Door Jan Schils

Brussel – De landbouwministers van de Europese Unie hebben gisteren (woensdag)
een akkoord bereikt over de belangrijkste onderdelen van het nieuwe
gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB) voor de periode 2023-2027. Daarin wordt
de inkomenssteun aan de boeren gekoppeld aan het nemen van nog strengere milieu-
en klimaatmaatregelen dan tot nu toe, de zogeheten eco-maatregelen.

De 27 EU-lidstaten moeten vanaf 1 januari 2023 20 procent van de
landbouwsubsidies reserveren voor deze bijzondere inspanningen van hun boeren op
het vlak van milieu en klimaat. Daarmee liggen ze op ramkoers met het Europees
Parlement (EP), waarvan de meerderheid 30 procent van de inkomenssteun naar de
boeren wil zien gaan, die kiezen voor de strengere eco-regelingen.

Een deel van “links” en “groen” in Straatsburg reageerde furieus op het akkoord
van de EU-ministers en van drie grote parlementsfracties (christendemocraten,
socialisten en liberalen).

De belangrijkste kritiek luidde, dat met het compromis van de landbouwministers
en het EP “de doelstellingen van de Green Deal van Von der Leyen en Timmermans
onderuit worden gehaald”. Ook milieu- en natuurorganisaties balen van het
compromis. Het Wereldnatuurfonds meende: “Belastinggeld blijft nog tot minstens
2027 naar vervuilende, geïndustrialiseerde landbouw gaan.” Dit laatste klopt
niet. Want de steun aan grote bedrijven zal sowieso worden geplafonneerd op
(waarschijnlijk) 100.000 euro per jaar.

”Druk”

Ook de Europese Commissie staat niet te juichen over het compromis van de
EU-landbouwministers. Zij moet de standpunten van de 27 landbouwministers en van
het EP met elkaar verzoenen en een definitief slotcompromis uitwerken. De
Commissie zit (onder druk van Timmermans) meer op de lijn van wat we in dit
geval extreem-links of donkerrood in het EP zouden kunnen noemen en van de
groenen, maar is kansloos als ze het compromis van de landbouwministers negeert.
Overleg tussen EP en deze ministers zal een gemeenschappelijk standpunt moeten
opleveren voor het slotcompromis. Nu al is zeker dat het duo Von der
Leyen-Timmermans de komende dagen en weken druk zal uitoefenen om het tij in hun
richting te keren.

De Europese Commissie had een voorstel op tafel gelegd voor meer vrijheid voor de
lidstaten om de EU- doelstellingen inzake milieu, klimaat en
bevoorradingszekerheid waar te kunnen maken. Daarvoor moeten de lidstaten
nationale strategische plannen op tafel leggen, die daarna door de Europese
Commissie worden beoordeeld. Landbouwers die de verschillende doelstellingen van
de nationale plannen behalen, kunnen op extra inkomenssteun rekenen.

Boeren die daarin niet slagen, krijgen minder steun. De Nederlandse minister van
landbouw Carola Schouten verduidelijkte nog dat de lidstaten zelf mogen kiezen
of ze met deze eco-regelingen biologische-, precisie- of boslandbouw willen
aanmoedigen.

Ze krijgen twee jaar de tijd om daarover te beslissen. Voor deze regeling werd
gekozen om te voorkomen dat de lidstaten niet plotseling een deel van hun
subsidies uit de EU-landbouwpot verliezen. De 27 lidstaten mogen ook zelf
regelingen treffen om jonge boeren te stimuleren en financieel te ondersteunen
voor innovatie-inspanningen of hun bedrijfsvoering. De lidstaten moeten ook 2
procent van de totale inkomenssteun aan jonge boeren besteden.

“Doodvonnis”

Het akkoord van de 27 EU- landbouwministers en het standpunt van de drie grote
fracties in het EP zijn (zoals hierboven reeds opgemerkt) een doorn in het oog
van milieu- en natuurorganisaties. Zij vinden ook dat die akkoorden in strijd
zijn met de klimaatverplichtingen die eerder in de Green Deal werden
overeengekomen. Uiteraard laat ook Greenpeace zich niet onbetuigd: “Dit is het
doodvonnis voor kleinere boerderijen en de natuur”.

Greenpeace meent, dat het Europese landbouwbeleid op deze manier blijft steken in
de naoorlogse opvatting dat we steeds meer moeten produceren, koste wat het
kost. Het Europees Parlement wil ons nu opnieuw jarenlang opsluiten in dat
destructieve model, terwijl wetenschappers waarschuwen dat het roer in de
landbouw volledig om moet als we de klimaatcrisis willen aanpakken en de natuur
willen beschermen.”

Dogma

In de periode 2023-2027 zal de EU 387 miljard euro uitgeven aan haar
landbouwbeleid. Dat is 30 procent van alle Europese uitgaven. Nooit was dat
percentage zo laag, ook al is dat budget groot. Maar het is absoluut
noodzakelijk om de landbouw- en dus ook de voedselproductie op peil te houden.
Daar zijn vrijwel alle experts het over eens. De behoefte aan voedsel zal
wereldwijd de komende jaren allen maar stijgen, zodat het Commissievoorstel om
30 procent van de Europese landbouwgronden in natuurgebied om te vormen klinkt
alsof het van een andere planeet afkomstig is. Helaas niet, het is een dogma
vanuit de 13^de (!) verdieping van het Berlaymontgebouw, het
hoofdkwartier van de Europese Commissie in Brussel, waar Ursula von der Leyen en
Frans Timmermans samen het dogma van de Green Deal uitbroedden waartegen elk
verzet als verraad tegenover de natuur wordt weggezet.