door Peter-Vincent Schuld

De afgelopen weken brachten mij vaak een onheilspellend gevoel. Mijn gevoel
bedriegt me zelden en het baart me oprecht zorgen. Ik ben geen onheilsprofeet,
maar ik analyseer wel. Ik let op veranderingen in het gedrag en beschrijf ze.

Dagelijks houd ik de ontwikkelingen in Europa in de gaten, trek er op uit om zelf
waar te nemen en te observeren. Net zelden juist zonder camera omdat je wat
“anoniemer” en eenvoudiger onder de mensen kunt begeven zonder de aandacht op je
te vestigen. Alle tijd nemen om rustig te aanschouwen, te analyseren en te
observeren.

Hoe moet ik het allemaal symboliseren? De Europese samenleving is “op de
rem gezet”. Ik grijp terug naar een nieuwsbericht in de Duitse krant
Handelsblatt van enige weken geleden. Fabrikant van remmen voor voertuigen en
treinen Knorr ziet productie en afname van het aantal remsystemen drastisch
afnemen.

De samenleving op de rem, de economie op de rem en daardoor is er vraag naar
minder remmen. Meer paradoxaal kan ik het niet maken.

Het Nederlands televisieprogramma Nieuwsuur (NPO) had een aantal dagen terug een
interessante gast. Dokter Coutinho, voormalig directeur van het RIVM, het
instituut van de Nederlandse regering dat adviseert hoe de corona-crisis te
bestrijden. Waar huidig directeur Jaap van Dissel vlak af zegt “er is geen
wetenschappelijk bewijs dat mondkapjes bescherming bieden”, een moedige
stellingname, veegt zijn voorganger het denken van Van Dissel van tafel door min
of meer  te stellen dat je duidelijkheid moet brengen en mondkapjes overal te
verplichten.

De journalist bevraagt  zoals het een journalist betaamt Coutinho kritisch door
over het nut. Waarop Coutinho antwoordt “er is ook geen wetenschappelijk bewijs
dat de anderhalve-meter-afstand helpt, en toch houden we er ons aan”. “Zo is dat
wel vaker in het geval in “public health”.  De journalist vraagt niet door welke
zaken in de volksgezondheid nog meer zijn gebaseerd op aannames waarvoor elk
wetenschappelijk bewijs ontbreekt. Een gemiste kans.

,
Per saldo kun je geen andere conclusie trekken dat zowel de
anderhalve-meter-samenleving als wel het dragen van mondkapjes preventieve
maatregelen zijn waarvan het nut niet onomstotelijk is vastgesteld. Dan rijst
direct de vraag in hoeverre de overheid rechtmatig handelt met betrekking tot
het afkondigen van maatregelen, waar indien deze niet nageleefd worden, er fikse
boetes op staan.

Zijn de maatregelen dan niet afgekondigd op basis een een “medische”
geloofsovertuiging? Er volgt wel een financiële of vrijheidsbenemende
“vierendeling” (zoals elders in Europa), als de je dogma’s van de overheid niet
volgt.

Met andere woorden, de bevolking moet maar geloven, als ware het een
religie der maatregelen aanhangen onder dwang, de handhaving ervan ondergaan
zonder dat er ook maar een greintje wetenschappelijk bewijs is.

Zoals Montesquieu ons al leerde “religie” hoort niet thuis in het strafrecht”.

Mensen die gelovig zijn, en dat is hun grootste recht, baseren hun
overtuiging op de aanname dat waarin ze geloven feitelijk is. Dat is de kern van
het geloven. Daar is op zich niks mis mee. Echter het “opdringen” van andermans
religie op straffe van boetes is een zaak van een andere orde.

Ik kan niks anders concluderen dat een deel van de benaderingen in de
volksgezondheid gebaseerd zijn op een geloof, een aanname en daarmee in feite
een religie geworden is. Ook een Godsbeeld dat door een mens ervaren wordt vindt
plaats in een beleving zonder wetenschappelijk bewijs. De leefregels zijn door
de mens verzonnen.

Daar kan weer tegenin gebracht worden dat we de kwetsbare moeten beschermen en ja
we hebben te maken met een uiterst besmettelijk virus. Maar moet dat op deze
wijze?

Nederland was moedig om een zachte en flexibele lockdown door te voeren. Al had
ik er liever geen gezien zoals dat men in Zweden gedaan heeft. Zweden is
weliswaar bekritiseerd door allerlei personen, landen en instanties, maar de
aanpak door Zweden heeft niet geleid tot grote politieke verbolgenheid onder
andere lidstaten van  de Europese Unie waaraan zware politieke oordelen
kleefden.

Dat is een goede indicator om nog meer het stringente beleid in landen als
België, Frankrijk en Spanje kritisch te bekijken. Het compromis dat de
Nederlandse regering onder druk sloot tot het decentraliseren van de bevoegdheid
tot het afkondigen van een draagplicht van mondkapjes verhoudt zich slecht tot
art. 1 grondwet, waarin duidelijk staat dat mensen in gelijke gevallen gelijk
behandeld dienen te worden. Het percentage besmettingen doet hier in mijn ogen
niets aan af.

Over besmettingen gesproken: Wat mij opviel is dat er deze dagen gesproken wordt
over de stijgende hoeveelheden besmettingen, maar niet over het aantal mensen
met klachten of ziekenhuisopnames laat staan doden.

Ik heb een enorme waardering voor artsen en verpleegkundigen die in een aantal
gevallen ook hun leven gaven om dat van anderen de redden. In de infanterie van
de medische zorg vielen zware verliezen in deze crisis .

Maar omdat artsen aan de ene kant enorm goed en levensreddend werk verrichten,
waarvoor mijn diepste respect, kan het mantra tot het beschermen van de
volksgezondheid ook grenzen overschrijden met ernstige gevolgen.

Ik bekijk zaken vanuit Europees perspectief.

Tijd om weer de auto te pakken en te gaan observeren.

Afgelopen zaterdagavond. Ik begaf mij naar de Zuid-Valenciaanse stad Elche. De
temperaturen zijn tropisch. Mensen zitten op terrasjes in een buitenwijk wat te
eten en te drinken. Dat mag zonder mondkapje. Naar het toilet gaan of je even
verplaatsen dient te gebeuren met mondkapje.

Ettelijke keren rijdt de politie voorbij. Met extreem hoge temperaturen lopen
mensen met mondmaskers, iets wet medisch gezien, gelet op de verminderde toevoer
van zuurstof voor sommige mensen waaronder ouderen totaal onverantwoord is.  Je
ademt je eigen uitgeblazen afvalstoffen weer in.

Is het de angst voor de politie om een boete te krijgen? Is het de angst om
besmet te geraken en ten prooi te vallen? Op een of andere manier doorgrond ik
de motieven niet. Als ik er meerdere keren naar vraag krijg ik vaak een heel
onduidelijk en onsamenhangend antwoord en dat is niet echt typisch Spaans, maar
de mensen die ik spreek geven wel blijk van hun instemming dat wij als 
buitenlandse journalisten aanwezig zijn en dat we begaan zijn met hun lot.

Achter mij staat een politiewagen waarvan de balk op het dak met blauwe flitsers
op standlicht staat. Ik voel dat er iets niet klopt en ik zal mijn vinger er op
weten te leggen. Hier heerst een angst.
Persoonlijk haat ik die
mondkapjes, zowel vanuit juridisch als wel uit oog punt van persoonlijk
gezondheid, Hoe krijgt men een volk zover om zich totaal te onderwerpen? Het
antwoord is helder. Het communicatiebeleid vanuit de regering en via de
media-kanalen die zo manipulatief en dwingend ineen zit dat openlijk het
geringste “in vraag stellen”  mensen doet panikeren.

Hier klopt echt iets niet. Ik begeef me naar een klein plaatsje genaamd
Bigastro. Mijn tank is leeg aan het geraken en waar kun je nu in Spanje beter
een gesprek aanknopen dan bij een tankstation, in een land waarbij je bij 9 van
de 10 tankstations nog bediend wordt. Ik vraag de pompbediende naar zijn
ervaring met de mondmaskers, hij vindt het ondingen, maar ja “verplicht”. Als
hij niet toeziet dat klanten deze dragen wanneer ze het winkeltje betreden volgt
er een fikse boete in de duizenden euro’s. Ik dacht ik gooi het er op en vraag
hem of deze tijd hem niet doet denken aan de periode van dictator Franco.

“Het is zo omdat het gezegd is dat je het moet doen” en verder geen vragen
stellen is altijd het credo van een totalitair regime. Het enige dat de man hier
rechtstreeks op antwoord is dat hij in september een nieuwe lockdown verwacht.
Niet veel later hoor ik de zelfde verwachting uit de mond van een fruitteler in
Albatera. Een bericht dat ook door het Engelstalige “Euroweekly” in de wereld is
gebracht. Formeel is er geen enkele reden om aan te nemen dat de Spaanse
overheid dit met zekerheid van plan is. Uitkijken met dit soort berichten de
wereld in te helpen.

We rijden naar Albanilla, een dopje in het noorden van de autonome regio
Murcia. Op straat mensen met mondkapjes. Een groot Christusbeeld kijkt neer op
het dorpje . Ja Spanje is een katholiek land. Een land waar het geloof nog een
prominente rol speelt in de samenleving. Zou dat fenomeen een accelererende
factor zijn in aanleren van een dogma zonder wetenschappelijk bewijs?

Ik kan alleen maar hopen dat de Spanjaarden uit hun christelijk geloof kracht
putten om deze tijden te doorstaan. Ik zal het met mijn verstand moeten doen,
hetgeen mijn keuze is. Maar iets klopt er niet en toch ook weer wel… namelijk de
uitwerking van de herhaling van een boodschap.

Want ook veel wat u in irriterende reclames wordt aangeprezen is niet onderbouwd
door enig wetenschappelijk bewijs.