door Peter-Vincent Schuld

Het is rond een uur of 11 in de morgen. Ik vertel u geen “fabeltje” maar gebeurde iets waarvan ik zelf toch wat verbaasd stond. Ik hoorde wat tikken tegen de ruit va mijn slaapkamer en ik hoor vervolgens wat aanhoudend getsjirp. Een alleraardigst vogeltje kijkt mijn slaapkamer binnen en God weet waarom het diertje mijn aandacht probeert te trekken. Wake up call voor een nieuwe nieuwsrijke dag?  Elf uur in de morgen, de gemiddelde tijd waarop uw redacteur opstaat en zich te goed doet aan de eerste twee blikjes Red Bull, koffie en zootje sigaretten. Wat is het laatste nieuws? Wat zijn de “follow ups” van gisteren en eergisteren?

Wat primair opviel is dat de berichtgeving vaak in zowel de nationale als de internationale media op cruciale punten tegenstrijdig is.

We houden het even beperkt met een enkel voorbeeld op een nieuwswebsite van een vooraanstaande Nederlandse zender. “De Europese Commissie zou nogal onzichtbaar zijn geweest bij aanvang van de Corona-crisis”.

De vraag dient zich direct aan of dat wel waar is, en als dit al “waar” zou zijn wie heeft de Europese Commissie dan “onzichtbaar” gemaakt? Is het de Europese Commissie zelf? Zijn het de lidstaten van de Europese Unie? Ligt het aan de verdragen die de Europese lidstaten met elkaar zijn overeengekomen? Ligt het aan de journalistiek? Heeft de media de Europese Commissie onvoldoende gevolgd of zijn veel media niet vertrouwd met de elementen van het “gemeenschapsrecht” zoals Europese afspraken en de Europese wetgeving heten. Het meest eerlijke antwoord is een combinatie van alle voornoemde factoren.

Gezondheidszorg en eerstelijns rampenbestrijding vormen tot op de dag van vandaag bevoegdheden van de lidstaten zelf en hebben de Europese Commissie. De lidstaten hebben de Europa slechts een beperkte rol gegeven om voor de burgers in de Europese Unie iets te kunnen betekenen.

Ja, Europa coördineerde en adviseerde de nationale gezondheidsautoriteiten en onderling werd er informatie en kennis uitgewisseld via het European Center for Disease Control. Ja, de Europese Commissie kwam tussen op het moment dat de lidstaten grens overschrijdend transport van elementaire behoeftes dreigden te hinderen. De Europese Commissie en de Europese Centrale Bank openden direct hun geldbeurzen.

Maar het ingrijpen werd altijd begrensd door de afspraken die de EU-lidstaten samen hebben gemaakt en die vastliggen in verdragen en wetten.

Wat is het kenmerk van een verdrag, of eenvoudiger gezegd een overeenkomst tussen de gezamenlijke lidstaten? Alles wat niet feitelijk overeen is gekomen maakt geen deel uit van de overeenkomst en dus staat het de Europese lidstaten vrij om zelf invulling te geven aan hun maatregelen die niet Europees zijn vastgelegd. Het is net zoals een contract dat u aangaat. Wat niet tot de overeenkomst behoort, maakt geen deel uit van de verplichtingen die de contractuele partijen ten opzichte van elkaar hebben.

Objectief kun je vaststellen dat de nieuwsconsument door diverse politieke partijen en hun aanhangers  op de uiterste flanken van het linker en rechter politieke spectrum glashard werd en wordt voorgelogen over de werking en de bestaande beperkingen van die werking van de Europese Unie.

Die nieuwsconsument is tegelijkertijd ook toerist, dagjes-uitstap-maker, goedkoop-benzine-tanker en particuliere auto-importeur van voertuigen die elders in Europa een stuk goedkoper zijn.

Als we naar het laatste onderwerp kijken doen de individuele lidstaten er alles aan om dit te bemoeilijken en fiscaal te belasten. Vrij verkeer van personen en goederen. Maar dat geldt opeens niet voor auto’s omwille van allerlei belastingregimes op de aanschaf en het in gebruik nemen van voertuigen. De burger wordt dan opeens geacht fiks in de buidel te tasten en een zeer bureaucratische weg te bewandelen van exportdocumenten. Interne markt? Gemak voor de burger? Vergeet het! Maar dat ligt niet aan Brussel, dat ligt aan uw eigen regering en uw parlement.

In de meeste mensen, zeker die afkomstig zijn uit de gezamenlijke “Nederlanden” van weleer (Nederland en Vlaanderen) schuilt een beetje een VOC-kapitein. Reizen, ontdekken en het liefst zonder te veel bureaucratische hindernissen.

Voor wie op “bescheiden schaal” wil ontdekken biedt Europa prachtige mogelijkheden. Maar de grenzen zijn dicht! De grenzen zijn dicht in een Europa waar 22 EU-lidstaten en 4 landen die geen lid zijn van de Europese Unie geen personencontrole zou zijn.

Hoe kan dat? Omdat het Schengen-verdrag een uitzonderingsclausule kent dat uitzonderlijke omstandigheden zoals de nationale veiligheid een lidstaat de bevoegdheid geeft om de grenzen voor een bepaalde duur te sluiten en grenscontroles in te voeren.

Veel mensen willen in de zomer op vakantie naar de zonnige bestemmingen binnen en buiten Europa. Laten we ons even beperken tot het op vakantie gaan binnen de Europese Unie. Gaan de stranden in Spanje er zo schier verlaten uitzien als in het late naseizoen?

Kunnen we nu wel of niet genieten van La douce France? De grenzen voor normaal verkeer lijken dicht te blijven tot minstens 15 juni.

De Grieken, Portugezen en Cyprioten hebben in ieder geval aan aangegeven dat ze hoe dan ook toeristen willen verwelkomen.

Wat met “social distancing” ? In België wordt het enige naturistenstrand in Bredene nu al opgeofferd om “sociale distantie” te kunnen bewerkstelligen en meer ruimte te creëren. Is dit wel in verhouding? 

Wie een beetje de gemiddelde naturistenstranden kent, weet dat hier sociale distantie redelijk gemeen goed is. Los van het feit dat er op deze stranden beter met de natuur en afval wordt omgesprongen dan op de reguliere stranden. Gaan andere landen dit voorbeeld volgen? Nu verplaatsen al veel Belgen zich naar Nederland en Frankrijk omdat België op alle mogelijke manieren naturisme bemoeilijkt. Maar kunnen de Belgen weldra wel naar Nederland, Frankrijk of verder reizen? Gaan
Frankrijk en Nederland de naturistenlocaties ook beperken ten faveure
van “sociale distantie? Krijgen tijdelijke maatregelen geen definitief
karakter in een verpreutsende samenleving? Deze ontwikkelingen worden
met argusogen gevolgd door belanghebbenden en mensenrechtenorganisaties.

De mens staat centraal in alle vraagstukken rond het corona-virus. De bijna onmogelijke opgave om de mens, u als burger te beschermen tegen dit agressief virus en aan de andere kant de fundamentele vrijheden van een mens, u als burger te blijven waarborgen en te handhaven.

Zijn de remedies en de vrijheidsbeperkende maatregelen niet erger dan de kwaal? Is het ethisch wel gerechtvaardigd om verwanten en geliefden, zelfs in hun laatste levensfase van elkaar gescheiden te houden?

Betreedt de overheid hier niet een pad welke ze nooit had mogen betreden? Had boven de door veel overheden bewandelde restrictie-paden niet het bord moeten staan “Verboden Toegang voor onbevoegden?” In hoeverre mag de overheid zich zo ingrijpend mengen in het privé-leven van mensen. Een Cypriotische man die 45 dagen celstraf kreeg omdat hij naar zijn eigen geliefde  begaf met wie hij de woning deelde en net de avondklok overschreed. Een zaak die op het eiland in de Middellandse Zee veel ophef veroorzaakte. Uiteindelijk is de man op last van de Cypriotische president vrijgelaten. Waar is de proportionaliteit, de redelijkheid en de billijkheid?

Hier stellen zich fundamentele vragen over de repressieve rol van de overheid en haar wetsdienaren onder crisisomstandigheden.
Hier dienen zich nog meer vragen aan. Wat heeft een lockdown met inbegrip van het “ophokken” van mensen voor effect op de psychische gezondheid van mensen. Wat met mensen die al in relatieve of zelfs in absolute eenzaamheid verkeren? Geen afleiding. In veel landen een vorm van huisarrest zonder ook maar een enkel strafbaar feit te hebben gepleegd.

In tijden van crisis zijn afleiding en entertainment  hard nodig om de “moraal” van het bevolking hoog te houden. Maar ja, veel bioscopen, horecagelegenheden an andere vormen van vertier houden de deuren dicht. Bioscopen willen weer open, maar hoe?

De Belgische minister van volksgezondheid Maggie de Block die de bevolking toespreekt met de woorden “misschien krijgen we ons normale leven wel nooit meer terug”. Uit tal van reacties op sociale media krijgt De Block het voor haar kiezen. “Ze geef geen hoop maar wanhoop” valt te lezen in een reactie op Facebook. Die wanhoop is stevig in de aders van de bevolking gaan zitten. Particulieren. en ondernemingen die aan de grond zitten.

Advocaat Marc Poelman van het kantoor Gerritse en Poelman uit Tilburg verwacht een aanzienlijk aantal echtscheidingen doordat koppels 24 uur per dag “op elkaars lip” zaten.

Alles is ontregeld. Waar psychisch lijden of uitzichtloze situaties ontstaan, zijn er ook wanhoopsdaden die volgen.Wat is het aantal mensen dat zich van het leven heeft beroofd? Wat is het aantal mensen dat in onaanvaardbare eenzaamheid of in psychische nood terecht zijn gekomen en was daarvoor wel een afdoende vangnet? Is daar sowieso wel over nagedacht?

De eerlijkheid gebiedt dat we tot op heden hebben daar geen goed zicht op kunnen krijgen.

Mensen in “isolatie” houden, hen vervreemden van hun naasten is een zeer riskante aanpak uit hoofde van de Europese overheden die een lockdown doorvoerden. Natuurlijk moet je maatregelen nemen. De wijze waarop Nederland maar ook bijvoorbeeld Zweden die namen, ook al verschilden de maatregelen zijn toch van de intelligentere soort.

In de zuidelijke landen leeft men sowieso meer buiten vanwege de over het algemeen aangenamere temperatuur. Maar Spanje en Portugal kenden beide dictaturen en zijn niet gediend van rigide maatregelen, waarmee in Spanje dan meteen het hoge aantal boetes die uitgeschreven zijn doet verklaren.

België wordt later nog eens uitgebreid besproken. Wat dit land er van heeft gebrouwd voor haar bevolking is mensonterend in mijn ogen en kan niet zonder harde juridische consequenties blijven voor dit land. De Belgische regering dient de rekening voor haar wanbestuur gepresenteerd te krijgen. Het rigide beleid voor de Belgen heeft niet geleid tot een substantieel minder aantal overledenen dan bijvoorbeeld in Nederland. Bovendien zijn er zeer grote vraagtekens te zetten bij de tellingen van de fatale Corona-slachtoffers. Als wij ter redactie al wetenschap hebben van minimaal 1 foutief vastgestelde doodsoorzaak, die we op een dienblaadje aangereikt kregen, dan doet erger vermoeden.

Het is duidelijk. Linksom of rechtsom zal het leven en dus ook het toerisme en de vrije tijdsbesteding weer op gang moeten komen. Zeker met de zomermaanden voor de deur. Terwijl de ene Europese Commissaris hoon en afkeer genereert, kan in theorie een andere Europese Commissaris juist weer heel geliefd zijn. Ondanks tegensprekelijke verklaringen van Europees Commissaris Margarethe Verstager, leeft bij Verstager wel het grondidee dat consumenten die vliegtickets geboekt hebben gewoon hun geld moeten terugkrijgen in plaats van vouchers. Dit tot woede van de reisorganisaties en luchtvaartmaatschappijen. Verstager denkt dus in het belang van de individuele consument. Brussel denkt nooit aan de burgers? Weer een onwaarheid doorprikt.

Maar ja, dan hebben ook ook weer het sociaal verdriet omdat reisorganisatie TUI 8000 banen moet schrappen.

Wie goed door de regels leest van de verklaringen van de Europese Commissie neemt waar dat de Europese Commissie eigenlijk vindt dat de grenzen we lang genoeg dicht zijn geweest. De Europese Commissie is nooit een voorstander geweest om deze pandemie via de binnengrenzen van de lidstaten te bestrijden. Maar ja, de Europese Commissie is grotendeels met handen en voeten gebonden omdat de lidstaten nooit de gezondheidszorg of de rampenbestrijding naar een Europees niveau wilden trekken zoals gezegd

Nu blijkt het landsbelang van de lidstaten en de belangen van hun burgers nimmer te zijn gediend geweest met alleen maar willen denken op “nationaal niveau”. Niet Brussel, maar uiteindelijk hebben de opeenvolgende regeringen van veel lidstaten er voor gezorgd dat het dagelijks leven grotendeels ontwricht is geworden. Willen de evenwichtige en onafhankelijke denkers nu opstaan?