door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

Foto van Dick Schoof: © Europese Unie

Het zijn van een staatsman hangt niet (alleen) af van het succes van een kabinet.
Maar Dick Schoof, zal, als de schrijvers van de geschiedenisboeken hun werk naar behoren doen” ooit herinnerd worden als een staatsman.

De viering van 80 jaar bevrijding en onze dodenherdenking werd op diverse moment ernstig verstoord door lieden die niet het minste aan historisch besef, laat staan over fatsoen en kennis van de geschiedenis hebben. Gelukkig hadden we in 1 geval Marco Kroon nog, als drager van de Militaire Willemsorde, die met moed, beleid en touw, het tuig eigenhandig aanpakte om de orde te herstellen.

Als we even terugkijken zie je een premier die zijn eigen emoties, zijn eigen verhaal over de moord
op zijn opa door de Duitse bezetter, op een aangrijpende manier vertelde en daarmee iets prijs gaf.

Wie Dick Schoof observerende zag en voelde zijn emotie, die hij met zijn gekende waardigheid
In een mooie vorm kon gieten. Zijn verhaal, zijn toespraak was aangrijpend, oprecht en was daarnaast een vooruitziende zet op het politieke schaakbord.

Wij zaten te kijken en te luisteren, en zonder onbeleefd of ongepast te zijn, zeiden we tegen elkaar, als we daar waren geweest zou hij op de meest oprechte en warme wijze een blijk van medeleven en waardering van ons hebben gehad. Maar hij gebruikte zijn persoonlijke verhaal voor het aanstippen van een groter verhaal, opdat 40-45 zich nimmer zal herhalen. Hij gebruikte zijn authenticiteit en zijn persoonlijk verhaal om zichzelf in zekere zin ondergeschikt te maken aan het doel dat hij dient. Dat is het eerste element dat van Dick Schoof een staatsman maakt.

Voor wie het zich nog weet te herinneren, ooit had Nederland de IDB, de Inlichtingendienst Buitenland, opererende vanaf het landgoed Maarheeze in Wassenaar. Het werd gerund door onder meer militairen en oud-militairen van het kaliber “we laten niet met ons sollen”.

Mensen die zich met hart en ziel, zelfs door het opgeven van alles wat hen lief is, zich inzetten voor de veiligheid van Nederland en haar partnerlanden.

De IDB bestaat niet meer, maar dat betekent niet dat er geen mensen zijn die alles (zullen) opgeven om Nederland en Europa veilig en stabiel te houden. Ze werken bij defensie, bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid, bij de politie en bij onze inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

Zo ook Dick Schoof, die we even, niet badinerend, maar met een kwinkslag Agent 0031 noemen.
Dick is de gewezen “Chef de Cuisine” bij de NCTV en de AIVD. Hij waakte en waakt nog steeds over de veiligheid van Nederland. Authentieke mensen, die vanwege hun authenticiteit vermengd met een stuk bovenmatige intelligentie waken en altijd “aan” staan.

Dick Schoof moet in hele gevaarlijke en instabiele tijden leiding geven aan een regering die bestaat uit een aantal partijen waarvan er een aantal niet het stempel “stabiel” verdienen.
Helaas een hoop persoonlijk gekrakeel. Nu wordt er wel, zoals het spreekwoord luidt, “op alle slakken zout gelegd”. Dick Schoof fungeert als politiek en partijloze loods in moeilijk bevaarbare politieke wateren. Ga er maar aanstaan. Onder dit gesternte heb je wel een minister-president nodig die boven de partijen staat of op zijn minst op afstand van de partijen functioneert. Dat maakt iemand al een staatsman.

Immers met een scherp oog moet Nederland binnen eigen land, binnen Europa en binnen de NAVO op koers blijven zonder brokken te maken. Dat vergt terughoudendheid en discretie, zowel nationaal, binnen Europa als internationaal.

Vooral geen politieke uitspraken doen die voor bijkomende zorgen, relletjes en polemieken kunnen zorgen. Geen angst bij de burger inboezemen voor eventueel onheil.

Maar wel proberen te zorgen dat vooral achter de schermen in rust gewerkt kan worden aan het veilig houden en zorgen voor mechanismen als het onverhoopt verkeerd loopt.

Het lastige in gevaarlijke en woelige tijden is dat je niet alles kunt communiceren, het staat haaks op onze taak om feiten te brengen, maar wij als journalisten moeten ook even de hand in eigen boezem steken.

Even een (eventueel fictief) voorbeeld: De Russische invasie in Oekraïne en de moordpartijen aldaar zijn verachtelijk en verwerpelijk! Feit. Maar daarmee is weer niet gezegd dat elke counter actie van Oekraïne getuigt van wijsheid. Dat zijn zaken die je achter gesloten deuren moet bespreken en vooralsnog niet met het publiek kunt delen om de door externe actoren gevoerde campagnes tot desinformatie niet extra voeding en draagvlak te geven.

Die voorzichtigheid zie je terug bij Dick Schoof op het internationale toneel. Hij bespreekt discreet, voert niet de boventoon, laat er zich ook niet toe verleiden, laat zich niet meeslepen in polemieken en met een politieke loopbaan is Dick Schoof al helemaal niet bezig. Dick Schoof leeft en acteert in het hier en nu.

Zijn Europese en internationale collega’s kunnen niet anders dan hem serieus nemen met zijn expertise als voormalig “Agent 0031”. Maar hij buit het noch voor de camera’s, noch achter de gesloten deuren uit en gaat er zeker niet prat op. Integendeel, op een bescheiden manier laveert hij op het internationale politieke toneel en dat blijft niet onopgemerkt.

In een wereld van schreeuwers en roeptoeteraars, die parasiteren op de waan van de dag moet het voor Dick Schoof, zo wij inschatten, het best wel eens knap irritant zijn om te moeten werken in middens of met mensen met een verstandelijke achterstand in relatie tot de realiteit in de wereld.

De irritatie loopt hij er wel uit als langeafstandsloper. Maar intussen vragen de andere staats- en regeringsleiders binnen en buiten het verband van de NAVO en de EU zich af of “Agent 0031” niet meer over hen weet dan omgekeerd. Verspeel nooit al je wisselgeld en zeker niet als je met Dick Schoof “dobbelt”.