
financiële connaisseurs zijn het eens. Zij stellen munteenheid euro opblazen is
pure economische zelfmoord. Zowel voor de noordelijke als de zuidelijke
lidstaten. De inflatie is een serieus probleem, maar wel een politiek probleem.
Daar hebben we het weer; Mensen veroorzaken problemen, niet het “instituut”
genaamd euro.

We bevinden ons nog steeds in Frankfurt en we worden per ongeluk zowat van de
sokken gereden door een man op een fiets die achteropkomend  de verkeersregels
niet toepast. Tja, wie doet dat af en toe niet? We raken met de man aan de
praat. Het blijkt een Griek te zijn die werkt op het kantoor van de ECB. Een
alleraardigste kerel van eind in de twintig. Een Europeaan in hart en nieren.
Hij dacht een fulmineren van ons over zich heen te krijgen. Bijna iedereen is
tegenwoordig zo agressief als het maar zijn kan. Geen enkele reden toe, zeker
niet in deze gespannen tijden. Hij maakt zich zorgen over de staat van de
rechtsstaat in diverse Oost-Europese landen. Als we hem confronteren met harde
feiten dat het in andere Europese landen waaronder Nederland en België ook geen
rozengeur en maneschijn is, kijkt hij ietwat verbaasd. Hoe kan dat nou? Tja,
vraag dat maar aan onze mogelijk zeer blinde collega´´ s die kiezen voor de
makkelijkste weg van het voor de hand liggend nieuws. Als we onze zorgen
meedelen over de oplopende inflatie dan reageert de bankier bezwerend. Begin
2022 zal de inflatie fiks afnemen en de devaluatie van de euro tot een stilstand
komen. De man in kwestie heeft nog iets te melden. Hij meldt zijn boosheid over
de rechtspositie van de ambtenaren-bankiers die bij de ECB werken. De man kan
het niet verkroppen dat gedurende de coronacrisis er enorm veel ontslagen zijn
gevallen en ondernemers uiteindelijk hun zaak voorgoed op slot hebben moeten
doen en dat tegelijkertijd de medewerkers van de ECB die vanuit huis in hun land
van herkomst wonen gewoon hun expat-onkostenvergoedingen uitbetaald bleven
krijgen. Hij kan het niet rijmen met het financiële leed dat burgers en
bedrijfsleven wordt aangedaan. Hij vroeg ons om hem alsjeblieft niet met naam en
toenaam te noemen, uit angst voor interne repercussies. Dat is iets wat we
aanhoudend horen. Wie wil er uit munt slaan als we eerlijk over de euro spreken?