door Koos van Houdt

De Groninger Internet Courant had voor zover ik weet, de primeur. Het
familiebedrijf Holthausen in Hoogezand gaat samen met de Amerikaanse collega’s
van HYZON vrachtauto’s maken, die kunnen rijden op waterstof. De collega’s van
RTV Noord sloten zich maandagavond aan door vader en zoon Carl en Max Holthausen
te interviewen. Andere media, vooral buiten Groningen, waren nog niet zo snel.
De aardbeving van dinsdag in Loppersum trok de aandacht ook snel weer weg van
dit nieuws.

Toch is dit groot nieuws voor journalisten die vooral vanuit Europees perspectief
werken, vertellen en uitleggen. Vorige week woensdag presenteerde Frans
Timmermans, in de nu zittende Europese Commissie verantwoordelijk voor de
zogenaamde European Green Deal, zijn toekomstvisie op de toepassing van
waterstof. Dat was mooi, maar die Green Deal heeft vooral de trekken van een
blauwdruk tot 2050 waarvan we ons nog maar moeten afvragen, of die ooit
werkelijkheid worden. Vooral een hoop goede bedoelingen op weg naar een
zogenaamde klimaatneutrale Europese Unie over dertig jaar. Wie dat op die manier
doet, kijkt vooral in een glazen bol. Als journalisten beschikken we niet over
dergelijk materiaal.

Het verhaal over schone waterstof biedt best perspectief. Maar het leek vorige
week vooral theorie. Wie zich de scheikundelessen op het voortgezet onderwijs
herinnerde, kon de beleidsvoorstellen van Timmermans en een paar maanden geleden
ook van de Nederlandse minister Wiebes (economische zaken) wel volgen. Maar toch
met een slag om de arm. Eerst zien en dan pas geloven.

Tot zondagavond had ik nog nooit gehoord van het bedrijf Holthausen in Hoogezand.
Maar het nieuws vanuit dit bedrijf dat via Twitter tot ons kwam, kwam precies in
een zoektocht naar informatie over wat er al in de praktijk bekend is over
waterstof en de mogelijke toepassingen daarvan in de gewone, alledaagse
economie. Wij van Facts Found proberen in een serie ‘volg de pijpleidingen’ te
zien in hoeverre de Europese Unie erin zou kunnen slagen de afhankelijkheid voor
olie en aardgas van Rusland en andere niet al te democratische staten zoals
Algerije en Saoedi-Arabië te verminderen.

Dus volgden we het advies van Frans Timmermans om eens te letten op de positie
van de provincie Groningen in dit verhaal van de toekomst. De provincie staat er
in de beeldvorming niet goed op. Ver weg van waar het gebeurt, denkt de gewone
Nederlander. Mooi dat we onze huizen tientallen jaren lang konden verwarmen met
aardgas uit Groningen. Maar voor de rest. En toen kwamen ook de nog de
aardbevingen en de vele mislukte pogingen om de bewoners van ‘het gebied’ enige
genoegdoening en vooral een veilig dak boven het hoofd te gunnen. De NAM werd
Kop van Jut: het neemt, het NAM en het heeft genomen.

Ondertussen zit Groningen ermee. Al die installaties op vele terreinen waarin de
gaswinning werd geregeld. Al die pijpleidingen. Afbreken? Maar de provincie
Groningen kan uit deze as als een Phoenix herrijzen. Het magische woord is
‘waterstof’. Niet zozeer de waterstof, die uit aardgas gehaald kan worden. Want
dat is grijs, dat proces kan hooguit ‘blauw’ worden, wanneer de ingenieurs erin
slagen nu ook eens de daden te tonen die horen bij het woord ‘ondergrondse
opslag’ van het broeikasgas kooldioxide. Maar voor de inwoners van Groningen
klinkt ondergrondse opslag van zo’n gas als een nieuwe bedreiging.

Maar de ingenieurs hebben ook wat anders bedacht. Waar water is, daar is
ook waterstof. Je moet het alleen nog eruit halen. Gemakkelijker gezegd dan
gedaan. Je hebt er het dure proces van elektrolyse voor nodig. Daar is veel
elektriciteit voor nodig. Je kunt het koppelen aan windmolenparken op zee, zoals
die grote ten noorden van de Eemshaven. Je kunt het ook koppelen aan de relatief
goedkope stroom uit Noorwegen dat in de fjorden wordt opgewekt met waterkracht
en dat via een kabel over de zeebodem in de Eemshaven aan land komt.

Groningen heeft met Energy Valley ruim tien jaar geleden ingehaakt op het
Europese economische beleid van de clustereconomie. Voor wie niet alleen
negatief denkt over Polen: het toenmalige uit Polen afkomstige lid van de
Europese Commissie, Danuta Hübner, had het idee meegenomen uit New York waar ze
een aantal jaren professor in de economie was geweest. Die clustereconomie staat
bekend onder de weidse naam Triple Helix. Maar dat is slechts een naam.

Het gaat erom dat een regio herkent, waarin het zelf sterk is. Als dat is
gebeurd, dan wordt een zinvol verband gelegd tussen overheid, bedrijfsleven,
instituten voor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek en het beroepsonderwijs.
Zo kwam er in Groningen onderzoek op de Universiteit en op de Europese Energie
Academie, die is gevestigd op de Zernike Campus in die stad. Groningen en het
aangrenzende Duitse Emsland, inclusief Oost-Friesland, ontwikkelden via de
Eems-Dollard Regio EDR allerlei euregionale activiteiten. Onder meer acties, die
de energietransitie moeten begeleiden. Het fabriceren van onderdelen voor
windmolens in Auriga en het op- en overslaan ervan in de Eemshaven zijn daar
onderdeel van.

Hier komt het bedrijf Holthausen in Hoogezand in beeld. Want als dat bedrijf
vrachtauto’s op waterstof wil produceren en verkopen, dan moet er ook redelijke
zekerheid zijn dat die waterstof overal in voldoende mate beschikbaar is. Daar
koppelt de economie van vandaag zich aan de beleidsplannen van Frans Timmermans
van morgen. Timmermans sprak ernstig in de camera, toen hem dat werd gevraagd:
Groningen moet er werk van maken, want het beschikt over de ingang van dat
netwerk van gaspijpleidingen. Op Europese schaal nog wel. De investering in
Groningen is maar een kwart van wat er nodig is op andere plekken in de Europese
Unie, zei Timmermans.

Zou Groningen dat kunnen en willen? Holthausen uit Hoogezand bewijst dat het kan.
Het loopt op Europese schaal voorop met het produceren van een belangrijk
product waarvoor waterstof nodig is. Veel van zijn nieuwe vrachtwagens zullen in
Duitsland verkocht worden. Via de omgebouwde pijpleidingen zal waterstof daar
ter plekke getankt kunnen gaan worden. Niet voor niets leunde directeur Carl
Holshausen rustig achterover, toen hij bij RTV Noord op de foto werd gezet. Al
zeker vijf gemeenten in de provincie Groningen hengelen naar zijn gunsten. Kom
dat bedrijf op ons bedrijvenpark opzetten. Hij kan rustig wachten op het beste
bod.

Het bedrijf Holthausen zelf zegt dat alle contracten getekend zijn en dat de
financiering rond is. Hij belooft zeker duizend arbeidsplaatsen. En hij claimt
dat de provincie Groningen alle economische krimp vanwege het stoppen van de
productie van aardgas kan compenseren met deze ontwikkelingen richting
waterstof. Je zou kunnen zeggen dat dit bedrijf op Europese schaal voorlopig
spekkoper is.

Alle reden om nu ook dat andere Groningen en de bewoners, die zich onveilig
voelen in hun beschadigde woningen, snel van bouwkundige en financiële zekerheid
te voorzien. Er is geld genoeg, ook in de toekomst. Wopke Hoekstra heeft diepe
zakken.

Ongetwijfeld gaan wij van Facts Found binnenkort een bedrijfsexcursie aanvragen,
waarbij we ook de fotocamera meenemen. En we trekken verder langs de
pijpleidingen om u meer te vertellen over de mooie theorie, de schone schijn en
de daadwerkelijke barre omstandigheden in de praktijk van de pijpleidingen en
het zorgen voor voldoende energie voor ons deel van de wereld.