door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

Net zoals in veel landen in Europa is een substantieel deel van de bevolking de
vaak onbegrijpelijke corona-maatregelen meer dan beu. We staan bij een apotheek
in Albatera, een gemeente in de Valenciaanse Gemeenschap van waaruit wij de
corona-verslaggeving zijn aangevangen. Een goede plek om te luisteren en te
observeren. Ook in deze gemeente zijn er mensen ziek geworden en naar alle
waarschijnlijkheid overleden doch de bevolking vindt het wel welletjes. Ze
hebben genoeg van de politici en zijn de gesloten bars, restaurants en een
avondklok om 10 uur meer dan beu. Mensen die buiten bij de apotheek wachten op
hun toerbeurt om naar binnen te gaan vloeken en tieren richting het openbaar
bestuur van het land en de regionale regering van de Valenciaanse Gemeenschap,
die net zoals alle andere autonome regio’s een grote mate van zelfbestuur kent.

De maatregelen zijn per regio verschillend, ze veranderen om de haverklap en de
rechtszekerheid van de “Spaanse burger” is gewoon volstrekt ondergeschikt aan de
onderliggende verschillen tussen de autonome regio’s en dus is die
rechtszekerheid zoek. De alom gehoorde tirade  hier in Albatera, maar ook elders
in de regio’s Valencia en Murcia is dat de huidige situatie nog meer
onderdrukkend is dan gedurende het Franco-regime waar je nog kon gaan dansen en
uit eten gaan of gewoon een kop koffie pakken op een terrasje.

Burgers die geen legitieme reden hebben mogen niet naar een aangrenzende autonome
regio zoals de regio Murcia en vice versa. In de weekends zijn in de regio
Valencia alle grote steden met meer dan 50,000 inwoners van de buitenwereld
afgesloten gedurende weekendlockdodowns. Na komend weekend komt deze maatregel,
die op weinig of geen sympathie kon rekenen, te vervallen. Kop van Jut zijn de
Spaanse socialistische premier Sanchez en de Valenciaanse socialistische
regionale premier Puig. Bovendien botert het in de Spaanse nationale regering
die bestaat uit de socialisten en het extreemlinkse Podemos, ook al niet meer.

In de regio Galicië maakt de politiek het wel erg bont. De premier uit de
conservatieve regeringspartij Partido Popular, de partij is op nationaal niveau
in een ongekende corruptiezaak is verwikkeld presteerde het om een initiatiefwet
te presenteren die vaccinatie verplicht stelt op straffe van een boete
van maar liefst 600.000 euro. De premier zegt zeker van zijn zaak te
zijn en dit juridisch waterdicht aangenomen kan worden. Echter de Spaanse
nationale regering heeft reeds aangegeven dat er van een vaccinatieplicht geen
sprake kan zijn en beroept zich op het gegeven dat dit deel van de
volksgezondheid een nationale bevoegdheid is. De Spaanse linkse regering vergeet
alleen te vermelden dat verplichte vaccinatie verboden is op grond van het
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Europees Handvest. De
integriteit van het menselijk lichaam is ten gronde onaantastbaar. Maar politici
roepen en schreeuwen vaak maar wat. Feit is wel dat de bevolking hierdoor nog
meer angst voor repressie wordt aangepraat, want de gemiddelde burger is niet
bekwaam in de nationale en regionale rechtsleer, laat staan de internationale
rechtsleer. Het probleem is dat politici die onrechtmatig de bevolking in angst
zetten er in regel gewoon mee weg komen.

Zowel de oppositiepartij Partido Popular, alswel de regerende partijen zijnde de
socialisten maar ook het extreemlinkse Podemos Spanje zijn voorwerp afkeer. Al
heeft het extreemlinkse Podemos weer wat sympathie weten te winnen nadat zij
afgelopen week had gepleit voor het uit het strafrecht halen van
majesteitsschennis daarmee ingaande tegen een gerechtelijk verdict. In de
afgelopen week braken er in steden waaronder Girona, Barcelona, Lleida,
Tarragona, Valencia en Madrid rellen uit nadat een rechter de rapper Pablo Hasél
voor 9 maanden achter de tralies heeft gesmeten wegens majesteitsschennis en het
verheerlijken van geweld.  Hasél werd met veel machtsvertoon door de
oproerpolitie opgepakt in een gebarricadeerd pand om zijn straf te gaan
uitzitten. Kunstenaars, artiesten en journalisten keerden zich massaal tegen de
uitspraak van de rechter die ze een flagrante schending van de vrijheid van
meningsuiting achten.

Nu moet gezegd worden dat de voormalige koning van Spanje Juan Carlos die de wijk
heeft genomen naar Abu Dhabi en voorwerp is van onderzoek wegens het aannemen
van steekpenningen en belastingontduiking, in achting fiks is gedaald. De
jachtpartij op een olifant heeft hem echt de das omgedaan en op zo’n danige
manier dat troonopvolger Felipe openlijk afstand heeft genomen van zijn vader en
proactief afstand heeft gedaan van zijn wettelijk erfdeel. Echter Koning Felipe
betoonde zijn vader wel de eer tijdens de 40ste herdenking van 23F enkele dagen
terug.. 23F staat voor 23 Februari 1981, de dag waarop Guardia Civil kolonel
Antonio Tejero poogde een staatsgreep te plegen door het parlement (Congres) te
bezetten met gewapende medestanders om de destijds prille democratie om zeep te
helpen.

Toenmalig koning Juan Carlos gaf toen het bevel aan de Guardia Civil om terug
naar de kazernes te keren en Antonio Tejero verdween achter slot en grendel en
redde daarmee de democratie. Tejero is inmiddels weer vrij man met een strafblad
en stond deze week vanuit zijn appartementje kort de pers te woord. Ondanks dat
de Spanjaarden een bloedhekel hebben aan politici zijn ze zeer gehecht aan de
democratie, want die is heilig in dit land. Maar Spanje is een complex land.
Veel bezoekers van dit prachtig land zijn niet bekend met de interne
complexiteit en hun interesse blijft beperkt tot de costa’s waar ze gedurende
hun vakantie in al dan niet bezopen toestand verblijven. Spanje leeft voor een
aanzienlijk deel van het toerisme. Het sluiten van de horeca is voor zo’n land
dat van het verblijf van recreanten en toeristen afhankelijk is natuurlijk een
nekslag. De regio Valencia, met Benidorm, Torrevieja  en Alicante als
“speersteden” waar nogal wat buitenlandse overwinteraars op leeftijd verblijven
en waar het klimaat een grote aantrekkingskracht heeft heeft te maken maken met
de meest rigide lockdown van het Spaanse deel van van het Iberisch schiereiland.

In tegenstelling tot Nederland, zijn hier bijvoorbeeld op de Spaanse
televisiezender La Sexta (De Zesde)  en in sommige kranten heftige debatten
tussen voor en tegenstanders van de maatregelen en in tegenstelling tot de
stations die “regeringsgezind”, zijn deze debatten aan de orde van de dag.
Spanje kent gemiddeld een hogere nieuwsconsumptie dan bijvoorbeeld Nederland of
België waar men liever kijkt naar Temptation Island of “Help mijn man is een
Loeder”.

Het land heeft dus te maken met een altijd sluimerende instabiliteit die niet
zomaar gekeerd kan worden . Te pas en te onpas worden door de politiek
psychologische instrumenten uit de kast gehaald om het gedrag of denken van de
burgers te beïnvloeden. Helaas is ook hier de overheid niet altijd te
vertrouwen. In Spanje wordt nogal gegoocheld met de corona-cijfers en in een
komend verhaal gaan we u een pikante situatie vertellen.

De druk is inmiddels zover opgelopen dat de autonome regionale regering van
de Valenciaanse gemeenschap, kort na een aangekondigd hulppakket voor de horeca,
nu heeft afgekondigd om de horeca onder voorwaarden op komende maandag weer
deels open te gooien. Horeca-ondernemers waren met Puig en consorten in gesprek
en hebben hun eisen op tafel gelegd. Ze wilden openblijven tot het moment dat de
avondklok om 22.00 uur ingaat. Het is uiteindelijk 18.00 uur geworden met
maximaal 4 mensen op het terras aan een tafel. Winkels mogen vanaf maandag tot 8
uur openblijven in plaats van 18.00 uur.

De situatie is uitzonderlijk vreemd en wrang en surrealistisch. Oude
grenspalen die ooit de grens aan hebben gegeven tussen Murcia en Valencia liggen
ergens gedumpt in het buitengebied van Murcia. Thans zijn er grote groene borden
die aangeven dat je in een andere autonome regio komt. Wij bevinden ons even in
het dorpje La Murada, op Valenciaans grondgebied. We rijden een regionale weg op
richting het grondgebied van Murcia.

Het bekende groene bord “Regio Murcia” duikt op. Geen politie of guardia te zien.
Ter hoogte van het grensbord ligt een dood en aangereden konijntje op de weg.
Als het virus dan wellicht voor minder doden heeft gezorgd is dit konijntje ten
prooi gevallen aan de wielen van een auto vermoedelijk bij donkerte. Misschien
heeft de avondklok er ook wel voor gezorgd dat er minder konijnen zijn
doodgereden.

Wie zal het zeggen? Het lijkt aannemelijk, er liggen minder kadavers van
aangereden dieren langs de wegen dan in andere jaren. Toch breekt elke keer je
hart als je een levenloze kat of konijntje ziet liggen, Het doet ons even denken
aan de virusziekte myxomatose die een substantiële uitdunning teweeg brengt
onder de konijnenpopulatie.

Geen jaar lang voorpaginanieuws, ondanks dat het fysieke leed onder de konijnen
die getroffen worden verschrikkelijk is, en de dieren in hun eigen vel tergend
langzaam doodgaan. Dat terwijl een konijn in regel een hogere knuffelfactor
heeft dan een gemiddeld mens.

Als het zoveelste nieuwsbericht verschijnt over deze corona-hysterie beginnen wij
ook zoiets te krijgen van “het zal wel” en “hou op met deze angstzaaierij”. Ook
wij journalisten hebben een mening. Meehuilen met de wolven is er bij ons niet
bij zonder aan enige empathie in te boeten richting de getroffen mensen. Dan
hebben we het niet alleen over de mensen die ziek zijn geworden, zijn overleden
of die hun geliefden verloren hebben. Dan hebben we het ook  over de “secundaire
schade” zoals het psychisch welzijn waarbij je dan wel ditmaal geen
uitgaansverbod hebt, maar door middel van allerlei maatregelen mensen toch
indirect een ophokplicht geeft.

Jongeren treffen elkaar wel, al is het maar gedurende een afspraak bij de garage
om hun auto of motor aan een onderhoudsbeurt te onderwerpen. Alles voor “sociaal
contact” zoals we waarnemen in Elche in de autonome regio Valencia.

Ten westen van de stad Murcia rijden we zomaar een willekeurige weg in. Bij een
speelautomatenhal is het een drukte van belang. De mensen hebben volstrekt geen
zin meer in afstand houden, ze doen het ogenschijnlijk wel en ogenschijnlijk
niet. Vrees voor de hoge boetes die door de politie uitgeschreven worden? We
rijden nog westelijker een stukje de heuvels in die een buffer vormen met de
kuststreek.

Op een openbare plek waar men in de zomermaanden onder elkaar geniet van
barbecues zijn de openbare stenen banken en tafel nu bezet door eveneens
jongeren die in alle gezelligheid meegebracht eten nuttigen. Er lijkt geen angst
voor de politie, de sfeer is uiterst relaxed. Zou het niet zo kunnen zijn dat de
politie ook genoeg heeft van boeman spelen en dus een oogje dichtknijpt? We
achten het niet uitgesloten.

We zetten onze tocht verder en zoals aangekondigd in de media zijn er in
het midden van de regio Murcia 6 gemeenten waar je gewoon weer een hapje kunt
eten. Dat laten we ons geen twee keer zeggen. Een eenvoudige maar eerlijke
keuken langs een Spaanse regionale doorgaande weg dat gerund wordt door een
familie. Ook al zijn we “vreemden” voor hun, we worden gastvrij welkom geheten
en ook deze mensen stond het water aan de lippen en waren maar wat blij dat ze
de woensdag daarvoor open konden.

Hun zoon, een ventje van naar schatting een jaar of 6 loopt met een mondmasker,
maar vol trots dat hij mag helpen, de tafels schoon te maken. Aandoenlijk en
ergens herkennen we ons zelf in dit ventje terugkijkende of onze eigen
kinderjaren.  Even later loopt het ventje met veger en blik het terras schoon te
vegen. Opnieuw overkomt ons een gevoel van aandoenlijkheid. Het kan toch niet
gezond zijn dat kinderen de hele dag met zo’n verschrikkelijk mondmasker moeten
lopen?

We blijken niet de enigen die deze kritische vragen stellen. Tandartsen,
mondhygiënisten en reguliere artsen uiten ook al fikse kritiek op het verplicht
dragen van mondmaskers in de open lucht. De hele tijd je eigen adem terug
inademen met inbegrip van alle schadelijke stoffen is ook niet aan te bevelen.

We keren terug naar de autonome regio Valencia. Even stevig aanpoten voor dit
medium. Zoveel beeld gemaakt in het afgelopen jaar en ook nu weer, dat we een
achterstand hebben opgelopen in de verwerking. Het courante nieuws loopt gewoon
door. Rust is geboden maar niet gegeven.

Honger moet worden gestild. Dan maar even Chinees afhalen. Dat mag wel. De
stoelen op het terras zijn met kettingen vastgemaakt, en het hoofdraam is met
een metalen rolluik afgesloten. Enkel via de deur zie je dat je binnen kunt
bestellen om vervolgens buiten te wachten op je besteld “voer”. Een man drinkt
een kop koffie, een cortado, wat we beter kennen als een expresso. Het terras is
dicht maar je kunt wel wat te drinken scoren. De man vindt een hoekje van een
stoel in een hoekje van het terras, verdoken en wel om zijn koffietje te
nuttigen. Er ontstaat een gevoel van medelijden met de man en met de uitbaters
van het Chinees restaurant. Beiden zoeken ze de grens op van het “nieuwe
normaal”, of is dit het tijdelijke normaal?

De “pandemie” alhier inschattende en berekend komen we tot de conclusie “het
surrealistisch en absurdistisch abnormaal”.  Het leven zoals het nu is maar
zeker niet zal blijven. Wanneer een mens in zijn normaal sociaal gedrag te lang
wordt beperkt komt er heibel van. Een mens laat zich niet eeuwig beperken in
zijn of haar vrijheid en dat zal het openbaar bestuur ook moeten beseffen en
anders aan het verstand gebracht moeten worden, voor zover aanwezig.