Europol opent kantoor in Tirana: Is Albanië rovershol of nette
kandidaat voor lidmaatschap EU?

door Koos van Houdt

De politie is je beste vriend. Als het goed is zijn de dienders daar, waar ook de
misdaad welig tiert. Is dat de reden dat de Europese politiedienst Europol,
gevestigd in Den Haag, vorige week trots aankondigde een bijkantoor te hebben
geopend in Tirana?

.

Tirana is de hoofdstad van Albanië. Het landje op de zuidelijke punt van de
Balkan staat bekend als voormalige communistische vazalstaat. Buitenlanders die
het land bezoeken hebben ook heel andere ervaringen. Je moet niet gek opkijken
als je soms moet rennen voor je leven. Na de val van het IJzeren Gordijn in 1989
is het land vooral bekend geworden als rovershol en crimineel centrum van
Europa. De slag rond Kosovo in 1999 had alles te maken met etnische spanningen
tussen de Serviërs en de Albanezen in de regio.
Maar nu leven we in een
andere tijd. Toch? Nou ja, het is niet voor niets dat Albanië is uitgekozen om
als eerste land op de Balkan een kantoor van Europol te kunnen openen. Maar het
is ook niet voor niets dat daarover zes jaar is onderhandeld. Zes jaar, terwijl
het op zichzelf een eenvoudige afspraak is.

Albanië heeft al een ‘nationale’ functionaris op het kantoor van Europol in Den
Haag. Maar die kan pas goed functioneren, wanneer er ook in het land zelf
voldoende draagvlak en organisatie is om goed samen te werken tegen de misdaad.
Maar ja, als de criminelen het voor het zeggen hebben in een land, is het
natuurlijk moeilijk toestemming te geven om de politie zo dichtbij te laten
komen. Albanië, met andere woorden, staat op een kruispunt. Dat blijkt niet
alleen uit het moeizaam uitwerken van een plan inzake meer samenwerking tussen
de politie van een land en de collega’s overal elders in Europa. Het blijkt ook
uit de moeizame wijze waarop, zelfs nog kort geleden, verkiezingen verlopen.
Recent bleek het nog moeilijk nieuwe gemeenteraden te verkiezen.
De
Europese Unie is niet bepaald een organisatie die het van het verleden moet
hebben. Sterker nog, een lidmaatschap voor Albanië zou heel goed kunnen leiden
tot een beter en gezonder lot voor het land. Maar zal het rovershol Albanië het
pikken dat de hele Europese Unie om de deur komt kijken om de lucratieve
praktijken van de misdaad om zeep te helpen?

Officieel probeert het land om lid te kunnen worden. Dat proces is al zover
gevorderd dat in oktober de Europese Raad een knoop zal moeten doorhakken. Wordt
Albanië officieel kandidaat-lid en gaat de Europese Unie met dat land verder
onderhandelen? De afgelopen maand bleek de onenigheid daarover in Brussel nog
groot. Nederland probeert met voldoende andere landen Albanië nog een poosje
buiten de deur te houden.
Maar er zit een andere kant aan het verhaal.
Jongeren in Albanië voelen zich meer verbonden met hun leeftijdgenoten elders in
Europa, dan met het eigen criminele verleden van hun ouders en grootouders. De
Europese Commissie heeft inmiddels de deur voor het land op een kier gezet.

.
Nog niet zo lang geleden ging Federica Mogherini niet alleen op bezoek
bij de regering, maar ook de universiteit van Tirana. Daar sprak ze de studenten
toe. Ze vertelde hen dat het uitwisselingsprogramma ‘Erasmus+’ voor Albanese
studenten openstaat. “Ik ben zelf van deze ‘Erasmus-generatie’, zei ze in haar
toespraak. Het leverde haar veel studentikoos applaus op.

.
In ieder geval is de uitwisseling van studenten een bouwsteen in de
Europese strategie om zoveel mogelijk de misdaad in Albanië te ondermijnen. Maar
de vestiging van een kantoor van Europol in Tirana bewijst, dat ook in Brussel
de problemen rond de georganiseerde misdaad in het land niet worden onderschat.