De Avonddenkers over corona: Keert Duitsland terug naar de zwartste bladzijde uit haar geschiedenis?
door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos
Duitsland heeft een nieuwe regering onder leiding van Olaf Scholz
(sociaaldemocraat). Deze voormalige minister van financiën, wiens voor voormalig
ministerie zelf zo zwaar onder vuur kwam te liggen wegens een verdenking van
witwassen dat er een inval van de politie plaatsvond. Deze man, die leiding gaf
aan dat ministerie moet nu de Bondsrepubliek Duitsland gaan leiden.
Duitsland is verscheurd. Van alle Europese landen hebben onze oosterburen een van
de grootste tegenbewegingen die ageren tegen het rigide Duitse corona-beleid.
Maar het verzet is dieper en breder gedragen. Afgelopen weekend kwam de
tegenstanders weer massaal de straat op in Hamburg en Neurenberg.
De afgelopen week waren wij in Duitsland op reportage,eigenlijk voor een aantal
reportages over andere onderwerpen. Maar onwillekeurig kom je met mensen in
contact. Mensen willen hun verhaal kwijt en willen dat er naar ze geluisterd
wordt in een tijd waar het hebben van een mening, welke deze ook mag zijn, vaak
direct leidt tot conflicten.
Twee vormen van angst regeren. De angst om ten prooi te vallen aan corona en de
angst om vrijelijk voor je mening uit te komen. De repressie en de angst voor
repressie middels sociale uitsluiting of nog strengere controles door de
autoriteiten (Polizei en Ordnungsamt) zijn voelbaar. Wij komen normaal gezien
erg graag in Duitsland. Je kunt er rustig je werk doen. De rechtsstaat stond er
recht overeind. Het enige dat ons vaak verdrietig maakte was het negatieve
zelfbeeld dat veel Duitsers van zichzelf, hun bevolking en hun land hadden.
Feitelijk ingegeven door de zwarte bladzijde uit de Duitse geschiedenis. De
Duitsers sleepten en velen slepen deze bagage nog steeds als een vorm van
erfschuld of een erfzonde met zich mee.
Het is een hard feit dat er niet veel voor nodig is om een stabiele democratische
rechtsstaat binnen korte tijd om zeep te helpen. Als je een bevolking maar
voldoende angst aanpraat, een effectief repressief apparaat hebt om tegenwerking
en tegengeluiden te beknotten plus een goed werkende propagandamachine laat
werken dan kun je een bevolking binnen de kortste keren splijten en een land
destabiliseren.
Vliegende vogels en het Klein Orkest
“Vogelperspectief”. U
heeft vast wel eens van deze term gehoord. Als een vogel in vrijheid boven
situaties begeven zoals een vulkaanuitbarsting, een brand, mensenmenigten,
vijandelijkheden. Politie en defensie passen deze tactiek toe door middel van
helikopters en drones. “Zo vrij als een vogel”. Wij doen het voortdurend toe als
we een onderwerp beschouwen. . In alle vrijheid vliegen en observeren.”Alleen
de vogels vliegen vrij van West naar Oost-Berlijn”. Een citaat uit het
bekende liedje van het Klein Orkest. Nog een citaat uit dat
befaamde liedje: ¨”Wat is nu die heilstaat als je bang bent, voorzichtig
met je mening moet om gaan? Wat is nou die heilstaat? Zeg mij wat is die
waard wanneer iemand die afwijkt, voor gek wordt verklaard?”. Als we
hier tegenover de stigmatisering met het woord “wappies” zetten, hebben
we dan iets geleerd?
We keren verder terug naar 1982. De Keulse groep BAP scoort in de Europese
hitlijsten met het nummer “Kristallnaach, Keuls voor Kristallnacht. Refererend
aan de pogrom van 9 op 10 november 1938 waarbij de paramilitaire afdeling
Sturmabteilung van de nationaal-socialistische partij zich te buiten gaan aan
een orgie van geweld tegen Joodse mensen en hun eigendommen door geheel
Duitsland, Oostenrijk en Sudetenland (deel van Tsjechië). De popgroep keert zich
in haar nummer tegen enkele onderwerpen die destijds zorgden voor polarisering
van de Duitse samenleving op dat moment. “Nooit meer terug naar een tijd van
polarisatie, tweedeling en daaropvolgend geweld” was de boodschap van deze
groep.
Er doet zich in Duitsland, maar ook elders een apart fenomeen voor. De
scheidslijnen binnen de meningsvormen lopen niet meer via de klassieke patronen
van links en rechts. Binnen alle gelederen van de samenleving zijn er diverse
opvattingen te vinden. De scheidslijnen worden scherper, venijniger en leiden
tot breuken binnen vrienden, families en relaties. Tot op heden proberen de
machthebbers binnen het Europese politieke machthebbende establishment
opposanten nog steeds weg te zetten als extreemrechts en laag opgeleid. Een
bewuste tactiek om mensen tot sociaal uitschot te reduceren. Is dit niet je
reinste smaad, laster en haatzaaierij?
Objectief kan en mag worden vastgesteld dat de rigide maatregelen die thans
Europa en de rest van de wereld treffen, in ieder geval in Europa in de jaren
60, 70, 80 en 90 van de vorige eeuw nimmer op een parlementaire steun hadden
kunnen rekenen, met de geschiedenis van onderdrukking gedurende de Tweede
Wereldoorlog nog vers in het geheugen.Nee, een 1 op 1 vergelijking met de
Holocaust is nu niet aan de orde. Maar waken voor een verdere polarisatie en
destabilisatie is meer dan noodzakelijk. Er is opnieuw niet veel nodig om de
vlam in de pan te laten slaan.
Deze repressie is onder meer in Duitsland heel erg voelbaar met de zogenaamde 2G
maatregelen. Dit betekent dat je geen horecazaak, geen ¨niet essentiële winkel”,
geen hotel of openbaar vervoer meer binnenkomt als je geen bewijs hebt dat je
van corona bent genezen of vaccinaties hebt gehad. Mensen zonder vaccinaties,
al is dit zelfs met een medische reden zijn ook in Duitsland een paria “by the
rule of law” geworden.
Niet gevaccineerden worden in Duitsland feitelijk gedwongen tot het nemen van
vaccinaties. In tegenstelling tot wat veelal wordt verkondigd is dit geen strijd
tussen gevaccineerden en antivaxers. Zo wordt het wel geprofileerd en het heeft
er de schijn van dat het een afleidingsmanoeuvre is om de echte fundamentele
vragen niet te moeten te beantwoorden. In hoeverre mag een overheid zo ingrijpen
in het privéleven van burgers en hen het dagelijks leven bemoeilijken.
Inreizenden in de deelstaat Sleeswijk-Holstein, ongeacht of ze uit Duitsland
komen of elders moeten een sneltest ondergaan, anders kunnen ze niet in hotels
overnachten. De uitslag zou per email komen. Wij hadden na een uur genoeg van
deze toestand en zijn op de testlocatie in Travemünde onze uitslagen letterlijk
gaan opvorderen. Erg gelukkig waren ze er niet mee, maar ze moesten meewerken.
De dame hield vol de uitslagen al per email verzonden te hebben, maar tot op de
dag van vandaag, we hebben Duitsland allang weer verlaten, hebben wij nog steeds
niets ontvangen.
Het leven dat na de geboorte maar een x aantal dagen kent en het aftellen naar
het sterven bij het moment van het ter wereld komen begint. Het is niet voor
niets dat de Duitse samenleving zo’n grote tegenkanting kent, daar een fors
deel van de Duitse bevolking wel dat historisch besef heeft.
Noch in
Duitsland, noch in andere landen zijn regerende politici opgestaan die zich
onomwonden hebben uitgesproken tegen haatzaaierij tegen niet gevaccineerden.
Integendeel. Ja met 1 soort van uitzondering in de persoon van de Nederlandse
demissionair premier Rutte, die onomwonden stelde zich als liberaal niet te
willen keren tegen mensen die niet gevaccineerd zijn, dit in tegenstelling tot
demissionair minister Hugo de Jonge.
De woorden van de nieuwe Duitse bondskanselier Scholz luidden “Ik wil
bondskanselier zijn van alle Duitsers zowel de gevaccineerden als de niet
gevaccineerden”, maar wat is daarvan tot op heden terecht gekomen?
In Europa en de VS hebben veel lieden de mond vol over diversiteit en
inclusiviteit. Hoe hol en leeg zijn deze begrippen als je op dit thema niet
dezelfde mores er op nahoudt. In Europa hebben we een juridisch frameworks,
binnen de Grondwetten, binnen het EVRM en binnen het Europees Handvest die de
rechten van minderheden beschermen. Om de democratische rechtsstaat te bewaren
zullen niet gevaccineerden er zich bij neer
moeten leggen dat mensen zich willen en laten vaccineren. Alle
gevaccineerden zullen er zich bij neer moeten leggen dat er mensen zijn
die zich niet willen of kunnen laten vaccineren. Doen we dit niet, accepteren we
elkaars standpunten, niet dan staan geweld, rellen en Kristallnacht-achtige
toestanden bij ons op de deurmat zich te verdringen om te slaan.
Het is schandelijk om te zien hoe de diversiteits- en inclusiviteitsbeweging nu
in deze kwestie haar mond houdt. Wat ons betreft heeft deze beweging zich door
door deze “oorverdovende stilte” zich voor eens en altijd uit het
maatschappelijk debat geplaatst om hopelijk nooit meer terug te keren.
Het tot stand brengen van deze voornoemde tweedeling bij wet is zeker in
Duitsland een grote stap te ver gebleken. We worden geconfronteerd met een hoop
mensen in de Duitse straten en winkels die niet willen dat hun naam en
woonplaats bekend wordt gemaakt, zelfs niet geanonimiseerd.
Ze zijn massaal tegen het Duitse federale en vaak afwijkend en strengere
regionale coronabeleid en zijn laaiend dat hun vrijheid en die van andere
burgers zo ingeperkt worden. Enkelen vertellen ons dat zij naar eigen zeggen
coronapassen zonder inenting verworven hebben in het clandestiene circuit en
dat ze perfect functioneren. Winkeliers… de ene past de 2G regel wel toe, vaak
met tegenzin, maar uit angst voor torenhoge boetes, de ander vertikt het omwille
van principiële redenen.
Het zijn de Duitsers zelf die refereren aan het donkere verleden van hun land.
Het zij de Duitsers zelf die zich vragen stellen en worstelen met hun geweten.
Het zijn de Duitsers zelf die ongenadig hard uithalen naar de mensen die de
huidige corona-checksystemen bedacht hebben, deze uitvoeren en handhaven. Het
zijn de Duitsers zelf die vergelijkingen maken met de Tweede Wereldoorlog waarin
Duitsland de pertinente hoofdrol had.
Angst voor repressie en sociale uitsluiting is het steeds weerkerend antwoord.
Daar staan we dan als journalisten. Nu moet u als lezer op ons woord vertrouwen
dat wij naar waarheid opschrijven wat wij vernemen. Om die betrouwbaarheid te
waarborgen laten we ook een ander geluid horen.
We ontmoeten in de binnenstad van de Duitse plaats Paderborn een jonge vrouw die
ons aansprak omdat we beeld aan het maken waren. Ze is toneelspeelster verbonden
aan de stadsschouwburg en zus van een arts. In een straat waar het dragen van
een mondmasker verplicht is spreekt zij ons zonder masker aan. Als wij haar
vragen wat zij van de huidige maatregelen vindt zegt ze af te gaan op wat de
reguliere media en de overheid vertellen en op basis van die informatie, kan zij
zich vinden in de stringente maatregelen die er overal in Duitsland genomen
worden. Dit ondanks het feit dat zij nu al een hele tijd niet haar passie, het
spelen op de bühne, kan uitoefenen. De jonge vrouw straalt voor geen seconde ook
maar enige vorm van angst of venijn uit integendeel, eerder heel vrolijk,
liefdevol en zorgzaam. Op de vraag of zij zich diepere vragen stelt over
proportionaliteit, de aanpak in andere landen en kritische geluiden, stelt ze
dat ze zich daar niet in verdiept heeft. Het gegeven dat de Spaanse hoogste
rechterlijke instantie de lockdowns als ongrondwettig en onrechtmatig heeft
bestempeld is haar totaal niet bekend.
We zetten in ons hotel de Duitse televisie nog maar eens op. We zappen naar de
Duitse nieuwszender NTV. We schrikken van het feit dat de betrokken zender
vrijwel enkel bericht over de Duitse situatie en geen enkele aandacht besteed
aan realiteiten in andere landen, laat staan dat er kritische geluiden te horen
zijn. Is dit de Duitse journalistiek van 2021? Waar is de grondige Duitse
journalistiek gebleven die hoor, wederhoor en tegengeluid ook aan het woord
laat? We kopen wat kranten en zien hetzelfde beeld terug. Is dit het Europese
Duitsland?
Kerstmarkt Paderborn
In ons hotel in Paderborn worden we attent gemaakt op de kerstmarkt. We
gaan er maar eens een kijkje nemen. We belanden in een wat surrealistische en
Alfred Hitchcock-achtige situatie. De kerktoren van de Dom van Paderborn wordt
afwisselend in blauw en rood licht gezet. Vanuit de verte lijkt het al net of er
zich een stuk verderop een ernstig incident heeft afgespeeld waarbij een orkest
van blauwe zwaailichten een locatie duidt als “plaats delict”.
Dichterbij wordt de toegang tot de kerstmarkt beperkt tot de 2G plicht en het
dragen van een mondmasker. De toegang tot de kerstmarkten worden gekenmerkt
door ¨roadblocks” maar niet van het type dat islamitisch-terroristische
vrachtwagenchauffeurs zullen kunnen tegenhouden om op een kerstmarkt in te
rijden. Her en der staan politie en security.
Er heerst een wat nare bedrukkende sfeer. Het eerste zicht: Een wat oudere
politieman is met zijn collega heel ontspannen in gesprek met wat burgers. Zijn
houding valt het best omschrijven als “Ik ben al wat ouder, ik zit niet
zo ver van mijn pensioen, geen stress, rustig aan, niet escaleren als het niet
nodig is”. Deze politieman is een van de weinigen die een relaxte
indruk maakt. Geef deze agent een “bierchen” van ons.
Het zijn de bezoekers en de organisatoren van de stad die een sfeer met zich
meenemen die niet gezond is. Priemende ogen, mensen die elkaar in de gaten
houden. In een oogopslag zie ik een kind achter een vader wegduiken. Ze heeft
het meeste weg van een pop met staartjes in de haren en een gezicht waarvan je
niet weet of het nu boos, angstig of kwaadwillend is. Mensen wisselen weinig
woorden met elkaar. “Abstand bitte”. Het lijkt een kerstmarkt met zombies een
soort van statisch beeld van mensen waarin alleen de lichtjes aan en uit gaan,
de kermisattracties bewegen, waar alleen het getingel en gepingel van de
kerstklokjes en verwante klanken te horen zijn.
Een Glühweinkraampje zonder klanten, als er gecommuniceerd wordt is het
kort en schier onverstaanbaar door het verplichte gebruik van een mondmasker. Je
waant je in een psychedelische en psychologische thriller. Geen kerstgevoel,
wel onvriendelijkheid en afstandelijkheid. Onvriendelijkheid is misschien nog
wel zacht uitgedrukt. Bitsig, kort, lichtgeraakt. Het lijkt net of we in een
stil decor lopen waarin de acterende mensen zijn bevroren.
Anders omschrijven is niet mogelijk en zou echt afbreuk doen aan wat we
waarnemen. Alle inspanningen ten spijt is dit geen kerstmarkt te noemen eerder
een halloween-event waarbij het vermaak op een oude begraafplaats is neergezet.
Mensen hoeven zich niet meer angstaanjagend te verkleden, ook zonder
verkleedpartij is de adembenemende doodsheid nadrukkelijk aan de oppervlakte
duidelijk en intens waarneembaar.
De kerstbomen en de kerstlichtjes veranderen niets aan deze situatie. Net alsof
er op ieder moment een absoluut fatale inslag kan plaatsvinden waarbij de mensen
zich reeds hebben overgegeven aan het ultieme noodlot dat hen te wachten staat.
Is dit niet levend sterven of stervend leven? Verboden om plezier te maken en
onbezonnen te zijn? Leven en levendigheid verboden? Als dit het toekomstscenario
is voor de komende jaren dan zien we het somber in.
De volgende dag beeft een van uw redacteuren die mede dit stuk schreef naar
een supermarkt om voor onderweg het nodige in te slaan. We hebben een route
af te leggen naar het noorden van Duitsland alwaar we ons werk gaan
vervolgen.
NEIN HERR OBER SCHWEINHUND
Peter: Ik kom de Marktkauf supermarkt binnen lopen en zoek rustig naar de
afdeling waar men frisdranken verkoopt. Gewoon hoffelijk en vriendelijk naar
andere klanten. Uit respect voor de andere winkelbezoekers en het personeel
draag ik dat verplichte mondkapje, geen enkele andere reden. Ik heb corona gehad
aan het begin van de crisis. Als ik de verhalen hoor van anderen met
onderliggende kwalen die in het ziekenhuis of in het mortuarium terecht zijn
gekomen, dan denk ik bij mezelf, “enfin, met mijn onderliggende
gezondheidssituatie had ik allang 10 x dood, begraven of gecremeerd moeten
zijn.” Ik schrok ook niet toen mijn arts jaren terug vertelde dat ik COPD had en
dat ik nog maar een beperkte longfunctie had. Ach, kan er wel bij. No problem,
“Wir schaffen das”. Ik heb de mededeling ter informatie aangenomen en ik weet
dat mij geen oude dag of ouderdom gegeven zal zijn, zeker niet in combinatie met
de rest wat niet deugt in mijn lijf. Ik jank er niet over, heb er niet over
gejankt.
Ik heb de wereld rondgereisd, de dood ettelijke malen ontmoet en deze er weer
uitgetrapt. ik haal alles uit het leven, punt. Maar een leesbril en een
mondmasker gaan dus niet samen. Mijn glazen slaan aan en zonder bril kan ik niet
lezen. Dus ik draag het mondkapje niet over mijn neus en met mondkapje heb ik al
moeite om voldoende lucht te krijgen. Maar dat is mijn ding. Ik zeur er verder
niet over. Een magazijnmedewerker spreekt mij aan in de desbetreffende winkel en
beveelt mij mijn mondkapje over mijn neus te zetten. Ik antwoord dat hij mij
niks te bevelen heeft en als magazijnmedewerker en vakkenvuller de autoriteit
van een niksnut heeft en ten tweede dat ik niet kan ademen zonder dat mijn neus
vrij is. “Is niet ons of mijn probleem, antwoordde de magazijnier. “Of
mondkapje over uw neus of winkel verlaten en u kunt een boete krijgen, moet u
maar een bewijs bij u dragen dat u dat niet verplicht bent een mondmasker te
dragen”. Dat doet mij aan andere tijden denken en ik word furieus maar
blijf nog kalm. Ik antwoord: “Die boetes interesseren mij geen zak, ik laat het
voor de rechter komen”. Liever dat dan geen adem of ter plaatse in een
ziekenwagen en voor de rest kun je mijn kont kussen”. De magazijnier maakt
aanstalten om te gaan escaleren, waarop ik hem toe bits; “Je bent geen haar
beter dan je voorouders, niks geleerd, ik heb voor jou maar een enkele
mededeling: Nein Herr Ober Schweinhund“,
Peter: “Maar bedankt om je ware gezicht te tonen, hier ga ik over schrijven. Je
hebt de verkeerde voor je.” Andere supermarktbezoekers kijken de magazijnier
vanaf een afstand minachtend aan. Ik reken af aan de kassa en wordt geholpen
door een opeens uiterst vriendelijk meisje. De man van middelbare leeftijd die
het in zijn leven niet verder geschopt heeft als vakkenvuller laat ik
psychologisch vernederd achter. Hij een grote Schnauze? Die van mij is
veel groter als het nodig is. Als het nodig is, want het is helemaal niet leuk
om uit je slof te schieten. Duitsland anno 2021.
Frankfurt: We eten in een restaurant waar de eigenaars van Iraanse afkomst
blijken te zijn, zo ook het bedienend personeel. Ze walgen van de maatregelen en
voeren deze maar selectief uit. Gevlucht uit een land waar de vrijheid al
decennia nihil is. Ze voelen zich beschaamd bij de huidige situatie. Hun
restaurant is een oase van gastvrijheid en menselijke warmte. Wie goed oplet
ziet dat deze plek bezocht wordt door veel mensen uit het Midden-Oosten die de
vrijheid hebben omarmd, deze liefhebben en uitdragen. De alcohol vloeit er goed
maar genuttigd met verstand. Hier voelen we ons welkom, hier voelen we
naastenliefde in een koude kille wereld om ons heen.
Kort nadien ontvangen wij in de auto een appje van iemand uit de familiekring .
De tekst luidt: “Ik vind coronapas goede zaak en ondersteun verplichte
vaccinatie”, Get in line”. We weten het nu zeker, in menig ziek hoofd,
deed iemand zijn herintrede…. en we refereren aan de titel van de Duitse film
“Er ist wieder da”, de rest mag u zelf invullen.