tekst: door © Jan Schils

leidende foto: © Europees Parlement

Sterke EU-transportsector en gezonde economie waren haar speerpunten

Ze zat bijna zeven jaar voor de VVD in het Europees Parlement (EP) en
(citaat) “zette mij in voor alles wat vaart, vliegt en rijdt”. Ze deed dat
(volgens haar medewerkers maar ook volgens collega’s van andere partijen) op
“bevlogen” en “zeer deskundige” wijze. Indien nodig ging zij op zoek naar
compromissen zonder haar eigen overtuiging en onderhandelingsinzet (en die
van de liberale Europese fractie RENEW) uit het oog te verliezen of te
grabbel te gooien. Uit het verdere verloop van dit artikel zal blijken dat
we met meer te maken hebben dan met louter een transportexpert. “Ze zou
ongetwijfeld een prima minister of lid van de Europese Commissie zijn in een
van de specifieke vakgebieden die (direct of zijdelings) met economie te
maken hebben”, zo typeert een buitenlandse fractiegenoot in het EP haar.   

Wij doelen op Caroline Nagtegaal-van Doorn, voor wie de afgelopen week
gehouden Europese verkiezingen ook het einde betekenen van haar mandaat als
lid van het EP. Daar zette zij zich “met hart en ziel” in voor een sterke
Europese transportsector en een gezonde economie, die onder druk staan en
zelfs bedreigd worden door een grote oorlog op het Europese continent
(Oekraïne).

Veel aandacht voor binnenvaart

Nagtegaal besteedde tijdens haar periode als Europarlementariër veel aandacht aan de binnenvaart in Europa. Ze deed dat onder meer met haar initiatiefrapport “Richting een toekomstbestendige binnenvaart”. Nagtegaal Voor Nederland gaat het om een ontzettend belangrijke sector met. een verduurzamingsopgave. In het rapport lag de focus namelijk op de energietransitie. De sector bestaat uit MKB’ers, familiebedrijven en zelfstandigen, die letterlijk op hun pensioen varen. Daarom heb ik me hard gemaakt voor een laagdrempelig en toegankelijk Europees binnenvaartfonds,
zodat zij die groene business case rond kunnen krijgen. Het fonds is er helaas nog niet, maar ik ben wel blij met de erkenning van het idee door de Europese Commissie in haar binnenvaartprogramma NAIADES III.” 

Nagtegaal heeft het over dynamische en roerige jaren in de politiek en voor bedrijven in Nederland en Europa: ”De COVID-19-pandemie en Poetins invasie in Oekraïne hebben de wereldwijde economie en handel ontwricht. De Nederlandse transportsector vormde daarbij geen uitzondering. Lockdowns,
verstoringen in toeleveringsketens en hoge energie- en transportkosten gaven tijdelijk aanleiding tot een flinke daling van de vraag naar transportdiensten en logistieke problemen in onze zee- en op de luchthavens. Tijdens deze turbulente periode bleef transport een cruciale rol spelen in
de logistieke keten en hield de transportsector onze economie draaiende. Tegelijkertijd kwam er een hoop nieuwe wet- en regelgeving bij. Met name het grote Fit for 55-pakket binnen de Green Deal bevatte veel maatregelen om 55 procent CO2 reductie in 2030 te realiseren.”

Brandstof

Eén van die maatregelen, waarvoor Nagtegaal zich inspande,  is de EU-verordening betreffende alternatieve brandstoffeninfrastructuur (AFIR): “Daarin heb ik me als mede-onderhandelaar hardgemaakt voor de uitrol van meer laadpalen. Tegen 2030 zal om de 60 km een laadpaal langs de Europese snelwegen moeten staan. En om de 120 km een vulpunt voor waterstof. Dat is hard nodig,
aangezien mijn collega Jan Huitema wetgeving heeft gerealiseerd, waarbij vanaf 2035 nieuwe auto’s en bestelwagens emissievrij moeten zijn en zullen rijden op bijvoorbeeld elektriciteit of waterstof.”

AFIR gaat ook over infrastructuur voor alternatieve brandstoffen in zee-,
binnen- en op luchthavens, zoals walstroom en LNG-stations. Vooral voor die laatste brandstof, LNG, heeft Nagtegaal zich bijzonder ingezet. Ondanks hevig politiek verzet, is het mede door haar gelukt om de rol van deze transitiebrandstof te behouden voor de verdere verduurzaming van de
sector.

Ook de luchtvaart boekte vooruitgang naar richting groener vliegen. De verbruikte hoeveelheid brandstof is de afgelopen jaren al flink gedaald door steeds efficiëntere vliegtuigen, maar er is nog heel wat werk aan de winkel. Nagtegaal: “Daarom is er met Sustainable Aviation Fuels (SAF) een
biobrandstof-bijmengverplichting gekomen. Deze brandstof is (nog te) duur en door schaal te creëren moet de prijs dalen.

Nagtegaal: “Daarnaast heb ik wat de Europese Energiebelastingrichtlijn betreft gepleit voor een gelijk
speelveld voor duurzame energiebronnen en een Europese belastinguitzondering voor walstroom. Wat mij betreft zijn dat onmisbare bouwstenen die ons dichterbij een schonere en toekomstbestendige transportsector brengen.”

Nieuwe manieren van transport

De noodzaak aan nieuwe manieren van transport is volgens Nagtegaal groot.
Toenemende drukte op (spoor)wegen en luchthavens vraagt om alternatieven zoals de hyperloop. Zij verduidelijkt: “Dat is een transportsysteem, waarbij een wagon door magnetische krachten zweeft in een luchtdrukbuis. Binnen drie kwartier kun je van Rotterdam naar Parijs reizen! Ook voor goederentransport is dit een perfect en duurzaam alternatief. Ik ben dan ook blij dat de hyperloop
een verdiende plek heeft gekregen in het Europese infrastructuurbeleid (TEN-T).”

Chinese spionage

Nagtegaal wijst voorts op een zeer actueel probleem: de risico’s van Chinese
elektrische auto’s: “De export van Chinese elektrische auto’s naar de EU is
explosief gestegen. Deze worden onder kostprijs gedumpt op onze Europese
markt. Dit komt door de staatssteun die China verstrekt aan fabrikanten. Dat
leidt tot oneerlijke concurrentie. Na aandringen is er een anti-subsidieonderzoek vanuit de Europese Commissie gestart en binnenkort worden de resultaten daarvan verwacht. Daarnaast ligt met deze Chinese auto’s het risico van ongewenste spionage en sabotage op de loer. De moderne
auto is een computer op wielen met microfoons, camera’s en software. Kans op hacking
vanuit China is dus groot, ook omdat fabrikanten onderworpen zijn aan wetgeving die hen dwingt om data te delen met de Chinese inlichtingendienst. Europa lijkt zich onvoldoende bewust van deze veiligheidsrisico’s. Samen met mijn collega (cyber- en China-expert) Bart Groothuis hebben we deze zorgen veelvuldig geuit, maar bovenal ook aangegeven dat Europa zelf aan de bak moet om haar industrie te verstevigen en de concurrentie voor te blijven. Van meer eigen grondstoffen tot de eigen productie van batterijen.”

Overleg met havens

In verband met nieuwe wetgeving en het opstellen van parlementsrapporten heeft Nagtegaal de afgelopen jaren met veel mensen uit de wereld van havens, industrie, transport en logistiek gesproken en input opgehaald over hun uitdagingen: “Wat mij tijdens deze gesprekken het meeste opviel, is de
enorme hands-on mentaliteit in de sector en een heel sterk besef dat de energietransitie onvermijdelijk is. Men wil eraan bijdragen, maar kán het soms niet. Bijvoorbeeld omdat de kosten simpelweg te hoog zijn of de regels te complex. Daarom vind ik dat Brussel de komende jaren niet met nog meer
wetgeving moet komen, maar vooral de rol moet spelen van facilitator, als de compagnon die zij aan zij staat met de sector in de grote uitdagingen waar zij voor staan. Want dát is waar ik geloof dat Brussel van enorme meerwaarde kan zijn! Eén ding staat voor mij vast als een paal boven water: de sector zit boordevol motivatie en energie om te vernieuwen en te innoveren. Mijn oproep is dan ook: laat die energie niet verloren gaan en blijf met elkaar in gesprek!”

Streng voor EU-begoting en de ECB

Nagtegaal wijst erop dat zij op economisch gebied de afgelopen jaren stevig
heeft ingezet op een EU, die de financiële basis op orde heeft. Dat begint volgens haar ermee dat ieder land een sluitende begroting heeft en de staatsschuld niet te hoog laat oplopen. Daarvoor diende het Stabiliteits- en Groeipact (SGP), dat dit jaar op de schop is gegaan. Nagtegaal: “Voor mij
was het belangrijkste dat hier de juiste waarborgen werden ingebouwd, zodat schulden daadwerkelijk naar beneden gaan. Dat is gelukt! Ieder jaar moeten landen met een veel te hoge schuld deze met minimaal 1 procent van het bruto binnenlands product (bbp ) naar beneden brengen. Natuurlijk had dat van mij nog wel wat meer gemogen. Daarnaast moeten landen in ruil voor flexibiliteit
in de wetgeving ook fors hervormen, iets waar de VVD ook jaren op heeft gehamerd.”

Nagtegaal heeft ook de president van de Europese Centrale Bank (ECB), Christine Lagarde, doorlopend aan de tand gevoeld over de hoge inflatie: “Want dat hebben we allemaal gemerkt bij de kassa in de supermarkt. De renteverhogingen die de ECB uiteindelijk inzette, waren wat mij betreft “to little, to late”. Van mij had de bank doortastender mogen optreden.”

Geen vrouwenquotum

Het mandaat van Nagtegaal stond ook in het teken van het aantrekkelijker maken van banen in de financiële, transport- en industriesector: “Het aandeel werkzame vrouwen in deze sectoren kan en moet wat mij betreft echt omhoog, maar zónder vrouwenquotum. Dat heeft namelijk een positief effect op de huidige personeelstekorten en is goed voor meer diversiteit. Daarom heb ik ingezet op het wegnemen van obstakels en het in de spotlights zetten van rolmodellen. Dat heb ik gedaan door Female in Finance bijeenkomsten en een tweetal videoseries: ‘Ladies in Logistics’ en ‘Ladies in Industry’. Wie de series heeft gemist, kan ze terugkijken op mijn social media.”