door: © Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

Foto: De Hongaarse premier Orban in het gebouw van de Europese Raad in Brussel

Er is een politieke realiteit en er is een realiteit van veiligheid. Dat wordt veel nieuwsconsumenten vaak niet uitgelegd. Dat een bepaald internationaal politiek beleid spanningen kan vergroten waarmee onze eigen veiligheid brozer wordt is een feit. Dat kan en mag je niet ontkennen.

Elke realiteit heeft zijn eigen dynamiek.

Ja, er is een serieuze dreiging voor onze veiligheid in ons deel van Europa en ja, die dreiging komt onder meer uit Rusland. Je kunt er kort of lang over debatteren, maar een feit is een feit. Hoe die dreiging tot stand is gekomen en of er vanuit het Westen in politiek opzicht altijd even verstandig is gehandeld met betrekking tot de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne is een vraag van een hele andere orde. 

Of er in dit soort situaties, geopolitiek goed of verkeerd wordt gehandeld, daar kunnen we nu over van gedachten wisselen, maar de uitkomsten dus de eindconclusies kunnen pas getrokken worden als letterlijk alle kruitdampen opgetrokken zijn en de laatste doden zijn geïdentificeerd en begraven.

Dit verhaal bagatelliseert op geen enkele wijze het onmenselijke leed dat de Oekraïense bevolking door de agressie vanuit het Kremlin is aangedaan. Laat dat helder zijn.

Maar de laatste doden zijn bij lange na nog niet gevallen. Er is nog steeds een reële kans op escalatie en dat ons deel van Europa direct betrokken raakt bij de Russisch-Oekraïense oorlog. Hoe voorkomen we dat?

Hier komen we bij de allermoeilijkste vraag aan van de afgelopen 80 jaar. Moeten of kunnen we Oekraïne net zo lang steunen tot het de Russen overwonnen heeft en de Russen heeft verdreven of is het tijd voor een staakt-het-vuren en onderhandelingen over stukken land? Wie zal het zeggen? 

Niemand heeft in deze situatie de absolute waarheid in pacht. Echter, de huidige Europese Commissie en het merendeel van de huidige Europese staats- en regeringsleiders doen op dit moment wel alsof ze de waarheid in pacht hebben en dat met een stuk gepantserd absolutisme dat geen enkele ruimte laat voor enige diplomatieke oplossing, al is deze maar van tijdelijke aard. 

De geslagen wonden zijn zo diep dat de onderlinge verstandhoudingen tussen Oekraïne en Rusland op zijn minst voor decennia naar de vaantjes zijn. Rusland had Oekraïne niet mogen binnenvallen. In strijd met het internationaal recht. Maar… er is helaas een maar. Hoeveel mensenlevens, zowel burgers als militairen, gaat het nog kosten om een ongewis doel te behalen?

Maar in het gekrakeel in de politieke arena’s waarbij de ene politicus nog harder schreeuwt dan de andere, zou je bijna vergeten dat er iedere dag tientallen mensen het leven laten en als bloedworst in het mortuarium belanden. Het is meer dan wenselijk dat dit bloedvergieten stopt en dat de Oekraïense burger weer opgelucht adem kan halen zonder oorlogsgeweld.

Hongaars voorzitterschap

Sinds 1 juli bekleedt het land Hongarije het halfjaarlijks voorzitterschap van de Europese Raad. Een bij verdrag vastgelegd symbolisch voorzitterschap. Maar het land dat het voorzitterschap bekleedt probeert er wel invulling aan te geven op een manier waarvan het land denkt een bijdrage te kunnen leveren aan een beter Europa. Of die  doelstellingen altijd zo haalbaar en realistisch zijn, daar zijn serieuze twijfels over. De laatste twee voorzitterschappen, dat van Spanje en het recentelijk afgelopen voorzitterschap van België, stelden niets, maar dan ook helemaal niets voor.

Volgens de vaste afspraken organiseert het land dat het voorzitterschap heeft in eigen land een aantal informele vakraden. Dat zijn bijeenkomsten van de vakministers, zoals Justitie en Binnenlandse Zaken, Milieu, Landbouw maar ook de belangrijkste van alle informele vakraden en dat is de zogenaamde Gymnich-meeting, de informele raad van de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU. Omwille van de inspanningen van de Hongaarse premier Orban om tot gesprekken te komen, boycot de Europese Commissie deze bij verdrag vastgelegde vergaderingen in de nabije toekomst.

De Hongaarse premier Viktor Orban is op zijn zachtst gezegd wat eigengereid. Hij reisde recentelijk naar de Oekraïense president Zelensky, hij reisde naar de Russische president Poetin en dat laatste werd hem niet door de Europese politici in dank afgenomen. Vervolgens reisde hij naar Peking om daar een “Chineesje” te gaan pakken bij restaurant “President Xi”. In de ogen van Orban om vrede te bewerkstelligen in een reeds 2,5 jaar aanslepende oorlog.

Wat was kort gezegd de reactie vanuit de Europese Instituties, van Raadsvoorzitter Charles Michel, de EU diplomatieke dienst van Josep Borrell en de reactie van de Europese Commissie?  “Orban spreekt niet uit naam van de Europese Unie, Orban heeft geen mandaat” en vervolgens wordt Orban gesanctioneerd door de vaste deelname aan van de Europese Commissie aan de vakraden in Hongarije te schrappen en zelfs gelijktijdig alternatieve vergaderingen te willen beleggen in Brussel.

In ons deel van Europa, daar hebben we democratieën waarin mensen, en dus ook premier Viktor Orban, een afwijkende mening mogen hebben.

Viktor Orban is niet in dienst van de instituties van de Europese Unie. Je mag vanuit de Europese instituties kritiek hebben op het denken en het handelen van de Hongaarse premier Orban, maar het gaat volstrekt te ver om Hongarije als land en als huidig voorzitter van de Europese Raad te sanctioneren door te boycotten. Je sluit een geheel land, inclusief de bevolking, sociaal uit van de Europese familie. Sterker zelfs, de huidige poppetjes, dus de mensen die het voor het zeggen hebben binnen de Europese instituten zoals de Europese Commissie zijn aardig bezig om absolutisme te bedrijven, waarbij één benadering, één verhaal de absolute manier van werken is, de absolute waarheid is waarbij er geen enkele ruimte bestaat voor een andere benadering of een andere mogelijkheid tot het benaderen van vrede in Oekraïne, en dat ruikt niet alleen naar totalitair gedrag, dat is totalitair en dictatoriaal gedrag van de poppetjes binnen de instellingen van Europese Unie.

Daarmee is de Europese Unie geen dictatoriaal instituut, nee de “poppetjes” maken er een totalitair instituut van, waarin geen ruimte is voor een ander geluid.

Het geeft de Europese Unie een etiket dat het niet verdient, maar al wel enige tijd in ogen van veel burgers gekregen heeft, namelijk dat van een ondemocratisch moloch.

Orban bekijkt de casus in Oekraïne vanuit zijn eigen perspectief; wat zijn land is overkomen na de Eerste Wereldoorlog, waarbij Hongarije werd opgedeeld en Hongarije min of meer een pariastaat werd. Het verdrag van Trianon uit 1921, deelde Hongarije op wat op zich weer zorgde voor tal van nieuwe conflicten en spanningsvelden. Zelfs bij het Verdrag van Versailles waarbij Duitsland en met name de Duitse bevolking economisch werd vernederd en uitgekleed, wat mede een voedingsbodem veroorzaakte voor de Duitse moordmachinerie gedurende de Tweede Wereldoorlog, zijn ook serieuze vragen te stellen. Immers een regime kan vallen, maar gronden verdwijnen niet van de kaart.

Via een omweg geeft juist Duitsland nu aan haar financiële inspanningen aan de Oekraïense defensie met de helft te willen verminderen en dit verlies te willen laten opvangen door de inzet van tegoeden in de vorm van rentes op Russische gelden die in de EU  gestald zijn. Maar u en ik weten dat er meer speelt. Het is een politiek signaal om duidelijk te maken dat er geen absolute waarheid bestaat in de benadering van de oplossing van de oorlog in Oekraïne. Rusland verdwijnt na het beëindigen van de oorlog niet van de wereldkaart en het blijft onze buur.

We moeten even denken aan de Franse inspanning van EU grondlegger Schuman die probeerde na de afloop van de Tweede Wereldoorlog Frankrijk en Duitsland weer in een vorm van vriendschap en economische samenwerking te laten samenleven, wat resulteerde in de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de voorloper van de EU.

Met recht kan gezegd worden dat de gemiddelde politicus en het gemiddelde mediafiguur (ze praten elkaar allemaal over en weer na) de tijd en de moeite niet nemen om in de geschiedenis te kijken en ervan te leren. Ze badderen in de waan van de dag, vallen dan spreekwoordelijk intellectueel in slaap en verdrinken vervolgens in hun eigen waanbeelden. Maar de bevolking van de Europese Unie, de bevolking van Oekraïne en de bevolking van Rusland zitten wel opgescheept met de gebakken peren, als het al geen toekomstige dodelijke slachtoffers zijn.

De vandaag in Straatsburg herkozen voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen had haar mond vol en sneerde onophoudelijk naar Orban. Madam zou er beter aan doen een toontje lager te zingen. Dat geldt ook voor de weldra terugtredend EU Hoge buitenlandvoorzitter Josep Borrell. Hoe eerder deze man een paar geraniums koopt, deze op zijn vensterbank zet en er achter gaat zitten, hoe liever we het hebben. De man is een hypocriet. Geen ophef maken en het goedpraten als enkele EU-lidstaten waaronder zijn thuisland Spanje, op eigen houtje de Palestijnen erkennen als een zelfstandige staat en daarmee een eigen koers varen zonder dat dit enig probleem is, maar als Hongarije een eigen koers vaart om tot een zeker stabiliteit te komen, waar overigens geen enkele garantie op is, dan zijn de “hokken” in Brussel te klein. Borrel runt de diplomatieke dienst van de Europese Unie als EU Buitenlandvertegenwoordiger. Diplomatie betekent dat er altijd een hele kleine kier is waardoor gefluisterd kan worden. Maar de EU heeft alle deuren dichtgegooid als ware het zware kluisdeuren waar onze goudvoorraad bewaard wordt.

Met conclusie:

Welkom bij de politieke generatie “Nutteloos”. Niks geleerd.