door © Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

Leidende foto: © Peter-Vincent Schuld

Een kasteel op een berg, met uitzicht op de hoofdstad Vaduz. Waar zijn we?

Zowel wij als het dwergstaatje zijn geklemd tussen Oostenrijk en Zwitserland  en het heet Vorstendom Liechtenstein. Een parlementaire democratie waar de regerende vorst een kabinet en het parlement naar huis kan sturen en een vetorecht heeft als het aankomt op de benoemingen van onder meer rechters.

Het is een apart landje op het Europees continent dat aan de ene kant heel erg aanleunt tegen het neutrale Zwitserland en de Zwitserse franc als munteenheid kent en aan de andere kant ook steeds meer aanleunt tegen de Europese Unie. De dynamiek van het Europese continent zorgt ervoor dat landen politiek in beweging blijven en vaak toch de beste opties kiezen in een politieke realiteit waarvan je nooit weet hoe deze volgend jaar zal zijn.

Zoals gezegd, het land is geen lid van de Europese Unie maar wel van de Europese Economische Ruimte, wat in feite een overeenkomst is tussen de Europese Unie en de landen van de Europese Vrijhandelsassociatie EVA, beter gekend als EFTA met een eigen rechtsprekend instituut in Luxemburg. Tot de landen van de EER behoren alle landen van de EFTA (Noorwegen, IJsland, Zwitserland en  Liechtenstein), maar Zwitserland is weer een uitzondering en is geen lid van die EER.

Concreet betekent  dit dat mensen met een Liechtensteins paspoort gewoon bij de paspoortcontrole op  bijvoorbeeld luchthavens  in de lijn van EU-ingezetenen kunnen gaan staan.

Maar als er één voorbeeld is dat oostelijk Europa geschiedkundig gezien een integraal onderdeel is van de leefruimte waarin wij ons vrijelijk moeten kunnen bewegen, dan is het Liechtenstein wel.

De stichter van het hedendaags Liechtenstein kwam uit Moravië, dat naast Tsjechisch Silezië en Bohemen, één van de drie landen was die tegenwoordig het land Tsjechië vormen. Johan Adam Andreas von Liechtenstein. In 1699 kocht hij de Heerlijkheid Schellenberg en het Graafschap Vaduz. De twee werden samengevoegd en zo ontstond de voorloper van het hedendaagse Liechtenstein. De interacties tussen graafschappen, heerlijkheden, vorstendommen en hertogdommen was veel flexibeler in vergane tijden wat voor en nadelen met zich meebracht.

Geen enkel tijdperk was of is het perfecte tijdperk zoals er ook geen perfecte samenleving kan bestaan. Ook in die tijd had je unificaties en verbonden van landen en vorstendommen. Maar de tijd waarin we nu leven is veel complexer en op onderdelen waanzinniger in de negatieve zin van het woord.

Maar zoals vroeger eeuwen is er altijd een zekere hang geweest naar versterkte samenwerking. Ook de kleine vorstendommen en koninkrijken moesten allianties sluiten. In principe is er op de dag van vandaag niks nieuws onder de zon, behalve dat bijna niemand zich bewust is van de oorzakelijke elementen uit de geschiedenis.

In Brussel vinden we een oude eikenhouten deur.  Naast de gietijzeren brievenbus bevindt zich een bord in goudkleurig messing uitgevoerd met zowel in het Frans als het Nederlands gegraveerd “Vorstendom Liechtenstein, Ambassade en Missie” Hier bevindt zich het diplomatieke hart van Liechtenstein in België en het Europese circus. Want naast de functie van ambassade heeft de Missie ook de status van permanente diplomatieke vertegenwoordiging bij de Europese Unie en de European Free Trade Association.

Geen overbodige luxe daar ook Liechtenstein belangen heeft die moet verdedigen. De feitelijke opheffing van het bankgeheim was en is een aderlating voor Liechtenstein. De financiële sector is nog steeds stevig aanwezig, maar de de socialistische hegemonie aan het begin van deze eeuw heeft aan de oude en het vertrouwde bankgeheim wel een einde gesteld.

Met fameuze banken als de LGT Bank en de VP Bank en tal van andere private bankers is er stevig kapitaal gestald op Liechtensteinse banken.

De vraag dient zich aan of er moreel iets mis is om te proberen aan de grijpgrage handen van de fiscus te ontkomen? Is het opheffen van het bankgeheim cq bronbelasting niet een  een te grote ingreep in het persoonlijk leven van mensen? Socialistisch Europa in het jaar 2000 vond van wel ondanks het felle verzet van de toenmalige premier van Luxemburg en de latere voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker.

Aan de andere kant zien we ook de stromen van crimineel geld en gelden die bedoeld zijn voor terrorisme. Daar moet je zeker de vinger en de hand op kunnen leggen.

Over terrorisme gesproken. Liechtenstein kan zich als dwergstaat nooit zelfstandig weren tegen agressie en terrorisme. Daarom is er in 2019 een deal gekomen tussen de Europese Unie en Liechtenstein, waarbij Liechtenstein een beroep kan doen op politionele en forensische bijstand bij zware criminaliteit en terrorisme en zulks binnen een permanente overeenkomst.

Soms denken we wel dat we het allemaal alleen kunnen binnen de grenzen van de natiestaat, maar het tegendeel is waar. De politieke condities waaronder we samenwerken dient u als kiezer te bepalen, en daar kan echt nog wel wat aan verbeterd worden.