Binnenvaart op de Seine in Parijs: Foto: © Peter-Vincent Schuld

Tekst door:  © Jan Schils

HAROPA: Parijse binnenhaven moet de grootste van de wereld worden

De havens van Le Havre, Rouen en Parijs (HAROPA Port), die gezamenlijk en meteen als het grootste havencomplex van Frankrijk opereren, hebben de afgelopen twee jaar in de pas gelopen met de meeste Noordwestelijke Europese havens. Dat wil zeggen dat zij allemaal het goederenvervoer (ook het containervervoer) licht tot gevoelig zagen dalen. Dat was met Rotterdam en Antwerpen het geval en ook HAROPA Port volgde deze trend, die gekenmerkt werd door onder meer een daling in het containervervoer met 15 procent tot 2,63 miljoen TEU. Dat was voor een groot deel te wijten aan de malaise bij de overslag.

Frankrijk staat in de Europese top 3 van landen waar het meest wordt gestaakt. Daardoor hadden stakingen aan het begin van het jaar een negatieve invloed op de containerstromen langs de Seine-as. De overslag daalde maar liefst met 31 procent. De Parijse binnenvaartvloot blijft moderniseren om haar ecologische voetafdruk te verkleinen. Vóór de organisatie van de Olympische Spelen werd de hele vloot aangedreven door verbrandingsmotoren. Dankzij de Olympische Spelen is de energietransitie nu aan de gang. De belangrijkste eigenaars van binnenschepen nemen dit jaar hun eerste elektrische vaartuigen in gebruik. Het doel is om de hele sector tegen 2037 te elektrificeren, in lijn met de klimaatakkoorden van Parijs. Daarnaast zet HAROPA PORT zijn beleid voort om de Seine-as haven groener te maken met een programma voor de installatie van aansluitpunten voor walstroom.

Groene Seine-corridor

De Franse binnenvaart beperkte de daling van het vervoer met 10 procent, in lijn met de vertraging van de wereldeconomie.

HAROPA staat aan de vooravond van de uitvoering van een aantal grote projecten die te maken hebben met de energietransitie. Zo wil men de Parijse binnen- en zeehaven de grootste van de wereld te maken.  Ook het binnenvaartvervoer over de rivieren zet zijn ontwikkeling voort met een diversifiëring van de categorieën vervoerde goederen. Zo werden de materialen die nodig zijn voor de bouw van de Wood Up houttoren in Parijs en het constructiehout voor de kathedraal Notre-Dame in Parijs in 2023 via de rivier geleverd. Ikea viert de eerste verjaardag van haar leveringen via de rivier in het centrum van Parijs, met meer dan 70.000 leveringen via de Seine. Nu is het de beurt aan drankensector om deze manier van transport over te nemen: France Boissons en OBD Grand Paris hebben proeven gedaan met leveringen aan cafés, hotels en restaurants in de hoofdstad. Dit laatste initiatief, dat de steun heeft van HAROPA PORT en de Franse Waterwegautoriteit (VNF), zal het wegvervoer helpen verminderen en maakt deel uit van de logistieke voorbereiding die nodig is voor de Olympische en Paralympische Spelen van deze zomer. De Parijse binnenvaartvloot blijft moderniseren om haar ecologische voetafdruk te verkleinen. Vóór de organisatie van de Olympische Spelen werd de hele vloot aangedreven door verbrandingsmotoren. Dankzij de Olympische Spelen is de energietransitie nu aan de gang. De belangrijkste eigenaars van binnenschepen nemen dit jaar hun eerste elektrische vaartuigen in gebruik. Het doel is om de hele sector tegen 2037 te elektrificeren, in lijn met de klimaatakkoorden van Parijs. Daarnaast zet HAROPA PORT zijn beleid voort om de Seine-as haven groener te maken met een programma voor de installatie van aansluitpunten voor walstroom.

General manager Kris Danaradjou van HAROPA Port maakte dezer dagen bekend dat de drie havens in 2023 een lichte daling van het maritieme goederenverkeer moesten incasseren. Maar zij behielden hun marktaandeel in de noordelijke regio van Europa. De drie havens boekten in 2023 een redelijk financieel resultaat met een omzet van 416 miljoen euro. Dat is een stijging met 9,8 procent, waardoor het investeringsprogramma kon worden doorgezet. Zo is bijvoorbeeld de vorming van een groene Seine-corridor in volle gang, dankzij de vestiging van belangrijke nieuwe industrieën in de sector van nieuwe brandstoffen en de ontwikkeling van de multimodaliteit (spoor, weg en binnenwateren) in het vervoer met een toenemende cruciale rol voor de binnenvaart. Als partner van de Olympische en Paralympische Spelen Parijs 2024 neemt de grote rivier- en zeehaven van Parijs langs de Seine-as deel aan de voorbereiding van die Spelen. Volgens het havenbestuur vormen de grote sportevenementen een belangrijke stimulans voor de energietransitie van de binnenvaartvloot, om van Parijs de grootste “groene” binnenhaven ter wereld te maken.

Een kort overzicht van de jaarresultaten laat het volgende zien: bij vloeibare bulk was er sprake van een groei met 5 procent tot 41,2 miljoen ton ondanks een daling van het verbruik van aardolieproducten in Frankrijk met 2,4 procent vanaf eind november 2023. Deze groei werd vooral bevorderd door de ingebruikname in september 2023 in Le Havre van de FSRU (een drijvende opslag- en her-vergassingsinstallatie voor vloeibaar aardgas). Gunstig was ook de terugkeer naar de normale werking van de raffinaderijen in Normandië na verschillende jaren van onderbreking door technische incidenten. Droge bulksector gaf een daling met 11 procent te zien met een totaal goederenvervoer van 12,7 miljoen ton.  Deze daling is vooral te wijten aan een daling met 14 procent van de graanexport voor een totaal van 7,3 miljoen ton na een uitstekend jaar 2022. Het uiteindelijke tonnagecijfer geregistreerd door HAROPA PORT vertegenwoordigt 50 procent van de totale Franse graanexport.“Een koolstofarm industrieel cluster ondersteund door een sterke investeringsgroei, dat is het doel dat wij voor ogen hebben”, aldus Danaradjou. Zo hebben in  2023 overheidsinvesteringen ter grootte van 126 miljoen euro en investeringen door de privésector voor 462 miljoen euro geleid tot een versterking van het koolstofarme industriële ecosysteem.

Energieberijf Engie gaat de grootste Franse installatie voor de industriële productie van hernieuwbare, koolstofarme brandstoffen ontwikkelen. Dit project omvat twee fabrieken: Salamandre (biomethaan) en KerEAUzen (e-kerosine en waterstof). Danaradjou: “De twee fabrieken zullen meer dan 80.000 ton koolstofarme brandstoffen produceren voor onder meer de maritieme sector.”

Een van de grote projecten die op stapel staan, is  een  fabriek voor de productie van koolstofarme waterstof en synthetische brandstoffen, die zal worden gebouwd in Grand-Quevilly in het arrondissement Rouen. Na ontwikkeling door het gespecialiseerde bedrijf Verso Energy zal deze fabriek vanaf 2029 meer dan 50.000 ton waterstof leveren, geproduceerd met behulp van waterelektrolyse, voor een bedrag  van ongeveer 500 miljoen euro. Er wordt tevens een  fabriek gebouwd voor de productie van synthetische brandstoffen met behulp van gerecycleerde CO2. De nieuwe fabriek zal 150 directe banen opleveren en bijdragen aan het koolstofvrij maken van de industriële locaties in het havengebied van Rouen. Het project zal dus bijdragen aan het koolstofvrij maken van de industriële locaties in het havengebied van Rouen en zal helpen te voldoen aan de grote vraag naar duurzame brandstof vanuit de luchtvaart- en maritieme industrie.

HAROPA PORT maakt ook deel uit van het consortium ECO2-Normandië, dat tot doel heeft een project uit te voeren voor het afvangen van koolstof voor hergebruik en ondergrondse opslag (CCUS). Dit consortium bestaat uit Air Liquide, LAT Nitrogen, Esso S.A.F, TotalEnergies en Yara International ASA. HAROPA PORT brengt zijn ervaring en expertise in haven- en logistieke activiteiten in. Uiteindelijk zal dit industriële partnerschap een vermindering van de CO2-uitstoot in de hele regio mogelijk maken tot 3 miljoen ton per jaar, het equivalent van de uitstoot van een bevolking van meer dan 600.000 mensen.

In 2023 zal de modal shift met één procent toenemen voor de binnenvaart en met 0,2 procent voor het spoorverkeer vanuit Le Havre. Dit heeft geleid tot de lancering van de rivierdienst Le Havre/Rouen/Longueuil-Sainte Marie/Gennevilliers/Le Havre die wordt geëxploiteerd door Fluviofeeder Marfret en Le Havre/Bonneuil-sur-Marne waarvoor de operator Hapag Lloyd is, die werkt via Greenmodal. Het treinverkeer heeft geprofiteerd van de start van een dienst Le Havre/Bordeaux-Bassens met Ferovergne (groep Combronde), een dienst Le Havre/Tours geëxploiteerd door Naviland Cargo, een dienst Le Havre/Clermont-Ferrand geëxploiteerd door Ferovergne (groep Combronde) en een dienst tussen Bonneuil-sur-Marne en Voutré met als exploitant Les Carrières de L’Ouest (groep Cinérites). Ook vermeldenswaard is een verdubbeling van de frequentie van de dienst van Delta Rail naar Chalon-sur-Saône.

Tot slot zet de Entente Axe Seine, een organisatie die bestaat uit het bestuur van Groot-Parijs, de stad Parijs, het stads- en arrondissementsbestuur van Rouen-Normandië en de stads- en arrondissementsfederatie van Le Havre Seine, haar doelstelling voort om een koolstofvrije rivierlogistiek te ontwikkelen. In dit kader heeft HAROPA PORT na een oproep tot het indienen van projectvoorstellen ULS geselecteerd. Dit bedrijf gaat een gezamenlijke oplossing ontwikkelen voor de stadslogistiek rivier/fiets in Parijs en Rouen.  

 Er zijn vier grote projecten gericht op het versterken van de multimodale dienstverlening van HAROPA PORT. Zo beginnen de voorbereidende werkzaamheden voor de verbetering van de riviertoegang tot Port 2000 in Parijs, plaatselijk bekend als het “kattenluik”, dit voorjaar. De aanleg van deze 2 km lange oever is bedoeld om het containerverkeer te ontwikkelen op basis van een beschermde toegang tot de rivier tussen de “oude” haven van Le Havre en Port 2000. De ingebruikname van het kanaal is gepland voor 2026. Het project zal het concurrentievermogen van HAROPA PORT helpen verbeteren, gebaseerd op een efficiënt, betrouwbaar en concurrerend aanbod van rivierdiensten. Het zal de milieu-impact van havenactiviteiten verminderen en tegelijkertijd de modal shift bevorderen. De toekomstige dijk zal toegevoegde waarde en werkgelegenheid bieden voor de betrokken gebieden. Voorts is er de start van de bouwwerkzaamheden voor PSMO (Port Seine-Métropole Ouest) in de regio Groot-Parijs.  PSMO, gelegen op de vlakte van Achères, is een multimodaal platformproject voor de bouwsector. Dit megaproject is gericht op het strategische doel om de havenfaciliteiten ten westen van Parijs weer in balans te brengen en de economische ontwikkeling van de regio Groot-Parijs en het departement Yvelines te ondersteunen. De begrote investering bedraagt 122 miljoen euro.

De zeecruiseactiviteit zette haar positieve trend verder. In totaal werden 459 373 passagiers via HAROPA PORT vervoerd, een stijging met 53 procent wat neerkomt op 182 cruiseschepen tegenover 171 in 2022, een stijging met 6,4 pocent. Deze groei zal zich waarschijnlijk voortzetten in 2024 dankzij de oprichting van de vereniging van openbaar belang “Le HAVRE Croisières” (GIP). Dit zal een impuls geven aan het kustontwikkelingsprogramma en de bouw van drie nieuwe terminals om de ontvangstmogelijkheden voor cruisepassagiers te verbeteren. Nogmaals met het oog op het koolstofvrij maken van de haven is HAROPA PORT begonnen met de aanleg van elektrische voedingsaansluitingen (walstroom) voor schepen op hun ligplaats in de haven van Le Havre. Alle dokken die door cruiseschepen worden gebruikt, zullen voorzien zijn van dergelijke aansluitingen om tegen 2026 havenaanlandingen met “nuluitstoot” te bevorderen, te beginnen met het Pierre Callet-dok, dat al in 2025 operationeel zal zijn. Parijs heeft zijn positie als wereldleider in riviertoerisme geconsolideerd, met meer dan 9,5 miljoen passagiers in 2022, wat een groei van 35 procent betekent en beter is dan voor de crisis.