Eerlijk zijn naar de burger: Over verdragen en internationaal recht plus hoe oneerlijke politici sneller voor de strafrechter gebracht zouden kunnen worden.
door Peter-Vincent Schuld
Marcel Gelauff, hoofdredacteur van het NOS-journaal heeft opeens het licht
gezien. “We moeten uit onze ivoren toren komen” stelt Gelauff. Dat zeg ik al
jaren en ik eis van mijzelf en onze redactie dat we dat dan ook feitelijk doen.
In tegenstelling tot veel andere redacties is de journalistieke staf van Facts
Found juridisch behoorlijk onderlegd. Dat is ook juist waarom wij inhoudelijk
kritisch kunnen berichten en analyseren.
Veel mensen spreken over “soevereiniteit”, “de macht terug bij eigen land”. Maar
kan dat allemaal wel? Voor de gemiddelde burger zijn internationale verdragen en
bilaterale verdragen (verdragen tussen twee landen) of het Unierecht (Europees
recht) pure abacadabra . Het wordt de burgers vaak niet goed verteld en niet
goed uitgelegd. Vaak omdat veel politici maar ook journalisten het zelf niet
begrijpen. Hoe wil je het dan uitleggen aan de burger? Mission Impossible!
Waarom hebben internationale afspraken kracht van wet? Daarvoor moeten we terug
naar 23 mei 1969. Toen is met alle deelnemende landen afgesproken in het Weens
internationaal Verdrag inzake het Verdragenrecht ook wel de Vienna Convention on
the Law of Treaties genoemd, dat een internationaal verdrag voor gaat op het
nationaal recht.
Dan gaan we over naar de Europese Unie. Het Verdrag van Rome van 1957 dat
initieel ondertekend werd door zes Europese landen, voorzag in de oprichting van
de Europese Economische Gemeenschap. De afspraken die lidstaten maken vallen
onder het Unierecht. Dit Unierecht staat weer boven het nationaal recht maar is
ondergeschikt aan eventuele internationale verdragen. We zien in de praktijk
maar al te vaak dat politici inclusief bewindslieden maar wat uitkramen zonder
dat zij de Europese of internationale rechtsregels kennen. Door dit gekakel
wordt de burger op een verkeer spoor gezet en voorgelogen.
We kennen een internationale rechtsorde. Dat betekent dat er bindende afspraken
zijn gemaakt tussen landen, onder meer in VN-verband. Dit ter voorkoming dat het
nog een grotere chaos wordt dan het al is. Als een land zich niet aan deze
rechtsorde houdt en bijvoorbeeld chemische wapens maakt en gebruikt, dan is
ingrijpen onder voorwaarden gerechtvaardigd volgens het internationaal recht. De
toezichthouder in deze is de OPCW in Den Haag.
De internationale rechtsorde voorziet ook in afspraken, die we de “Conventie van
Geneve” noemen, zodat in geval van een oorlog er onder meer regels zijn over hoe
om te gaan met krijgsgevangenen en gewonde militairen van beide kanten.
Qua internationale handel is er een orgaan waar de meeste landen ter wereld lid
van zijn, de World Trade Organization, dat ook een rechtsprekend instituut kent.
Er zijn landen die, bijvoorbeeld net als in de Europese Unie, een gezamenlijke
munteenheid hebben zoals de CFA. Deze munteenheid wordt in westelijk Afrika
gebruikt en was vroeger gekoppeld aan de Franse frank, thans aan de euro. En,
nee, deze koppeling kost de Europese burger geen cent. Ook aan deze gezamenlijke
munteenheid liggen afspraken tussen landen aan ten grondslag.
Landen die zich buiten de internationale rechtsorde plaatsen en niet aanhoudend
overeenkomstig handelen worden schurkenstaten genoemd zoals Iran. Een simpel
territoriaal conflict zoals Spanje dat heeft met het Verenigd Koninkrijk, de
Spanjaarden maken aanspraken op Gibraltar, maakt een land niet direct tot een
schurkenstaat. Ondanks dat de rots bij de Vrede van Utrecht voor eeuwig aan het
Britse koninkrijk werd toegevoegd. Daarover later deze week een verhaal.
Maar ik weet het, het is weinig mensen gegeven om door een pandemonium van
“chaos-symfonieën” nog de juiste klanken op te nemen en de juridische klanken
die zijn weergegeven in afspraken tussen landen te begrijpen. Burgers
noch politici, journalisten noch rechters bleken in huidige barre
tijden deze capaciteiten met zich mee te dragen. Een nieuw dieptepunt waarin
“het gemiddelde” de maatstaf was. Een jaar waarin onafhankelijk denken en vragen
stellen bijna gelijk wordt gesteld aan een doodzonde.
Hoe moet de wet uitgelegd worden? Hoe moeten de gebeurtenissen op waarde
inschatten? Wat is de waarde van woorden die gesproken worden door politici aan
alle kanten van het politieke spectrum? Wat is de waarde van de interpretatie
die nationale rechters geven aan grondrechten en het geldend Europees en
internationaal recht?
Het afgelopen “corona-jaar” heeft zowat alles en iedereen aan geloofwaardigheid
ingeboet. Alle neuzen dienden dezelfde kant op te zijn gericht. Wie afwijkt
“ligt er uit”. Laat het “toevallig” zo zijn dat de grote historische denkers en
filosofen in hun eigen tijd vaak voor “zot” werden uitgemaakt en als
“gevaarlijk” werden bestempeld. Ook het denken over de samenleving is aan
evolutie onderhevig. De geschiedenis herhaalt zich vaak. Leren we van fouten die
we in het verleden gemaakt hebben? Ik vrees van niet. De Bijbel leerde ons al,
voor wie er waarde aan hecht, dat de mens ten gronde “slecht” is, ik voeg er op
persoonlijk titel aan toe dat de mens ten gronde zo dom is als een
wegwerprietje.
Dus laten we dit verhaal van feiten nog eens wat duidelijker maken
Het is te makkelijk om te eisen dat de “rijken” de rekening van deze crisis maar
moeten betalen. Het is te makkelijk om te zeggen: “We moeten maar uit de EU
stappen”. De holle frasen van links en van rechts beangstigen mij. Er is geen
politicus te vinden die een echt eerlijk verhaal vertelt. Dat kan ook niet.
Politiek is per definitie een “oneerlijk spel”, zeg maar “zeeslag met verborgen
magneten”. Afshin Elian, hoogleraar rechtsencyclopedie aan de Universiteit van
Leiden zei enkele weken geleden nog, kort samengevat, dat in de politiek geen
plaats is voor intellectueel verheven personen, immers je moet met elkaar in
politieke overeenstemming geraken. Dat is niet is dan kenmerkend is voor
intellectuelen. Zij kunnen beter het openbaar bestuur adviseren.
“We hebben onze soevereiniteit terug” zeggen de Britten, nu ze uit de Europese
Unie zijn gestapt. Klinkklare onzin. Geen enkel land bepaalt in haar eentje wat
ze wel of niet kunnen maken tenzij je te maken hebt met schurkenstaten zoals
Iran. Het internationaal (diplomatiek) verkeer tussen landen hangt af en hangt
samen van internationale verdragen en bilaterale verdragen. Dus bindende
afspraken met andere landen die kracht van wet hebben.
Groot-Brittannië mag dan wel uit de EU gestapt zijn, zij maakt nog steeds deel
uit van de Raad van Europa en heeft op deze grond het Europees Verdrag voor de
Rechten van de Mens te respecteren. inclusief bijbehorende rechtspraak. Zie de
uitspraak van de Britse rechtbank vandaag tegen Wikileaks-oprichter Assange die
uitlevering aan de VS niet toestaat. Alhoewel ik het vonnis nog niet volledig
gelezen heb, kan ik mij niet aan de indruk onttrekken dat de bepalingen in het
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mensen een nadrukkelijke rol hebben
gespeeld in de overwegingen van de rechtbank. Daarmee geeft de rechtbank te
kennen dat Groot-Brittannië nog steeds een Europees land is, met bijbehorende
waarden, ook al maakt het land voorlopig geen deel meer uit van de EU.
Groot-Brittannië is als handelsland lid van voornoemde World Trade Organization
en heeft zich onderworpen aan de regels inclusief rechtspraak. Groot-Brittannië
is lid van de International Maritime Organization en heeft zich derhalve
onderworpen aan de regels van deze organisatie inclusief rechtspraak etc. etc.
Bovendien, al is Groot-Brittannië uit de Europese Unie gestapt, voor wat betreft
de export naar de EU en wat betreft tal van andere thema’s worden er afspraken
gemaakt waar ook de Britten zich aan te houden hebben. Dan zijn er nog de Goede
Vrijdag Akkoorden die een eind maakten aan het jarenlange geweld in
Noord-Ierland.
Absolute soevereiniteit is zowel relatief als onbestaande. Van Volkerenbond
doorontwikkeld tot de Verenigde Naties, het Verenigd Koninkrijk is er ook lid
van en zal zich onder geen beding uit deze organisatie terugtrekken en zal dus
ook onderworpen blijven aan het internationaal recht en de daarbij behorende
rechtspraak.
De kern van nationale soevereiniteit zoals deze aan de burger gecommuniceerd
wordt is een leugen, een spook, een fantoom, een sprookje dat kan eindigen in
een nachtmerrie als het niet goed toegepast of uitgelegd wordt.
Voor wat betreft de thema’s waar de Europese Unie bevoegd is te handelen boven de
nationale lidstaten spreken we over Europese Soevereiniteit. Dat geldt
bijvoorbeeld voor handelsverdragen zoals deze zijn gemaakt met een land als
Vietnam en het overgrote deel van de Brexit-afspraken. Een akkoord wat overigens
wankelt en rammelt aan alle kanten. Haastige spoed is zelden goed
Doen we het in Europa met haar instituten als de Europese Raad ( de vergadering
van de Europese Staats- en regeringsleiders), het Europees Parlement en de
Europese Commissie allemaal goed? Nee natuurlijk niet.
De woede van veel burgers jegens de Europese instituties is begrijpelijk
en niet zelden zelfs terecht.
Net zoals de onvrede met de nationale politiek vaak een terechte grond kent.
Maar alle Europese regels waar de Britten zich tegen hebben gekeerd zijn wel met
instemming van de Britten tot stand gekomen. Dus reken niet de Europese
instituties er op af, maar uw eigen regering, want zo zit het eenvoudigweg in
elkaar. Zo is het juridisch geregeld. Ik kan er gewoon niks anders van maken. Is
een EU-lidstaat ergens mordicus tegen, dan heeft dat land een vetorecht. Wie
zijn rug recht houdt, trekt zijn veto niet in. Maar ook nationale regeringen
kunnen bestaan uit “slappe zakken”.
Veelal zijn het Britse ouderen die voor de Brexit hebben gestemd. De jongeren, de
aanstormende generatie, hebben er weinig of niks mee. Maar ja, het corona-virus
heeft aardig wat ouderen onder de groene zoden gelegd dan wel 1,5 uur in 800
graden Celsius gezet. Dat klinkt hard, maar het is wel een feit. Electoraal
gezien zou een Brexit naar alle waarschijnlijkheid vandaag de dag of over een
maand geen meerderheid behalen. Zoals ik de stemming nu in Londen en elders in
het Verenigd Koninkrijk kan peilen is het akkoord wat op kerstavond tot stand is
gekomen een tijdelijke fase. Binnen diverse Britse politieke families zoals de
Liberal Democrats, Labour en de Scottish National Party horen we nu al geluiden
die duiden op een volledige herinvoering van een douane-unie als de huidige
regering wordt vervangen en een nieuwe samenstelling krijgt.
In het verlengde daarvan wordt intern ook gesproken over een re-apply, dat
betekent een nieuwe procedure tot toetreding. Het wordt allemaal niet hardop
gezegd. Maar wij krijgen op de redactie van Facts Found regelmatig betrouwbare
informatie binnen die wij altijd de naam geven “Liefs uit Londen”.
Maar de Europese Unie moet wel beter haar best doen om te doen waar het
voor is opgezet, ten dienste staan van de Europese burger en de dienstbaarheid
van haar eigen organisaties. De Europese Commissie dient de dienstbaarheid van
de nationale regeringen af te dwingen zo nodig in rechte.
De Nederlandse “Toeslagenaffaire”, pure schendingen van de rechtsstaat door
ambtenaren en politici. Het zou een goede zaak zijn geweest, juist omdat de
grondbeginselen van de rechtsstaat zijn aangetast en die zijn Europees ook
vastgelegd, als we de betrokkenen voor een Europees Strafhof hadden kunnen dagen
met, indien schuldig bevonden, passende straffen.
Ambtelijke en politieke witteboordencriminaliteit mag niet ongestraft blijven.
Exposure middels een Europees Strafhof benadrukt in zo’n geval ook de ernst van
de feiten. Ja, het nagelt politici en andere ambtsbekleders aan de Europese
publieke schandpaal als zij zich misdragen hebben. Maar mag de benadeelde burger
ook eens genoegdoening ondervinden?
In feite betekent dat als bijvoorbeeld bestuurders, ambtsdragers of
instellingen dan wel bedrijven hebben gefraudeerd met Europees geld, zij voor
een Europese strafrechter moeten verschijnen. Nu wordt het dossier overgedragen
aan de lidstaat en haar gerechtelijke instanties. Dat is een beetje of een
slager zijn eigen vlees keurt. Dat is natuurlijk vragen om problemen. Neem de
Grieken als voorbeeld. Zij hebben tijdens de onderhandelingen en procedures die
vooraf gingen aan de invoering van de euro volop gefraudeerd met cijfers uit de
“nationale boekhouding” en daardoor de andere lidstaten voor het lapje gehouden.
Geen enkele Griekse bewindsman of andere verantwoordelijke heeft zich ooit
moeten verantwoorden voor een rechter. Een “nationale rechter” zou de schijn van
belangenverstrengeling met zich meebrengen. Een” internationaal” strafhof, in
dit geval een Europees strafhof zou een uitkomst zijn geweest.
Ook in deze corona-tijden is het handelen en de besluitvorming van veel
bewindslieden in vraag te stellen. Zijn er geen grondrechten geschonden in
Europa? Dit soort vragen worden rechtsvragen genoemd. Een onafhankelijk
Europees Openbaar Ministerie die op eigen initiatief in alle onafhankelijk een
onderzoek kan starten en een eigen Europees Strafhof garanderen een
onafhankelijke rechtspraak. Ik vrees in relatie tot de corona-crisis dat het bij
wijze van spreken dagvaardingen vanuit het “Europees Openbaar Ministerie” zou
hebben geregend.
Als je thans klachten hebt over het handelen van een lidstaat die naar uw mening
de Europese regels schendt kunt u een klacht indienen bij de Europese Commissie,
die qua werking volstrekt afhankelijk is van de medewerking van de lidstaten,
dus ook van uw regering. Strafprocedures worden omwille van politieke redenen
niet snel opgestart ondanks dat deze mechanismen in de Europese verdragen zijn
opgenomen. Minder nationaal en Europees gedonder begint dus bij een beter Europa
dat het durft voor de burger op te nemen.
Dan kun je optreden tegen de Spaanse minister van Volksgezondheid die in
strijd met alle Europese privacyregels proclameert dat mensen de zich niet laten
vaccineren opgenomen zouden moeten worden in een register en dat de data van
deze mensen gedeeld zou moeten worden met andere Europese lidstaten. Dit druist
recht tegen alle rechtsregels in.
Een Europees Openbaar Ministerie is inmiddels opgezet en maar het zou in dit
soort gevallen op eigen initiatief (ambtshalve) strafrechtelijke onderzoeken
kunnen starten in voornoemde gevallen. Dat zou ook mogelijk moeten zijn als een
Belgische of Nederlandse bewindsman of andere ambtsbekleder willens en wetens de
zaak besodemietert. Voor de rechter ermee. Want de betrokken bewindsman of
ambtsbekleder dient dan niet het openbaar belang maar een ander belang.
Nu komt het probleem. Je stelt je verkiesbaar, je wordt verkozen je haalt een
truc uit die tegen de rechtstaat ingaat en je kunt direct voor de strafrechter
komen. Hoeveel politici gaan dit bepleiten? Hoeveel politici gaan er mee akkoord
dat ze op “oneerlijk handelen” direct strafrechtelijk afgerekend kunnen worden
voor een Europees, dus onafhankelijk tribunaal? De burger wil het wel denk ik.
Nee, val niet de instituten aan, maar de mensen die “besturen” c.q. wanbestuur
plegen. Kijken hoeveel mensen zich dan nog verkiesbaar stellen.
Maar in het geval dat het Europees OM van mening zou zijn dat een betrokken
bewindspersoon willens en wetens het recht aan zijn laars heeft gelapt, moet het
Europees OM zo’n openbaar bestuurder voor de rechter kunnen dagen.
Maar daarvoor hebben we de nationale lidstaten weer nodig om tot een blijvend
samenwerkingsverband van een Europees Openbaar Ministerie, een Europese
ambtsrecherche en een Europees Strafhof te kunnen komen. We weten dat de meeste
nationale politici als de dood zijn voor zo’n strafrechtelijk mechanisme. Immers
als je de burger voorliegt kom je voor het hekje. Dus wie eerlijk is en niets
heeft te vrezen als nationale regeringsleider, zou beter zo’n initiatief kunnen
steunen, tenzij je bang bent dat je als premier, minister, ambtenaar, magistraat
of wat voor “fluitketel” dan ook de bak indraait. Politici en ambtsdragers
zullen dus niet happig zijn op zo’n instelling.
Voor de Nederlandse lezers onder ons. Lieve mensen, vergeet het Nexit-verhaal.
Laat het los. Ik begrijp u, maar u schiet uzelf in de voet en u bereikt het
tegenovergestelde van wat u wil bereiken, namelijk eerlijkheid, transparantie,
democratische werking en het stopzetten van verspilling van uw zuurverdiende
centjes die u weer aan de fiscus moest afstaan.
Politici zijn voor het hekje te brengen. Kijk maar naar het het Joegoslavië
Tribunaal of het International Criminal Court in Den Haag.
Maar als u geen
eerlijke en onafhankelijke rechtspraak eist, krijgt u hem ook niet toebedeeld.
Als we nooit op hadden gestaan voor vrouwenkiesrecht, dan waren de vrouwen nog
als politieke voetveeg gebruikt. Als we geen LHBT-rechten of dierenrechten
hadden afgedwongen dan zouden deze twee fundamentele zaken nog geen rol van
betekenis hebben gespeeld.
Als Nederland of België niet aan een onderhandelingstafel zit, hoe wilt u
dan dat uw belangen internationaal of Europees verdedigd worden.
Groot-Brittannië staat nu gewoon buiten spel. Het politieke schaakbord kent te
veel mogelijkheden om de Britten keer op keer schaakmat te zetten en daarmee de
Britse burger. Britse politici waren dus niet eerlijk naar de Britse kiezer.
Grondbeginsel dient altijd te zijn dat u de overheid of een bewindspersoon nooit
zomaar mag vertrouwen en dat er een automatisch mechanisme moet zijn die mensen
in deze setting, strafrechtelijk ter verantwoording kan roepen en dat er forse
straffen staan op liegen en de bevolking bedriegen.
Alles is recht. Alles, maar dan ook alles wat u doet zijn rechtshandelingen. Als
u een fiets leent of koopt van uw buurman is op deze handeling het recht van
toepassing, zelfs als u een snoepje koopt in de winkel, dat geldt ook voor
politieke rechtshandelingen.
Daarom neemt Facts Found u in 2021 mee naar de juridische realiteit en we
gaan u begrijpelijk uitleggen hoe Europa en de rest van het politieke speelveld
juridisch in elkaar steekt. Gewoon de waarheid, gewoon de feiten. We gaan u
meenemen naar het Europees Hof in Luxemburg , we gaan u daarover vertellen. We
gaan u meenemen naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in
Straatsburg, we gaan u meenemen naar het Internationaal Maritiem Hof in Hamburg.
Wij hebben u een feitelijk verhaal te vertellen. Wij zijn geen politici maar
journalisten die alles met een kritisch en juridisch oog , zeg maar met een
kattenoog, aanschouwen en daarover berichten.